24. maí

24. maí er 144. dagur ársins (145. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 221 dagur er eftir af árinu.

Atburðir

• 1086 - Viktor 3. var kjörinn páfi. Hann samþykkti þó ekki kjörið fyrr en ári síðar.
• 1276 - Magnús hlöðulás var krýndur konungur Svíþjóðar í Uppsölum.
• 1309 - Karlamagnús Magnússon vó Kolbein Bjarnason Auðkýling riddara til að hefna fyrir níðkveðskap sem Kolbeinn hafði látið yrkja um hann. Karlamagnús var sonur Magnúsar agnars Andréssonar, Sæmundssonar frá Odda.
• 1337 - Hundrað ára stríðið hófst þegar Filippus 6. lýsti því yfir að Játvarður 3. Englandskonungur hefði fyrirgert rétti sínum til lénsins Akvitaníu í Frakklandi.
• 1370 - Stralsundsáttmálinn batt enda á stríð Dana við Hansasambandið.
• 1571 - Krímtatarar rændu og brenndu Moskvu.
• 1621 - Mótmælendasambandið í Þýskalandi var formlega leyst upp.
• 1626 - Peter Minuit keypti eyjuna Manhattan af indíánum fyrir verslunarvöru.
• 1667 - Valddreifingarstríðið hófst með innrás Frakka í Flandur og Franche-Comté.
• 1839 - Þegnskylduvinna var ákveðin í Reykjavík og skyldu bæjarbúar inna af hendi vinnu við gatnagerð. Sú ráðstöfun stóð í sex ár, en var þá felld niður og skattheimta tekin upp í staðinn.
• 1844 - Samuel F. B. Morse sendi fyrsta símskeytið á milli bandaríska þinghússins í Washington og járnbrautarstöðvar í Baltimore í Maryland. Í skeytinu stóðu orðin „What hath God wrought“.
• 1873 - Adolphe Thiers sagði af sér embætti forseta Frakklands. Patrice de Mac-Mahon tók við.
• 1882 - Ekvador hlaut sjálfstæði frá Spáni.
• 1935 - Friðrik krónprins Dana gekk að eiga Ingiríði Svíaprinsessu.
• 1936 - Úkraínska knattspyrnuliðið Shaktar Donetsk var stofnað.
• 1941 - Orrustan í Grænlandssundi: Breska herskipið HMS Hood, sem var stærsta orrustuskip heims, fórst í orrustu við þýska skipið Bismarck. Einungis þrír úr áhöfn Hood komust af, en 1418 manns fórust. Orrustan var háð um 250 mílur vestur af Íslandi.
• 1944 - Dómkirkjan í Berlín eyðilagðist í sprengjuregni.
• 1956 - Fyrsta Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva var haldin í Lugano í Sviss. Lys Assia vann fyrir Sviss með laginu „Refrain“.
• 1958 - Mokkakaffi á Skólavörðustíg var opnað.
• 1973 - Rúður voru brotnar í breska sendiráðinu í Reykjavík þegar hópur fólks mótmælti landhelgisdeilunni.
• 1973 - Danir lögleiddu fóstureyðingar.
• 1975 - Sojús 18 hélt út í geim og lagði að geimstöðinni Saljút 4 næsta dag.
• 1976 - Concorde hóf reglulegt flug milli London og Washington DC.
• 1982 - Stríð Íraks og Írans: Íranskar hersveitir náðu borginni Khorramshahr aftur á sitt vald.
• 1988 - Umdeild sveitarstjórnarlög voru samþykkt í Bretlandi þar sem kynning á samkynhneigð í opinberum skólum var bönnuð í grein 28.
• 1990 - Tvö nýbyggð flóttamannaskýli í Kimstad í Svíþjóð voru brennd. Næstu daga voru fleiri flóttamannaskýli í Mariestad og Motala brennd.
• 1991 - Salómonsaðgerðin, leynileg aðgerð ísraelska flughersins til að flytja yfir 14.000 eþíópíska gyðinga frá Eþíópíu til Ísrael, hófst.
• 1993 - Erítrea hlaut fullt sjálfstæði frá Eþíópíu.
• 1995 - AFC Ajax sigraði Meistaradeild Evrópu með 1-0 sigri á AC Milan.
• 2001 - Temba Tsheri varð yngstur til að ná tindi Everestfjalls, 16 ára.
• 2001 - Versalaslysið: Hluti þriðju hæðar samkomusalarins Versala í Jerúsalem hrundi með þeim afleiðingum að 24 brúðkaupsgestir létust.
• 2001 - Maríukirkja í Breiðholti í Reykjavík var formlega vígð.
• 2002 - George W. Bush og Vladimír Pútín undirrituðu samning um takmörkun kjarnavopna í Moskvu.
• 2002 - Marta Lovísa Noregsprinsessa gekk að eiga Ari Behn í Niðaróssdómkirkju.
• 2003 - Sertab Erener sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2003 fyrir Tyrkland með laginu „Everyway That I Can“. Framlag Íslands var lagið „Open Your Heart“.

