ჯორჯ ვაშინგტონი
ჯორჯ ვაშინგტონი (ინგლ. George Washington; დ. 22 თებერვალი 1732, ვესმორლენდ-ქაუნთი — გ. 14 დეკემბერი 1799, მაუნტ-ვერნონი, აშშ) — ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი პრეზიდენტი 1789-1797 წლებში.
| ჯორჯ ვაშინგტონი George Washington | |
 | |
| აშშ-ის პირველი პრეზიდენტი | |
|---|---|
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 30 აპრილი, 1789 – 4 მარტი, 1797 | |
| ვიცე-პრეზიდენტი | ჯონ ადამსი |
| წინამორბედი | არა |
| მემკვიდრე | ჯონ ადამსი |
კონტინენტალური არმიის მთავარსარდალი | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 15 ივნისი, 1775 – 23 დეკემბერი, 1783 | |
| დაბადებული | 22 თებერვალი, 1732 ვესმორლენდ-ქაუნთი |
| გარდაცვლილი | 14 დეკემბერი, 1799 მაუნთ ვერნონი |
| ეროვნება | ბრიტანელი (დაბ.) ამერიკელი (გარდ.) |
| მეუღლე | მართა ვაშინგტონი |
| პროფესია | ფერმერი, ჯარისკაცი (გენერალი) |
| ხელმოწერა |  |
ბიოგრაფია
რედაქტირებადაიბადა ბრიტანული წარმოშობის მდიდარ ოჯახში, ვირჯინიის პროვინციაში. ვაშინგტონი მუშაობდა თავისი ნახევარძმის პლანტაციაში, მაუნთ ვერნონში, რომელიც შემდგომ მემკვიდრეობით მიიღო.
ოფიცერმა ჯორჯ ვაშინგტონმა ყურადღება პირველად ფრანგებისა და ინდიელების ომში (1754-1763 ) მიიქცია. გარკვეული დროის შემდეგ მან დატოვა თავის პოსტი, რათა ექორწინა მართა დენდრიჯ ფარქ-ქასთისზე, მდიდარ, ორ შვილიან ქვრივზე. იგი არჩეულ იქნა მოქალაქეთა პალატაში და ამერიკის რევოლუციის დაწყებისთანავე მისი ლიდერი გახდა, იგი ესწრებოდა კონტინენტალური კონგრესის ორივე მოწვევას. ამერიკის რევოლუციის დროს (1775–83) ვაშინგტონი დანიშნულ იქნა კონტინენტალური არმიის მთავარსარდლად, მისი მეთაურობით კონტინენტალურმა არმიამ ბრიტანელებზე გაიმარჯვა.
ჯორჯ ვაშინგტონი, 1789 წელს, მას შემდეგ რაც ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუცია მიიღეს, აირჩიეს ამერიკის შეერთებული შტატების პირველ პრეზიდენტად. მისი ორი ვადით პრეზიდენტობის დროს დაარსდა ძირითადი ინსტიტუტები და სტრუქტურები, რომლებიც დღემდე მოქმედებენ. 1797 წელს მეორე საპრეზიდენტო ვადის გასვლის შემდეგ ჯორჯ ვაშინგტონი დაბრუნდა მაუნთ-ვერნონში, სადაც სიცოცხლის უკანასკნელი დღეები გაატარა და გარდაიცვალა.
ადრეული წლები
რედაქტირებაგრიგორიანული კალენდრის მიხედვით, ჯორჯ ვაშინგტონი დაიბადა ვესმორლენდ ქაუნთიში, ვირჯინია, 1732 წლის 22 თებერვალს.
მისი მშობლები იყვნენ აუგუსტინ ვაშინგტონი (1693–1743) და მერი ბელი (1708 –1789). ბავშვობის უმეტესობა ჯორჯმა გაატარა ფრედერიქსბურგთან მდებარე ფერმაში (Ferry Farm), ის ხშირად სტუმრობდა თავის ბიძაშვილებს ქინგ ჯორჯ ქაუნთიში. 1752 წლის 4 თებერვალს ჯორჯ ვაშინგტონი მიღებულ იქნა მასონთა ლოჟაში. იმავე წელს მან მემკვიდრეობით მიიღო მაუნთ ვერნონში მდებარე პლანტაცია.
