Պերգամոն
Պերգամոն (հին հունարեն՝ Πέργαμον or Πέργαμος), հելլենիստական պետություն Փոքր Ասիայի արևմտյան մասում: Իր պատմության ընթացքում Պերգամոնը պայքարում էր մյուս հելլենիստական պետությունների, հատկապես Սելևկյանների կայսրության և Պտղոմեոսյան Եգիպտոսի հետ: Եվմենես II-ի ժամանակ Պերգամոնը սկսում է դաշնակցել Հռոմի հետ, ընդդեմ Սելևկյան արքա Անտիոքոս III Մեծի: Վերջիվերջո Հռոմի հետ դաշինքը բերում է նրան, որ Ատտալոս III-ը երկիրը կտակում է Հռոմին: Մ.թ.ա. 133թ. Պերգամոնը դառնում է Հռոմեական նահանգ: Բայց շուտով սկսվում է Պերգամոնում ապստամբություն Արիստոնիկոսի գլխավորությամբ: Հռոմեացիներին միայն մ.թ.ա. 129թ. է հաջողվում ճնշել ապստամբությունը և Պերգամոնի թագավորության տարածքի վրա ստեղծել Ասիա պրովինցիան:
Պերգամոնի մշակույթը
Պերգամոն մայրաքաղաքում սկսեցին պատրաստել պերգամենտ թուղթը, որի վրա գրվում էին գրքեր: Դա շատ օգտակար և համեմատաբար էժան նյութ էր: Դա նպաստեց բազմաթիվ գրքերով լի գրադարանի ստեղծմանը քաղաքում: Այդտեղ հավաքվում էին գիտնականներ տարբեր երկրներից, քննարկում գիտական տարբեր թեմաներ: Պերգամոնի գրադարանը լուրջ մրցակից էր Եգիպտոսի Ալեքսանդրիայի հանրահայտ գրադարանին: Հետագայում Պերգամոնի հրդեհից փրկված գրքերը տեղափսխվեցին Ալեքսանդրիայի գրադարան:
Պերգամոնի արքայացանկ
- Լիսիմաքոս մ.թ.ա. 284
- Փիլիտերոս մ.թ.ա. 283-263
- Եվմենոս I մ.թ.ա. 263-241
- Ատտալոս I Սոտեր մ.թ.ա. 241-197
- Էվմենես II Սոտեր մ.թ.ա. 197-160
- Ատտալոս II մ.թ.ա. 160-139
- Ատտալոս III մ.թ.ա. 139-133
- Եվմենոս III Արիստոնիկոս մ.թ.ա. 133-129