1913
տարեթիվ
(Վերահղված է 1913 թվականից)
| Տարիներ |
|---|
| 1909 · 1910 · 1911 · 1912 — 1913 — 1914 · 1915 · 1916 · 1917 |
| Տասնամյակներ |
| 1890‑ականներ · 1900‑ականներ — 1910‑ականներ — 1920‑ականներ · 1930‑ականներ |
| Դարեր |
| 19-րդ դար — 20-րդ դար — 21-րդ դար |
| Գրիգորյան օրացույց | 1913 MCMXIII |
| Հուլյան օրացույց | 1912—1913 (հունվարի 14 -ից) |
| Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան |
7421—7422 (սեպտեմբերի 14-ից) |
| Հռոմի հիմնադրումից սկսած | 2665—2666 (մայիսի 4-ից) |
| Հայկյան տոմար | 4405—4406 (օգոստոսի 11-ից) ՏՆԵ—ՏՆԶ |
| Հրեական օրացույց |
5673—5674 ה'תרע"ג — ה'תרע"ד |
| Իսլամական օրացույց | 1331—1332 |
| Չինական օրացույց | 4609—4610 壬子 — 癸丑 սև առնետ — սև ցուլ |
| Եթովպական օրացույց | 1905—1906 |
| Հին հնդկական օրացույց | |
| - Վիկրամ սամվատ | 1969—1970 |
| - Շակա սամվատ | 1835—1836 |
| - Կալի յուգա | 5014—5015 |
| Իրանական օրացույց | 1291—1292 |
| Բուդդայական օրացույց | 2456 |
1913 թվական, ոչ նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է չորեքշաբթի օրը։ Սա մեր թվարկության 1913 թվականն է, XX դարի 13-րդ տարին։
Դեպքեր
խմբագրել- Հունիս 29 - Սկսվեց երկրորդ Բալկանյան պատերազմը
- Մայիս 4 - Երևանում բացվեց հեռախոսային ցանցը
- Ռուսաստանում տոնվեց Ռոմանովների տան 300–ամյակը։
- Կազիմիր Մալևիչը ստեղծեց «Սև քառակուսին սպիտակ ֆոնի վրա» կտավը։
- Մարսել Պրուստը գրեց իր «Կորսված ժամանակի փնտրտուքներում» վեպի առաջին մասը։
- Ռուսաստանում մարդահամար անցկացվեց։
- Փետրվարի 9–ին ԱՄՆ–ն և Նիկարագուան պայմանագիր կնքեցին, որով Նիկարագուան 3 000 000 դոլարի փոխարեն առհավետ ստացավ Նիկարագուայի հողում միջօվկիանոսյան ջրանցք կառուցելու և շահագործելու, 99 տարով օգտագործման իրավունք ստացավ Կարիբյան ծովի Կորն կղզիների նկատմամբ[1]։
- Մարտի 4–ին Վուդրո Վիլսոնը փոխարինեց Ուիլյամ Տաֆթին ԱՄՆ–ի նախագահի պոստում։
- Մայիսի 30 - Լոնդոնի խաղաղության պայմանագիրը, վերջ դրեց Առաջին Բալկանյան պատերազմին։
Ծնունդներ
խմբագրել- Գևորգ Բաղջյան, կանադահայ պատմաբան, իրավագետ, սոցիոլոգիայի և իրավունքի դոկտոր
- Ապրիլի 2 - Արև Բաղդասարյան, հայ պարուհի, երգչուհի, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստուհի
- Ապրիլի 28 - Անդրեյ Սևեռնի, խորհրդային աստղագետ։ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1968)
- Հունիսի 11 - Արմենակ Սարգսյանց, հայ խորհրդային ճարտարագետ
- Օգոստոսի 10 - Վոլֆգանգ Պաուլ, գերմանացի ֆիզիկոս
- Հոկտեմբերի 24 - Տիտո Գոբի, իտալացի երգիչ (բարիտոն)
- Դեկտեմբերի 12 - Բենիկ Սեյրանյան, հայ խորհրդային գրող
- Հրաչյա Մելիքյան, հայ կոմպոզիտոր
- Բենիամին Մարգարյան, հայ խորհրդային աստղագետ
- Հունվարի 5 - Սալոմե Արեշյան, հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությությունների դոկտոր, ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (վ. 1966)
- Հունվար 13 - Գրիգոր Գրիգորյան, բանագետ
- Մարտ 16 - Էդուարդ Աղայան, բանասեր
- Մարտ 19 - Մառի Աթմաճյան, բանաստեղծուհի
- Մարտ 22 - Սերգեյ Ադավելյան, ավիաշինարար-ճարտարագետ
- Ապրիլ 12 - Նար Հովհաննիսյան, երգիչ
- Մայիսի 13 - Մանվել Մանվելյան, հայ խորհրդային քիմիկոս
- Սեպտեմբերի 5 - Ղազար Այվազյան, հայ գրականագետ (վ. 1998)
- Սեպտեմբերի 5 - Ղազար Վարդանի Այվազյան, հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1965-ից
- Նոյեմբերի 7 - Ալբեր Կամյու, ֆրանսիացի նշանավոր արձակագիր, թատերագիր, էսսեիստ, փիլիսոփա, էկզիստենցիալիզմի ներկայացուցիչ (վ. 1960)
- Անդրանիկ Ծառուկեան - բանաստեղծ, արձակագիր, լրագրող (վ. 1989)
Մահեր
խմբագրել- Հուլիսի 13 - Կամիլ Լըմոնյե, բելգիացի արձակագիր, արվեստագետ, քննադատ
- Ամիրան Մանդինյան, հայ մանկավարժ, դերասան, թարգմանիչ
- Մարտի 18–ին Սալոնիկում մահացավ Հունաստանի թագավոր Գեորգիոս I–ը[2]։
- Սեպտեմբերի 13 - Առանձար ( Գոյումճյան Միսաք ), հայ երգիծաբան-նովելիստ (ծ. 1877)