ფრანგებისა და ინდიელების ომი და შემდგომი პერიოდი
რედაქტირება| სამხედრო სამსახური | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი | 22 თებერვალი, 1732[1] [2] [3] [4] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] |
| დაბადების ადგილი | უესტმორლენდის ოლქი |
| გარდაცვალების თარიღი | 14 დეკემბერი, 1799[7] [1] [7] [13] [3] [5] [6] [8] [9] [10] [11] [12] |
| გარდაცვალების ადგილი | მაუნტ-ვერნონი[14] [15] [16] [17] [18] |
| კუთვნილება |
დიდი ბრიტანეთის სამეფო ამერიკის შეერთებული შტატები |
| ჯარის სახეობა |
ბრიტანეთის არმია კონტინენტალური არმია |
| სამხედრო სამსახურის წლები | 1752 — 1783 |
| წოდება |
პოლკოვნიკი გენერალ-ლეიტენანტი აშშ-ის არმიის გენერალი |
| ბრძოლები/ომები |
ფრანგებისა და ინდიელების ომი ამერიკის რევოლუცია |
| ჯილდოები | Thanks of Congress, კონგრესის ოქროს მედალი, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი[19] და კონგრესის ოქროს მედალი |
1752 წელს საფრანგეთმა დაიწყო ოჰაიოს ოლქის ოკუპაცია, ამ რეგიონზე ვირჯინიაც აცხადებდა პრეტენზიას. 1753 წელს ვაშინგტონმა, ფრანგებს გადასცა ვირჯინიის მმართველის რობერტ დინვიდის ულტიმატუმი, რომლებიც ფრანგებმა უარჰყვეს და ტერიტორიის დატოვებაზე უარი განაცხადეს. 1754 წელს, ვიცე პოლკოვნიკი ჯორჯ ვაშინგტონი გაუძღვა ვირჯინიის პირველ პოლკს ოჰაიოს ოლქისაკენ. იგი თავს დაესხა ფრანგების და კანადელების მზვერავთა ჯგუფს და ყველა დახოცა, მათ შორის მათი მეთაურიც ენსინ ჯამონვილი. ვაშინგტონმა ააგო ფორტ ნესესითი, რომელიც შემდეგში დანებდა ფრანგებისა და ამერიკელი ინდიელების მრავალრიცხოვან არმიას. ვაშინგტონმა ხელი მოაწერა დოკუმენტზე სადაც ეწერა რომ მან მოკლა ჯამონვილი (დოკუმენტი ფრანგულ ენაზე იყო დაწერილი და ჯორჯ ვაშინგტონმა ის ვერ წაიკითხა). „ჯამონვილის საქმე“ გახდა საერთაშორისო სკანდალის საფუძველი და გააღვივა ფრანგებისა და ინდიელების ომი.
ფრანგებმა ვაშინგტონი გაათავისუფლეს და პირობა ჩამოართვეს რომ ერთი წლის განმავლობაში ის ოჰაიოში აღარ დაბრუნდებოდა. 1755 წელს, ვაშინგტონი ბრიტანულ არმიას ახლდა ბრადოკის ლაშქრობაზე, ლაშქრობა კატასტროფული შედეგებით დასრულდა მონონგაჰელას ბრძოლით. ჯორჯ ვაშინგტონი, რომელიც ამ კამპანიის დროს თავგანწირვით იბრძოდა, ვირჯინიის გმირად აღიარეს და იგი ვირჯინიის პირველ პოლკს კიდევ რამდენიმე წელი მეთაურობდა. 1758 წელს მან მონაწილეობა მიიღო ფორბსის ლაშქრობაში, რომელიც წარმატებით დასრულდა და ფრანგები ფორტ დუკენიდან გაძევებულნი იქნენ.
მისი თავდადებისა და მიღწევების მიუხედავად ჯორჯ ვაშინგტონი არ დააწინაურეს, ამიტომ იგი 1759 წელს გადადგა და ცოლად შეირთო მართა დენბრიჯი, ორ შვილიანი მდიდარი ქვრივი. ვაშინგტონმა იშვილა ორივე ბავშვი, მას საკუთარი შვილი არ ჰყოლია. ახალდაქორწინებულები საცხოვრებლად გადავიდნენ მაუნთ ვერნონში. ვაშინგტონი გახდა მოქალაქეთა პალატის წევრი.
