დიმიტრი ამილახვარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ შესავალი |
|||
(არ არის ნაჩვენები 34 მომხმარებელთა 22 შუალედ ვერსიებში) | |||
ხაზი 1:
{{მმ*|ამილახვარი}}
{{რჩეული}}▼
{{ინფოდაფა სამხედრო მოღვაწე
[[Image:DimitriAmilakhvari.jpg|thumb|დიმიტრი ამილახვარი]]▼
|სრული სახელი = დიმიტრი ამილახვარი
'''დიმიტრი გიორგის ძე ამილახვარი''' (* [[1906]], [[ბაზორკინო]] (ახლანდ. [[ჩერმენი]]), თერგის ოლქი ― † [[24 ოქტომბერი]], [[1942]], [[ელ-ალამეინი]], ჩრდ. [[ეგვიპტე]]), [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] არმიის ქართველი მოღვაწე, საფრანგეთის უცხოეთის ლეგიონის პოლკოვნიკი. დაბადების ადგილის მიხედვით ,,ბაზორკა,,-დ იწოდებოდა. მე-19 საუკუნის გამოჩენილი სამხედრო და საზოგადო მოღვაწის, გენერალ [[ამილახვარი, ივანე|ივანე ამილახვრის]] (1829-1905) შვილიშვილი. მისი მამა, [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] ასევე სამხედრო მოღვაწე. შემდეგ პოლკოვნიკი გიორგი ამილახვარი ოჯახით ემიგრაციაში წავიდა [[1921]] წელს, ბოლშევიკური [[რუსეთი]]ს მიერ [[საქართველო|საქართველოს]] ოკუპაცია-ანექსიისთანავე. 1926 წელს ამილახვარმა დაამთავრა სან-სირის სამხედრო სასწავლებელი. იმავე წელს დაიწყო მისი სამხედრო კარიერა [[საფრანგეთის უცხოეთის ლეგიონი|საფრანგეთის უცხოეთის ლეგიონში]]. მონაწილეობდა მნიშვნელოვან სამხედრო ოპერაციებში [[ჩრდილოეთ აფრიკა]]ში.▼
|ორიგინალური სახელი =
|ცხოვრების პერიოდი = [[1906]] ― [[24 ოქტომბერი]], [[1942]]
|დაბადების ადგილი = [[ბაზორკინო]] (ახლანდ. [[ჩერმენი]]), თერგის ოლქი
|გარდაცვალების ადგილი = [[ელ-ალამეინი]], ჩრდ. [[ეგვიპტე]]
|პორტრეტი = Dimitri Amilakvari 1942.jpg
|მეტსახელი = ბაზორკა
|კუთვნილება = [[საფრანგეთი]], საფრანგეთის წინააღმდეგობის მოძრაობა
|სამხედრო სამსახურის წლები = [[1926]]—[[1942]]
|წოდება = [[ვიცე-პოლკოვნიკი]]
|ჯარის სახეობა = [[არმია|სახმელეთო სამხედრო ძალები]]
|მეთაურობდა =
|ნაწილი = [[საფრანგეთის უცხოური ლეგიონი]]
|ბრძოლები/ომები = [[ბირ-ჰაკეიმის ბრძოლა]]<br>[[ელ-ალამეინის ბრძოლა]]
|ჯილდოები = [[ფაილი:Offizierskreuz.jpg|22px]] [[საპატიო ლეგიონის ორდენი|საპატიო ლეგიონი]]<br>[[ფაილი:Compagnon de la Liberation Frankrijk Eigen tekening.jpg|13px]] გათავისუფლების ჯვარი
|კავშირი =
}}
▲'''დიმიტრი გიორგის ძე ამილახვარი''' (
[[
საბოლოოდ ამილახვარი დაიღუპა [[1942]] წლის [[24 სექტემბერი|24 სექტემბერს]], [[ელ-ალამეინის ბრძოლა|ელ-ალამეინის ბრძოლის]] დროს. იგი დიდი პატივით იქნა დაკრძალული [[ლიბია|ლიბიის]] უდაბნოში. სიკვდილის შემდეგ, საფრანგეთის პრეზიდენტის, გენერალ [[შარლ დე გოლი|დე გოლის]] ბრძანებით პოლკოვნიკი დიმიტრი ამილახვარი დაჯილდოვდა
===განათლება===
[[1921]] წლამდე დიმიტრი ამილახვარი სწავლობდა [[თბილისი
▲[[1921]] წლამდე დიმიტრი ამილახვარი სწავლობდა [[თბილისი|თბილისის]] ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში. აღსანიშნავია, რომ 1921 წლის თებერვალ-მარტის ავადსახსენებელი მოვლენების შემდეგ საქართველოში გაბატონებულმა საბჭოთა რეჟიმმა განსაკუთრებული სისასტიკე გამოიჩინა ამილახვართა დიდებული საგვარეულოს მიმართ: საგვარეულოს წარმომადგენელთა უდიდესი ნაწილი განადგურებულ იქნა. [[1922]] წლიდან მისი ოჯახი დასახლდა [[პარიზი|პარიზში]], სადაც [[1926]] წელს ამილახვარმა წარჩინებით დაამთავრა სან-სირის ცნობილი სამხედრო სასწავლებელი, რომელიც ითვლება საფრანგეთის ყველაზე პრესტიჟულ უმაღლეს სამხედრო სკოლად. იმავე წელს დაიწყო მისი არც თუ ხანგრძლივი (16-წლიანი), მაგრამ სახელოვანი სამხედრო კარიერა საფრანგეთის უცხოეთის ლეგიონში.