• 2004 - Alþingi samþykkti umdeilt frumvarp um eignarhald á fjölmiðlum sem síðar var neitað um undirskrift af forseta.
• 2004 - Samtök Napóleonsborga voru stofnuð í Evrópu.
• 2007 - Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar tók við völdum á Íslandi.
• 2008 - Úrslitakeppni Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2008 var haldin í Belgrad í Serbíu. Dima Bilan sigraði fyrir Rússland með laginu „Believe“.
• 2010 - Síðasti Hummer-jeppinn var seldur.
• 2014 - Fjórir létust þegar maður hóf skothríð á Gyðingasafnið í Brussel.
• 2019 – Theresa May, forsætisráðherra Bretlands, tilkynnti að hún hygðist segja af sér eftir að Brexit-samningum hennar við Evrópusambandið hafði þrisvar verið hafnað af breska þinginu.
• 2020 – Rio Tinto viðurkenndi að hafa sprengt hella í Juukan Gorge í Ástralíu sem voru helgistaðir frumbyggja.
• 2021 – Evrópusambandið bannaði Hvíta-Rússlandi að fljúga til landa sambandsins vegna handtöku Ramans Pratasevitsj.
• 2021 - Herforingjar frömdu valdarán í Malí og steyptu forseta og forsætisráðherra af stóli.

Fædd

• 15 f.Kr. - Germanicus Julius Caesar, rómverskur hermaður (d. 19).
• 1335 - Margrét af Bæheimi, Ungverjalandsdrottning, kona Loðvíks 1. (d. 1349).
• 1686 - Gabriel Fahrenheit, þýskur læknir og uppfinningamaður (d. 1736).
• 1743 - Jean-Paul Marat, franskur byltingarsinni (d. 1793).
• 1752 - Jón Sveinsson, landlæknir (d. 1803).
• 1819 - Viktoría Bretadrottning (d. 1901).
• 1837 - Sigfús Eymundsson, íslenskur ljósmyndari (d. 1911).
• 1850 - Otto Liebe, danskur forsætisráðherra (d. 1929).
• 1866 - Jóhann Magnús Bjarnason, íslenskur rithöfundur (d. 1945).
• 1905 - Míkhaíl Sholokhov, sovéskur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1984).
• 1919 - Ólafur Pétursson, íslenskur samstarfsmaður nasista á stríðsárunum (d. 1972).
• 1930 - Matthew Meselson, bandarískur efnafræðingur.
• 1932 - Stefán Sigurður Guðmundsson, íslenskur stjórnmálamaður (d. 2011).
• 1936 - Hilmir Jóhannesson, íslenskt leikskáld.
• 1938 - Prince Buster, jamaískur tónlistarmaður (d. 2016).
• 1940 - Joseph Brodsky, rússneskt skáld (d. 1996).
• 1941 - Bob Dylan, bandarískur tónlistarmaður.
• 1948 - Kristján Jóhannsson, íslenskur óperusöngvari.
• 1959 - Kristján Franklín Magnúss, íslenskur leikari.
• 1969 - Bjarni Ómar, íslenskur söngvari og lagahöfundur.
• 1972 - Maia Sandu, forseti Moldóvu.
• 1973 - Ruslana Lyzhichko, úkraínsk söngkona.
• 1973 - Jill Johnson, sænsk söngkona.
• 1985 - Björgvin Páll Gústavsson, íslenskur handknattleiksmaður.

Dáin

• 1240 - Skúli jarl Bárðarson drepinn við Helgisetur í Niðarósi (f. 1189).
• 1543 - Nikulás Kópernikus, pólskur stjörnufræðingur (f. 1473).
• 1798 - Sigurður Stefánsson, Hólabiskup (f. 1744).
• 1887 - Sigurður B. Sívertsen, íslenskur prestur (f. 1808).
• 1930 - Páll J. Árdal, íslenskt leikskáld (f. 1857).
• 1959 - John Foster Dulles, utanríkisráðherra Bandaríkjanna (f. 1888).
• 1968 - Einar Ingibergur Erlendsson, íslenskur húsameistari (f. 1883).
• 1974 - Duke Ellington, bandarískur tónlistarmaður (f. 1899).
• 1995 - Harold Wilson, forsætisráðherra Bretlands (f. 1916).
• 2023 - Tina Turner, bandarísk söngkona (f. 1939).