1774 წლისთვის ჯორჯ ვაშინგტონი კოლონიაში ერთ–ერთი უმდიდრესი ადამიანთაგანი იყო. ამავე წელს ის გაგზავნილ იქნა ვირჯინიის დელეგატად პირველ კონტინენტალურ კონგრესზე. კოლონიებსა და ბრიტანეთს შორის ურთიერთობა სულ უფრო და უფრო იძაბებოდა, და 1775 წელს ჯორჯ ვაშინგტონი მეორე კონტინენტალურ კონგრესზე სამხედრო ფორმაში გამოცხადდა.
ამერიკის რევოლუცია
რედაქტირება
1775 წლის 15 ივნისს, კონტინენტალურმა კონგრესმა, ჯორჯ ვაშინგტონი საიდუმლოდ დაამტკიცა ახალ ჩამოყალიბებული კონტინენტალური არმიის მთავარსარდლად (ინგლ. commander in chief). ინიციატივა მისი დანიშვნის შესახებ წამოაყენა მასაჩუსეტსის შტატის დელეგატმა ჯონ ადამსმა. ვაშინგტონი არმიის ხელმძღვანელობას 3 ივლისიდან შეუდგა.
1776 წლის 17 მარტს ვაშინგტონმა წარმატებით გააძევა ბრიტანული არმია ბოსტონიდან, მას ამაში დორჩესტერის მაღლობზე განთავსებული არტილერია დაეხმარა. ბრიტანულმა არმიამ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა გენერალი უილიამ ჰოუი, ჰალიფაქსისკენ (კანადა) გადაინაცვლა, ხოლო ვაშინგტონის არმია ქალაქ ნიუ-იორკში დაბანაკდა. 22 აგვისტოს ვაშინგტონმა დათმო ლონგ-აილენდის ბრძოლა, თუმცა თავისი ჯარის უდიდესი ნაწილის გადარჩენა მოახერხა, რამდენიმე მომდევნო ბრძოლის შედეგად ვაშინგტონმა ნიუ-ჯერსისკენ დაიხია და ეჭვქვეშ დადგა რევოლუციის ბედი.
.jpg)
1776 წლის 25 დეკემბრის ღამეს, ვაშინგტონის არმიამ გადაკვეთა მდინარე დელავერი, რათა შეეტია გერმანელთათვის ტრენტონში (ნიუ ჯერსი). ამ შეტევას მოჰყვა, გენერალ ჩარლზ ქორნუოლესის ჯარებზე თავდასხმა, 1777 წლის 2 იანვარს.
ამავე წელს, გენერალი ჰოუი შეტევაზე გადავიდა და დაამარცხა რა ვაშინგტონის ჯარები ბრანდიუაინის ბრძოლაში 11 სექტემბერს აიღო კოლონიების მთავარი ქალაქი ფილადელფია. ამერიკელების საპასუხო შეტევა, გერმანთაუნის ბრძოლა კრახით დასრულდა, ვაშინგტონი იძულებული იყო ველი ფორჯში დაბანაკებულიყო, სადაც მის ჯარისკაცებს გაუკეთეს ვაქცინა ყვავილის საწინააღმდეგოდ.
1777 წელს გენერალ ჰორაციო გეითსმა და გენერალ ბენედიქტ არნოლდმა, გაიმარჯვეს სარატოგას ბრძოლაში, აქ დიდი როლი ითამაშა ვაშინგტონმა, რომლის არმიაც ბრიტანელების ძირითად ძალებს აკავებდა ქვეყნის შუაგულში.
1779 წელს ვაშინგტონმა არმიის ნაწილი სალივანის ლაშქრობაზე გაგზავნა, ეს იყო თავდასხმა იროკეზთა კონფედერაციაში შემავალი ექვსი ტომიდან, ოთხზე რომლებიც შეეკვრნენ ბრიტანელებს. 40 სოფელზე მეტი გაანადგურეს ამ ლაშქრობისას.