===მხედრული მოღვაწეობა 1926-1940 წლებში===
სენ-სირის სამხედრო სასწავლებლის დასრულებისთანავე ლეიტენანტი დიმიტრი ამილახვარი განამწესეს
[[1934]] წელს ლეიტენანტი ამილახვარი დაინიშნა აგადირის ზემდეგთა პროფესიული მომზადების სკოლის უფროსად. ამის შესახებ ცნობა გამოქვეყნდა ფრანგულ პრესაში. ამ დანიშვნის შესახებ ინფორმაცია გამოქვეყნებულია, აგრეთვე, ქართულ ემიგრანტულ პრესაშიც (იხ. გაზ.
▲სენ-სირის სამხედრო სასწავლებლის დასრულებისთანავე ლეიტენანტი დიმიტრი ამილახვარი განამწესეს უცხოეთის ლეგიონის იმ ბრიგადაში, რომელიც განლაგებული იყო [[ჩრდილოეთ აფრიკა|ჩრდილოეთ აფრიკაში]]. აქ მან მოიხვეჭა უცხოეთის ლეგიონის ერთ-ერთი საუკეთესო ოფიცრის სახელი. მონაწილეობდა არაერთ მნიშვნელოვან სამხედრო ოპერაციაში. აქ მსახურობდა ამილახვარი [[მეორე მსოფლიო ომი|II მსოფლიო ომის]] დაწყებამდე. ომის დაწყებისთანავე იგი ჩაირიცხა სიდი-ბელ-აბესში ([[ალჟირი]]) შექმნილ მე-13 ნახევარბრიგადაში.
▲[[1934]] წელს ლეიტენანტი ამილახვარი დაინიშნა აგადირის ზემდეგთა პროფესიული მომზადების სკოლის უფროსად. ამის შესახებ ცნობა გამოქვეყნდა ფრანგულ პრესაში. ამ დანიშვნის შესახებ ინფორმაცია გამოქვეყნებულია, აგრეთვე, ქართულ ემიგრანტულ პრესაშიც (იხ. გაზ. ,,თეთრი გიორგი,, , პარიზი, #74-75, 1934).
[[1940]] წლის მაის-ივნისში ამილახვარი იყო [[ნარვიკი]]ს ცნობილი ბრძოლის აქტიური მონაწილე, რისთვისაც სარდლობამ საბრძოლო ჯვრით დააჯილდოვა.
[[გერმანია|გერმანელთა]] მიერ საფრანგეთის ოკუპაციისთანავე
===1940-1942===
ამის შემდეგ ამილახვარმა აქტიური მონაწილეობა მიიღო [[სირია|სირიის]] კამპანიაში და ხელმძღვანელობდა ქ. [[დამასკო]]ს აღებას. ამისათვის საფრანგეთის პროფაშისტურმა ხელისუფლებამ მას დაუსწრებლად მიუსაჯა სიკვდილით დასჯა. [[1941]] წლის მაისის დამლევს ქართველ ოფიცერს მიენიჭა
▲,,თავისუფალი საფრანგეთის,, არმიის ჩამოყალიბებისთანავე ამილახვარი განამწესეს [[ერიტრეა|ერიტრეაში]]. აქ მან თავი ისახელა ქ. [[მასაუ]]ს აღებისას ([[1941]] წლის [[7 აპრილი]]). აქ მან და მისმა შენაერთმა ხელთ იგდეს [[იტალია|იტალიის]] რამდენიმე საესკადრო ნაღმოსანი და რამდენიმე ათეული ტყვე. ამისთვის მან კიდევ ერთხელ დაიმსახურა მაღალი სამხედრო ჯილდო.
