Karayan Amasona: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan

← Nadadaan nga urnos Barbaro nga urnos →

Content deleted Content added

Inline

Rebision manipud idi 14:12, 21 Oktubre 2012

Ti Karayan Amasona (/[imbalido a naikabil: 'icon'][imbalido a naikabil: 'us']ˈæməzɒn/ wenno RU: /ˈæməzən/; Espaniol ken Portuges: Amazonas) iti Abagatan nga Amerika ket isu ti maikadua a kaatiddogan ^[1]a karayan iti lubong aken ti kadakkelan babaen ti panagayus ti danum iti natimbengan a panagayus a dakdakel ngem ti urayno itipon dagiti pito a sumaruno a kadakkelan akarayan (saan amairaman ti Madeira ken Rio Negro, a dagitoy ket tributario ti Amasona). Ti Amasona, nga adda ti kadakkelan a pagayusan a labneng iti lubong, ti agarup a 7,050,000 kuadrado kilometro (2,720,000 sq mi), a daytoy ket mangidagup para iti agarup a maysa a panglima ti dagup a panagayus ti karayan iti lubong.^[2]^[3]

Kadagiti kanagtuan a pakagayatanna, ti ngato ti nagsasabtan ti Karayan Negro, ti Amasona ket tinawtawagan a Solimões idiay Brasil; nupay kasta, isiay Peru, Colombia ken Ecuador, ken dagiti pay dadduma nga agsasao ti Espaniol a lubong, daytoy a karayan ket sapasap a tinawtawagan ti Amasona idiay agpababa a pagayusanna manipud ti nagsasabtan ti karayan Marañón ken Ucayali idiay Peru. Ti karayan Ucayali-Apurímac a sistema ket naipanunotan a kas ti kangrunaan ataudan ti Amasona.

Ti kalawa ti Amasona ket naidumadumaan ti nagbaetan ti a 1.6 ken 10 kilometro (1.0 ken 6.2 mi) iti ababaw nga agpang, ngem daytoy ket dumakdakkel iti las-ud ti nabasa a tiempo iti 48 kilometro (30 mi) wenno adadu pay. Ti karayan ket sumrek ti Taaw Atlantiko iti nalawa a estuario ti agarup a 240 kilometro (150 mi) a kalawa. Ti sabangan ti kangrunaan a sanga ket 80 kilometro (50 mi).^[4] Gapu kadagiti nawatiwat a rukrukodna,daytoy ket sagpaminsan a makunkuna a Ti Karayan Baybay. Ti immuna a rangtay ti karayan Amasona a sistema (idiay rabaw ti Rio Negro) ket nalukatan idi 10 Oktubre 2010. Daytoy ket adda idiay ruar ti Manaus.

Pinagibasaran

^ [1]
^ Tom Sterling: Der Amazonas. Time-Life Bücher 1979, 7th German Printing, p. 19
^ Smith, Nigel J.H. (2003). Amasona Nasam-it a Baybay: Daga, Biag, ken Danum iti Sabangan ti Karayana. Unibersidad ti Texas a Pagmalditan. pp. 1–2. ISBN 978-0-292-77770-5.
^ Amasona (karayan) (2007 nga ed.). Microsoft Encarta Online Encyclopedia. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 31 Oktubre 2009. Naala idi 12 Agosto 2007. {{cite encyclopedia}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)

Mangiraman daytoy nga artikulo iti teksto manipud iti pablaak a mabirukan itan iti dominio a publiko: Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (iti Ingles) (Maika-11 nga ed.). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Awan wenno awan linaon ti |title= (tulong)

Kasilpo iti ruar

Dagiti midia a mainaig iti Karayan Amasona iti Wikimedia Commons

[1] [1]

[sterling-2] Tom Sterling: Der Amazonas. Time-Life Bücher 1979, 7th German Printing, p. 19

[smith-3] Smith, Nigel J.H. (2003). Amasona Nasam-it a Baybay: Daga, Biag, ken Danum iti Sabangan ti Karayana. Unibersidad ti Texas a Pagmalditan. pp. 1–2. ISBN 978-0-292-77770-5.

[encarta-4] Amasona (karayan) (2007 nga ed.). Microsoft Encarta Online Encyclopedia. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 31 Oktubre 2009. Naala idi 12 Agosto 2007. {{cite encyclopedia}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 115: / Linia 115: @@
 [[ab:Амазонка]]
 [[af:Amesonerivier]]
+[[als:Amazonas]]
 [[am:አማዞን ወንዝ]]
 [[an:Río Amazonas]]