1781 წელს ამერიკელების და ფრანგების საერთო ძალებმა, ფრანგული ფლოტის დახმარებით, ალყა შემოარტყა გენერალი ქორნუოლესს იორქთაუნში (ვირჯინია). 14 სექტემბერს ვაშინგტონი თავისი ჯარით შეუერთდა მათ. ბრძოლის შედეგად ბრიტანული არმია დანებდა და საბოლოოდ წერტილი დაესვა მათ წინააღმდეგობას.
მოგვიანებით, 1783 წელს პარიზის ზავის ხელმოწერის შედეგად, დიდი ბრიტანეთის სამეფომ აღიარა ამერიკის დამოუკიდებლობა.
პერიოდი რევოლუციის შემდგომ, პრეზიდენტობამდე
რედაქტირება1783 წლის 23 დეკემბერს ჯორჯ ვაშინგტონი გადადგა მთავარსარდალის თანამდებობიდან.
1787 წელს იგი ხელმძღვანელობდა კონსტიტუციონალურ კონვენციას. უმეტეს შემთხვევებში ის არ ერთვებოდა დებატებში, თუმცა მისი ავტორიტეტი იმდენად დიდი იყო, რომ დელეგატებს შორის კოლეგიალობა და დისციპლინა სუფევდა. ბევრი ადამიანი ფიქრობს, რომ პრეზიდენტის ინსტიტუტი შეიქმნა სპეციალურად ჯორჯ ვაშინგტონისთვის.
1788-1789 წლებში, ჯორჯ ვაშინგტონი არჩეულ იქნა ამერიკის შეერთებული შტატების პირველ პრეზიდენტად. ამერიკის შეერთებული შტატების პირველმა კონგრესმა გადაწყვიტა მისთვის ხელფასი წელიწადში $25,000 დაენიშნათ, თუმცა ვაშინგტონმა, რომელიც ძალზედ მდიდარი იყო და მისი ქონება დღევანდელი კურსით დაახლოებით $500 მლნ.-ს შეადგენდა, უარი თქვა ხელფასზე.
პრეზიდენტობა
რედაქტირებაჯორჯ ვაშინგტონი იყო ერთადერთი პრეზიდენტი, რომელსაც არ უცხოვრია თეთრ სახლში, რადგან აშშ-ს დედაქალაქი იმ პერიოდში იყო ფილადელფია.
კაბინეტი
რედაქტირება.jpg)
| თანამდებობა | სახელი | ვადა |
| პრეზიდენტი | ჯორჯ ვაშინგტონი | 1789–1797 |
| ვიცე-პრეზიდენტი | ჯონ ადამსი | 1789–1797 |
| სახელმწიფო მდივანი | თომას ჯეფერსონი | 1789–1793 |
| ედმუნდ რენდოლფი | 1794–1795 | |
| თიმოთი პიკერინგი | 1795–1797 | |
| ფინანსთა მინისტრი | ალექსანდრ ჰამილტონი | 1789–1795 |
| ოლივერ უოლქოთ უმცროსი | 1795–1797 | |
| ომის მდივანი | ჰენრი ნოქსი | 1789–1794 |
| თიმოთი პიკერინგი | 1795–1796 | |
| ჯეიმზ მაკჰენრი | 1796–1797 | |
| იუსტიციის მინისტრი | ედმუნდ რენდოლფი | 1789–1793 |
| უილიამ ბრედფორდი | 1794–1795 | |
| ჩარლზ ლი | 1795–1797 | |
| ფოსტის ხელმძღვანელი | სამუელ ოსგუდი | 1789–1791 |
| თიმოთი პიკერინგი | 1791–1795 | |
| ჯოსეფ ჰაბერსამი | 1795–1797 | |
როგორც პირველმა პრეზიდენტმა, ჯორჯ ვაშინგტონმა დანიშნა უზენაესი სასამართლოს სრული შემადგენლობა:
- ჯონ ჯეი - უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე - 1789
- ჯეიმზ უილსონი - 1789
- ჯონ რათლეჯი - 1790
- უილიამ ქაშინგი - 1790
- ჯონ ბლერი - 1790
- ჯეიმზ ირედელი - 1790
- თომას ჯონსონი - 1792
- უილიამ პატერსონი - 1793
- ჯონ რათლეჯი - უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე - 1795
- სამუელ ჩეიზი - 1796
- ოლივერ ესვორთი - უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე - 1796
კავშირში შესული შტატები
რედაქტირება- ჩრდ. კაროლინა (1789)
- როდ-აილენდი (1790)
- ვერმონტი (1791)
- კენტუკი (1792)
- ტენესი (1796)
პრეზიდენტობის შემდგომი პერიოდი, გარდაცვალება
რედაქტირება| პორტალი „ბიოგრაფიები“ | |
| ჯორჯ ვაშინგტონი ვიკიციტატებში | |
| ჯორჯ ვაშინგტონი ვიკისაწყობში |
1797 წლის მარტში პრეზიდენტობის ვადის ამოწურვის შემდეგ ვაშინგტონი დაბრუნდა მაუნთ ვერნონში. იქ მან დააარსა ალკოჰოლის სახდელი ქარხანა და გახდა ვისკის ყველაზე დიდი მწარმოებელი ქვეყანაში. 1798 წელს მან მოგების სახით მიიღო $7,500.
