Ալյե (գավառ)

Ալյե; Allier
Դրոշ	Զինանշան
;	;
Երկիր	Ֆրանսիա
Կարգավիճակ	Ֆրանսիայի գավառ
Մտնում է	Օվրեն-Ռոն-Ալպեր
Վարչկենտրոն	Մուլեն
Ամենաբարձր կետ	Puy de Montoncel?
Հիմնական լեզու	Ֆրանսերեն
Բնակչություն	▼334 872 մարդ (հունվարի 1, 2021)
Խտություն	47
Տարածք	7340 կմ²
Հիմնադրված է	մարտի 4, 1790 թ.
Սահմանակցում է	Կրյոզ, Շեր, Նյևր, Սոն-է-Լուար, Լուար և Պյուի-դը-Դոմ
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
ISO 3166-2 կոդ	FR-03
Անվանված է	Allier?
	allier.fr(ֆր.)
	Ալյե Վիքիպահեստում

Ալյե (ֆրանսերեն՝ Allier), գավառ կենտրոնական Ֆրանսիայում, անունն ստացել է համանուն գետից։

Ալյե դեպարտամենտի կարգային թիվն է՝ 03։

Պատմություն

Ալյեի պատմությունը կապված է Բուրբոնների հետ, որոնց հետ առնչվում է համարյա ամբողջ տարածքը։ Ալյեն 1790 թ. մարտի 4-ին Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ ձևավորված 83 դեպարտամենտներից մեկն է։ Ստեղծվել է նախկին Օվերն և Բուրբոններ գավառներից։
1940 թ. մարշալ Ֆիլիպ Պետենի կառավարությունը Վիշի բնակավայրն ընտրեց որպես մայրաքաղաք։ Վիշին դարձավ նաև դեպարտամենտի երկրորդ ենթապրեֆեկտուրան այն բանից հետո, երբ դեպարտամենտը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանացիների օկուպացրած և ազատ գոտիների դեմարկացիոն գծով բաժանվել էր երկու մասերի։

Տնտեսություն

Առավել արտահայտիչ տնտեսության բնագավառներն են սննդի արտադրությունը, անտառամշակումը և կահույքի արտադրությունը, քիմիական բնագավառը, մետաղամշակումը և մետաղաձուլությունը, մեքենաշինությունը, էլեկտրատեխնիկայի, կաուչուկի արտադրությունը։

Դեպարտամենտի ՀՆԱ-ում գյուղատնտեսության բաժինը հասնում է 7%-ի։

Զբոսաշրջություն

Ալյեն գետերի, անտառների և փոքր լեռների երկիր է, որտեղ դրոշմված են Բուրբոններ դուքսերի հետքերը։ Բնաշխարհն իր Տրոսե անտառով և Սիուլ գետի կիրճերով նպաստավոր է բնության գրկում ժամանցի՝ արշավներ և ձկնորսություններ կազմակերպելու համար։ Ջրաբուժությունը՝ Վիշիում գտնվող միջազգային ջրաբուժարանով, այս երկրամասի գլխավոր զբոսաշրջային հատվածն է։ Այստեղի բնության մեջ նաև բազմազան են պահպանված ավելի քան 500 դղյակները, ռոմանական եկեղեցիները և գեղեցիկ բնակատեղիները, որոնցից շատերը ժառանգություն են մնացել Բուրբոններից։ Բուրբոնների խոհանոցն արտացոլված է երկրամասի պատմության մեջ և առաջարկում է բարձրորակ մթերքներ՝ շարոլյան տավարի մսեղենը, Սեն-Պուրսեն (ֆր.՝ Saint-Pourçain) գինիները, Շարուի մանանեխը։ Ալյե գետում հանդիպում է Thymallus thymallus ձուկը, որին Ֆրանսիայում ասում են ombre des rivières (գետերի ստվերներ)^[2]. Այն շատ բարձր են գնահատում իր նուրբ համի համար^[3].

Զբոսաշրջային կարևոր վայրերից են՝

Հուշարձաններ՝

Շատո լա Պալեսը (ֆր.՝ Château de La Palice), Վերածննդի դարաշրջանի իր նշանավոր կեսոնային առաստաղներով;
Բուրբոն-լ'Արշամբո դղյակը, որը Բուրբոնների օրրանն է։

Եկեղեցիներ՝

Մուլենի տաճարը, «Աստվածամայրը փառքի մեջ» եռանկարով;
Բուրբոների «Սեն-Դենի» եկեղեցին;
Սեն Վինսեն դը Շանտել աբբայությունը;

Թանգարաններ՝

«Բեմական զգեստի ազգային կենտրոնը»
Մանտենի տունը Մուլենում։

Գործող տեղեր՝

Զվարճանքի և կենդանիների Le PAL այգին
Պալեոպոլիս վայրը, որն ստեղծվել է հնէաբանության միջոցով երկրի և կյանքի մասին գիտելիքներ ստանալու համար։

Երեք նշանավոր քաղաքները՝

Մուլենը 15-րդ դարից ստացած պատմական ժառանգությունով;
Մոնլուսոնը՝ միջնադարյան հանդիսավոր մի քաղաք իր դղյակներով;
Վիշին՝ իր նշանավոր ջրաբուժարանով։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
↑ «The grayling zones of rivers and their tributaries» (PDF) (անգլերեն). European Centre for River Restoration (ECRR). Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.(չաշխատող հղում)
↑ «Les accords vin-poisson – Célébration d'un mariage réussi!» (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալյե (գավառ)» հոդվածին։

[_3c1b30232096bf9c-1] 1,0 ^1,1 Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.

[2] «The grayling zones of rivers and their tributaries» (PDF) (անգլերեն). European Centre for River Restoration (ECRR). Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.(չաշխատող հղում)

[3] «Les accords vin-poisson – Célébration d'un mariage réussi!» (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.

[1]

[2]

[3]