Մեհմեդ Ջելալ բեյ
Մեհմեդ Ջելալ բեյ (օսման.՝ محمد جلال بك; 1863, Քադըքյոյ, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն - փետրվարի 15, 1926, Ստամբուլ, Թուրքիա), Օսմանյան կայսրության պետական գործիչ, ով զբաղեցրել է նահանգների նահանգապետերի և նախարարների պաշտոններ։ Օսմանյան կայսրությունում իրականացված Հայոց ցեղասպանության մասին գրքերի և վկայությունների հեղինակ[1]։
| Մեհմեդ Ջելալ բեյ | |
| |
| Կրթություն՝ | Բոննի համալսարան և Անկարայի համալսարան |
|---|---|
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ |
| Ծննդյան օր | 1863 |
| Ծննդավայր | Քադըքյոյ, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Վախճանի օր | փետրվարի 15, 1926 |
| Վախճանի վայր | Ստամբուլ, Թուրքիա |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն
|
Կենսագրություն
խմբագրելՄեհմեդ Ջելալը ծնվել է 1863 թվականին Կոստանդնուպոլսի Քըզըլթոփրաք թաղամասում[2]։
1910 թվականի մարտից մինչև 1911 թվականի հուլիս ամիսը եղել է Էրզրումի վիլայեթի նահանգապետ, 1911 թվականի հունիս- հոկտեմբեր ամիսներին եղել է Էդիրնեի վիլայեթի նահանգապետ։ 1911 թվականի հունիսից մինչև 1912 թվականի օգոստոս ամիսը եղել է Այդընի վիլայեթի նահանգապետ, 1913 թվականի հուլիսից մինչև 1915 թվականի հուլիս ամիսը եղել է Հալեպի վիլայեթի նահանգապետ, 1915 թվականի հունիս-սեպտեմբեր ամիսներին եղել է Կոնիայի վիլայեթի նահանգապետ, իսկ 1919 թվականի նոյեմբերից մինչև 1920 թվականի օգոստոս ամիսը եղել է Ադանայի վիլայեթի նահանգապետ։
Բացի այդ, 1911 թվականի հոկտեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին զբաղեցրել է ներքին գործերի փոխնախարարի պաշտոնը, իսկ 1913 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին եղել է Օսմանյան կայսրության առևտրի նախարար։
Հայոց ցեղասպանության ժամանակ զբաղեցրել է Կոնիայի և Հալեպի նահանգապետերի պաշտոնները։ Փորձել է կանխել ցեղասպանության դատապարտված նահանգի հայերի կոտորածները, հետևյալ կերպ նկարագրելով իր գործողությունները․
|
Ջրի փոխարեն գետով արյուն էր հոսում, և հազարավոր անմեղ երեխաներ, անվնաս ծերունիներ, անօգնական կանայք, ուժեղ երիտասարդներ կորան գետի անդունդներում։ Ես փրկեցի այն, ինչ կարող էի պահել իմ ձեռքերով և ոտքերով։ Մնացած բոլորը, ինչպես ենթադրում եմ, կորան անհետ՝ առանց վերադարձի հույսի։ - Մեհմեդ Ջելալ Բեյ
|
|
1918 թվականի դեկտեմբերի 10-13 «Վաքիթ» օրաթերթում հրապարակել է երեք մասից բաղկացած հոդված, որտեղ հայտարարել է, որ ցեղասպանության ժամանակ մեծ ջանքեր է գործադրել հայերի նկատմամբ գործադրված բռնությունը կանխելու համար, այդ իսկ պատճառով հեռացել է պետական ծառայությունից[3]։
Կոստանդնուպոլսի բռնազավթման ժամանակ, 1921 թվականի հունվարից մինչև 1922 թվականի մարտ ամիսը զբաղեցրել է Կոստանդնուպոլսի քաղաքապետի պաշտոնը, որտեղ էլ 1926 թվականին մահացել է։ Նրա գերեզմանը գտնվում է ժամանակակից Թաքսիմ հրապարակի տեղում և հանվել է 1940 թվականին՝ վերակառուցման ժամանակ[4]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Sinan Kuneralp: Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839—1922) Prosopografik Rehber. ISIS Press, Istanbul 1999, ISBN 975-428-118-1.
- ↑ Mehmet Celal Bey
- ↑ Vakit gazetesi arşivleri, 10-13 Aralık 1918 (Rumi: 10-13 Kanunuevvel 1334), Sayfa: 1, Istanbul.
- ↑ Mehmet Celal Bey — Alıntılar
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեհմեդ Ջելալ բեյ» հոդվածին։ |