ამილახვრის ნახევარბრიგადამ გადამწყვეტი როლი შეასრულა გერმანელი გენერლის ე. რომელის არმიის წინააღმდეგ წარმოებულ ბრძოლებში. კერძოდ, მან უდიდესი წინააღმდეგობა გაუწია რომელის არმიას ბირ-ჰაკეიმის 15-დღიან ბრძოლაში, რომელიც სამხედრო ხელოვნების ისტორიაში ,,უდაბნოს ვერდენად,, არის სახელდებული ([[1942]] წლის [[26 მაისი]] - [[10 ივნისი]]). ამისთვის გენერალმა დე გოლმა ამილახვარი მხედრული წარჩინების უმაღლესი ნიშნით, -
▲ამის შემდეგ ამილახვარმა აქტიური მონაწილეობა მიიღო [[სირია|სირიის]] კამპანიაში და ხელმძღვანელობდა ქ. [[დამასკო]]ს აღებას. ამისათვის საფრანგეთის პროფაშისტურმა ხელისუფლებამ მას დაუსწრებლად მიუსაჯა სიკვდილით დასჯა. [[1941]] წლის მაისის დამლევს ქართველ ოფიცერს მიენიჭა უცხოეთის ლეგიონის პოლკოვნიკის (კოლონელის) სამხედრო წოდება. იმავდროულად იგი დაინიშნა ნახევარბრიგადის მეთაურად.
▲ამილახვრის ნახევარბრიგადამ გადამწყვეტი როლი შეასრულა გერმანელი გენერლის ე. რომელის არმიის წინააღმდეგ წარმოებულ ბრძოლებში. კერძოდ, მან უდიდესი წინააღმდეგობა გაუწია რომელის არმიას ბირ-ჰაკეიმის 15-დღიან ბრძოლაში, რომელიც სამხედრო ხელოვნების ისტორიაში ,,უდაბნოს ვერდენად,, არის სახელდებული ([[1942]] წლის [[26 მაისი]] - [[10 ივნისი]]). ამისთვის გენერალმა დე გოლმა ამილახვარი მხედრული წარჩინების უმაღლესი ნიშნით, - ,,გათავისუფლების ჯვრით,, დააჯილდოვა.
ამილახვარი გმირულად დაიღუპა [[1942]] წლის [[24 სექტემბერი|24 სექტემბერს]], ელ-ალამეინის ბრძოლის დროს. იგი დიდი პატივით იქნა დაკრძალული [[ლიბია|ლიბიის]] უდაბნოში.
სიკვდილის შემდეგ, საფრანგეთის პრეზიდენტის, გენერალ [[დე გოლი]]ს ბრძანებით პოლკოვნიკი დიმიტრი ამილახვარი დაჯილდოვდა
== ხსოვნა ==
[[2010]] წლის [[27 დეკემბერი|27 დეკემბრის]] თბილისის საკრებულოს გადაწყვეტილებით, დაბა წყნეთში არსებულ სტალინის ქუჩას დიმიტრი ამილახვარის ქუჩა ეწოდა.
==ლიტერატურა==
* Reyer G., L’homme qui a étonné la légion. «Paris Match», 1956 18 fevr., № 358, p. 77-82;
* Табагуа И., Менабде Э., Он сражался за свободу,
* ტარიელ ზოზრაშვილი — ''დიდი ქართველები — ცხოვრების ქრონიკები'', თბილისი, 2009, გვ.312-314 ISBN 978-99940-42-45-6
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{DEFAULTSORT:ამილახვარი, დიმიტრი}}
▲{{ყოფილი რჩეული}}
[[კატეგორია:ქართველები]]▼
[[კატეგორია:ქართველი სამხედრო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:საფრანგეთის სამხედრო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:საფრანგეთის საპატიო ლეგიონის ორდენის მფლობელები]]
[[კატეგორია:დაბადებული
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 24 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1942]]
▲[[კატეგორია:ქართველები საფრანგეთში]]
[[კატეგორია:ამილახვრები|დ]]
[[კატეგორია:საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალრები]]
|