Դիտել Արագոնի թագավորություն էջի աղբյուրը

{{Պատմական երկիր
| Անվանում=Արագոնի թագավորություն<br />Reino d'Aragón
| Նախորդ1=
| Դրոշ_Նախորդ1=
| Նախորդ2=
| Դրոշ_Նախորդ2=
| Նախորդ3=
| Դրոշ_Նախորդ3=
| Հաջորդ1= Արագոնի թագ
| Դրոշ_Հաջորդ1=
| Հաջորդ2=
| Դրոշ_Հաջորդ2=
| Հաջորդ3=
| Դրոշ_Հաջորդ3=
| Դրոշ=[[Պատկեր:Estandarte de la Corona de Aragon.svg|125px]]
| Դրոշի հոդված=Արագոնի թագավորության դրոշ
| Զինանշան=[[Պատկեր:Royal arms of Aragon (Crowned).svg|90px]]
| Զինանշանի հոդված=Արագոնի թագավորության զիանշան
| Քարտեզ=[[Պատկեր:Aragonese Empire 1443.svg|250px]]
| Քարտեզի տարեթիվ=1443
| Պետական կարգ=[[Միապետություն]]
| Մայրաքաղաք= [[Ջակա]], [[Հուեսկա]], [[Սարագոսա]]
| Պետության գլուխ=[[Թագավոր]]
| Դինաստիա=
| Օրենսդրություն=
| Կառավարիչ=
| Փոխ-կառավարիչ=
| Հիմնադրում=Կայսր 
| Հիմնադրման տարեթիվ=1035
| Իրադարձություն1=
| Իրադարձության տարեթիվ1=
| Իրադարձություն2=
| Իրադարձության տարեթիվ2=
| Իրադարձություն3=
| Իրադարձության տարեթիվ3=
| Իրադարձություն4= 
| Իրադարձության տարեթիվ4=
| Իրադարձություն5=
| Իրադարձության տարեթիվ5=
| Ավարտ=1
| Ավարտի տարեթիվ=1715
| Մակերես=
| Բնակչություն=
| Ազգություն=
| Արժույթ=
| Կարգախոս=
| Տոն=
| Հիմն=
| Լեզու=[[Արագոներեն]], [[կատալոներեն]], [[իսպաներեն]] և [[Լատիներեն]]
| Կրոն=[[Կաթոլիկություն|Կաթոլիկ]]
| Նշումներ=
}}

'''Արագոնի թագավորություն''' ({{lang-an|Reino d'Aragón}}, {{lang-ca|Regne d'Aragó}}, {{lang-la|Regnum Aragonum}}, {{lang-es|Reino de Aragón}}) [[միջնադար]]յան և [[վաղ ժամանակակից]] [[միապետություն|թագավորություն]] [[Պիրենեյան թերակղզում]], տարածքներով մոտավոր է համընկնում է ներկայիս Իսպանիայի կազմի մեջ մտնող [[Արագոն]]ի ինքնավար համայնքի հետ։ Այն տարբերվում է [[Արագոնի թագ]]ից, որը նաև ներառում էր այլ տարածներ այդ թվում` [[Կատալոնիայի պրինցիպատ]]ը (որը ներառում էր [[Բարսելոնայի կոմսություն]]ը և այլ կատալոնական կոմսություններ), [[Վալենսիայի թագավորություն]]ը, [[Մալյորկայի թագավորություն]]ը և այլ տարածներ, որոնք ներկայիս [[Ֆրանսիա]]յի, [[Իտալիայի]] և [[Հունաստան]]ի մաս են կազմում։ Այսպիսով [[Արագոնի թագավոր]]ը միշտ չէ որ նշանակում է Արագոնի թագավորության թագավոր։

== Պատմություն ==

=== Անկախ թագավորություն ===
Արագոնը սկզբնական շրջանում եղել է [[Կառոլինյան կայսրություն|Կառոլինյան կայսրության]] [[ֆեոդալ]]ական կոմսություն [[Ժակա]] քաղաքի շրջակայքում, որը 9-րդ դարի առաջին կեսին դարձավ [[Պամպլոնիա]] թագավորության (ավելի ուշ [[Նավառեի թագավորություն|Նավառեի]]) կախյալ թագավորություն, իր սեփական տոհմով, որը ավարտվեց առանց արական սեռի ժառանգորդի 922 թվականին։ Արագոն անվանումը գալիս է [[Արագոն գետ]]ից, որը հոսում է Ժակա քաղաքով։

Նավառեի արքա [[Սանչո III]]-ի մահից հետո [[Նավառայի թագավորություն]]ը բաժանվեց երեք մասի` (1) [[Պամպլոնա]] և այն գտնվում է Բասկերի երկրի արևմտյան և ափամերձ հատվածում, (2) [[Կատիլիայի թագավորություն|Կաստիլիա]] և (3) [[Սոբրարբե]], [[Ռիբագորսա]] և [[Արագոն]]։ Սանչոյի որդուն` Գոնսալոյին անցան Սոբրարբեն և Ռիբարգորսան, իսկ նրա ոչ օրինական որդուն` Ռամիրոյին անցավ Արագոնը, սակայն Գոնսալոն սպանվեց շուտով և նրա տարածները անցան Ռամիրոյին և այդպիսով Ռամիրոն դե ֆակտո դարձավ Արագոնի թագավոր<ref>[http://www.caiaragon.com/en/arbol/index.asp?idNodo=50&idNodoP=21 CAI Tourism of Aragon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120504021414/http://www.caiaragon.com/en/arbol/index.asp?idNodo=50&idNodoP=21 |date=2012-05-04 }}. Retrieved 2010-03-05</ref>, չնայած պաշտոնապես այս տիտղոսը չստացավ։

Հաղթելով իր եղբորը ` Գարսիա Սանչես III-ին` Ռամիրոն անկախացրեց Արագոնը։ Նրա որդին` Սանչո Ռամիրեսը հայտարարեց իրեն Արագոնի թագավոր<ref>Antonio Ubieto, ''Creación y desarrollo de la Corona de Aragón'', Anubar, Zaragoza, 1987, pp. 58–59. ISBN 84-7013-227-X</ref>։ Հարավում տարածներ նվաճելով [[Ալ Անդալուս]]ից` մայրաքաղաքը տեղափոխվեց [[Հուեսկա]] (1096), ավելի ուշ [[Սարագոսա]] (1118)։ 1135 թվականին անզավակ մահացավ Արագոնի թագավոր Ալֆոնսո ճակատամարտողտ և Նավառայի և Արագոնի թագավորությունների թագավոր դարձավ միևնույն անձը։ 1285 թվականին ավարտվեց [[Արագոն]]ի ազատագրումը մուսուլմաններից։

== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
{{Ռեկոնկիստա}}
{{Կայսրություններ|state=collapsed}}

[[Կատեգորիա:Արագոնի թագավորություն]]
[[Կատեգորիա:Եվրոպայի նախկին միապետություններ]]
[[Կատեգորիա:Իսպանիայի քաղաքական պատմություն]]