ამავე წელს ჯორჯ ვაშინგტონი დანიშნულ იქნა ამერიკის შეერთებული შტატების არმიის გენერლად, ფაქტობრივად არმიაში ყველაზე დიდი თანამდებობის მატარებელი იყო, ეს გადაწყვეტილება მიიღო პრეზიდენტმა ჯონ ადამსმა საფრანგეთის გაფრთხილების მიზნით, რომელთანაც ომი მოახლოვებული იყო. თუმცა ვაშინგტონი აქტიურად ვერ ჩაება ამ პროცესებში და იგი ერთი წლის შემდეგ გარდაიცვალა.
ვაშინგტონი ლოგინად ჩავარდა გაციებისა და ყელის ტკივილისაგან, რომელიც გადაუვიდა ლარინგიტსა და პნევმონიაში და 1799 წლის 14 დეკემბერს გარდაიცვალა, თავის სახლში.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- American President: George Washington (1732–1799) დაარქივებული 2008-10-14 საიტზე Wayback Machine. at the Miller Center of Public Affairs, University of Virginia
- George Washington: A Resource Guide at the Library of Congress
- George Washington Resources დაარქივებული 2006-06-30 საიტზე Wayback Machine. at the University of Virginia Library
- George Washington at the White House
- The Papers of George Washington at the Avalon Project
- George Washington's Mount Vernon Estate, Museum & Gardens
- Discover the Real George Washington: New Views from Mount Vernon დაარქივებული 2011-12-29 საიტზე Wayback Machine. , a traveling exhibit
- George Washington Birthplace National Monument, Virginia from the National Park Service
- Painting of John Gano Baptizing George Washington დაარქივებული 2012-02-03 საიტზე Wayback Machine. at William Jewell College, Liberty, Missouri
- Copies of the wills of General George Washington: the first president of the United States and of Martha Washington, his wife (1904), edited by E. R. Holbrook
- George Washington დაარქივებული 2015-10-19 საიტზე Wayback Machine. at C-SPAN's American Presidents: Life Portraits
- Rediscovering George Washington at Public Broadcasting Service
- What Made George Washington a Good Military Leader?. EDSITEment: Lesson Plans. National Endowment for the Humanities.
- George Washington — ნამუშევრები პროექტ „გუტენბერგზე“
- ↑ 1.0 1.1 https://d-nb.info/gnd/11876439X/about/lds / German National Library
- ↑ http://www.anb.org/articles/02/02-00332.html
- ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
- ↑ 4.0 4.1 Find a Grave — 1996.
- ↑ 5.0 5.1 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 6.0 6.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ 8.0 8.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 9.0 9.1 GeneaStar
- ↑ 10.0 10.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
- ↑ 11.0 11.1 The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ 12.0 12.1 George Washington / B. Delmas — 2009.
- ↑ Nevins A., Graff H. Encyclopædia Britannica
- ↑ McDonald F. Washington, George (1732-1799), first president of the United States // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0200332
- ↑ http://www.timelines.ws/subjects/Wine.HTML
- ↑ Вашингтон Джордж // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ The Death of George Washington
- ↑ Death of George Washington — Mount Vernon Ladies' Association of the Union.
- ↑ https://www.amacad.org/sites/default/files/media/document/2019-10/electionIndex1780-1799.pdf