Германия Демократиялық Республикасы бетінің кодын көру

{{Тарихи мемлекеттер
 |атауы                    = Германия Демократиялық Республикасы<br />(ГДР)
 |өз атауы                 = {{lang-de|Deutsche Demokratische Republik}}<br>(DDR)
 |статусы                  = [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]] [[Мемлекет сателлит|сателлиті]]
 |әнұраны                  = «[[Германия Демократиялық Республикасының әнұраны|Қирандылардан қайта туылған]]» <br /> {{lang-de|«Auferstanden aus Ruinen»}}
 |байрақ                   = Flag of the German Democratic Republic.svg
 |байрақ_сипаттамасы       = [[ГДР туы|Байрағы]]
 |елтаңбасы                = State arms of the German Democratic Republic.svg
 |елтаңба_сипаттамасы      = [[ГДР елтаңбасы|Елтаңбасы]]
 |карта                    = East Germany 1956-1990.svg
 |size                     = 300px
 |сипаттамасы              = <!-- |type_before         = егер бұл параметр үлгіде кездесетін болса,
онда келесіні жазу керек: «Құрушы мемлекеттер»,
әйтпесе, оны өшіріңіз. Онда былай шығады: «Алдыңғысы».-->
 |p1                       = Германияның кеңестік оккупациялық аймағы
 |flag_p1                  = Flag of the Soviet Union.svg
 |image_p1                 = 
 |p2                       = 
 |flag_p2                  = 
 |image_p2                 = 
 |p3                       = 
 |flag_p3                  = 
 |image_p3                 = 
 |p4                       = 
 |flag_p4                  =
 |image_p4                 =  
 |құрылуы                  = [[7 қазан]] [[1949 жыл|1949]] 
 |ыдырауы                  = [[3 қазан]] [[1990 жыл|1990]]
 <!-- |type_after               = егер бұл параметр үлгіде кездесетін болса,
онда келесіні жазу керек: «Ыдырағаннан кейінгі мемлекеттер…»,
әйтпесе, оны өшіріңіз. Онда былай шығады: «Кейінгісі».-->
 |s1                       = Германия
 |flag_s1                  = Flag of Germany.svg
 |image_s1                 = 
 |s2                       = 
 |flag_s2                  = 
 |image_s2                 = 
 |s3                       = 
 |flag_s3                  = 
 |image_s3                 = 
 |s4                       = 
 |flag_s4                  = 
 |image_s4                 = 
 |ұраны                    = «[[Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!]]»<br />{{lang-de|Proletarier aller Länder, vereinigt Euch!}}
 |астана                   = [[Шығыс Берлин]]
 |қалалары                 = [[Шығыс Берлин]], [[Лейпциг]], [[Дрезден]]
 |тілі                     = [[Неміс тілі|Неміс]]
[[Серб тілі|Серб]] (Бецирк Дрезден мен Бецирк Коттбус региондарында)
 |валютасы                 = [[Германия Демократиялық Республикасының маркасы|ГДР маркасы]]
 |қосымша_параметр         = Билеуші партия
 |параметр_мазмұны         = [[Германия социалистік бірлік партиясы]]
 |аумағы                   = 108 333
 |халқы                    = 16 675 000
 |басқару_формасы          = [[Федеративті мемлекет|Федеративті]] [[Марксизм-ленинизм|Марксист-Ленинист]] [[Бірпартиялық жүйе|бірпартиялы]] [[социализм|социалистік]] [[республика]]<br />(1949-1952)<br />[[Унитарлы мемлекет|Унитарлы]] [[Марксизм-ленинизм|Марксист-Ленинист]] [[Бірпартиялық жүйе|бірпартиялы]] [[социализм|социалистік]] [[республика]]<br />(1952-1989)<br />[[Унитарлы мемлекет|Унитарлы]] [[Парламенттік республика|парламенттік республика]]<br />(1949-1952)<br />
 |династиясы               = 
 |басқарушылар_титулы      = [[ГДР билеушілері|Президент]]
 |басқарушы1               = [[Вильгельм Пик]]
 |басқарушы_жылы1          = 1949—1960
 |басқарушылар_титулы2     = [[ГДР Мемлекеттік кеңестің төрағасы|Мемлекеттік кеңестің төрағасы]]
 |басқарушы2               = [[Валтер Улбрихт]]
 |басқарушы_жылы2          = 1960—1973
 |басқарушылар_титулы3     = 
 |басқарушы3               = [[Вилли Штоф]]
 |басқарушы_жылы3          = 1973—1976
 |басқарушылар_титулы4     = 
 |басқарушы4               = [[Эрих Хонеккер]]
 |басқарушы_жылы4          = 1976—1989
 |басқарушылар_титулы5     = 
 |басқарушы5               = [[Эгон Кренц]]
 |басқарушы_жылы5          = 1989
 |басқарушылар_титулы6     = 
 |басқарушы6               = [[Манфред Герлах]]
 |басқарушы_жылы6          = 1989—1990
 |басқарушылар_титулы7     = [[ГДР халық палатасы|Халық палатасының төрағасы]]
 |басқарушы7               = [[Сабина Бергман-Пол]]
 |басқарушы_жылы7          = 1990
 |діні                     =[[атеизм]] 
 |қосымша_параметр1        = Интернет-домен
 |параметр_мазмұны1        = [[.dd]]
 |Кезең1                   = 
 |Уақыт1                   = 
 |Жыл1                     = 
 |Кезең2                   = 
 |Уақыт2                   = 
 |Жыл2                     = 
 |Кезең3                   = 
 |Уақыт3                   = 
 |Жыл3                     = 
 |Кезең4                   = 
 |Уақыт4                   = 
 |Жыл4                     = 
 |Кезең5                   = 
 |Уақыт5                   = 
 |Жыл5                     = 
 |Кезең6                   = 
 |Уақыт6                   = 
 |Жыл6                     = 
 |Кезең7                   = 
 |Уақыт7                   = 
 |Жыл7                     = 
 |Кезең8                   = 
 |Уақыт8                   = 
 |Жыл8                     = 
 |Кезең9                   = 
 |Уақыт9                   = 
 |Жыл9                     = 
 |Кезең10                  = 
 |Уақыт10                  = 
 |Жыл10                    = 
 |Кезең11                  = 
 |Уақыт11                  = 
 |Жыл11                    = 
 |қосымша_параметр2        = Телефон коды
 |параметр_мазмұны2        = 37
 |дейін                    = 
 |д1                       = 
 |д2                       = 
 |д3                       = 
 |д4                       = 
 |д5                       = 
 |д6                       = 
 |д7                       = 
 |кейін                    = 
 |к1                       = 
 |к2                       = 
 |к3                       = 
 |к4                       = 
 |к5                       = 
 |к6                       = 
 |к7                       = 
 |ескерту                  = 
}}
'''Германия Демократиялық Республикасы (ГДР)''' ({{lang-de|Deutsche Demokratische Republik}}; батыс елдерінде көбіне '''Шығыс Германия''' {{lang-de|Ostdeutschland}}) — Орталық Еуропада [[1949 жыл]]дың [[7 қазан]]ынан [[1990 жыл]]дың [[3 қазан]]ына дейін болған [[Германия|қазіргі Германияның]] шығысында орналасатын [[мемлекет]].

ГДР [[1949 жыл|1949 жылы]] [[7 қазан|7 қазанда]] [[Екінші дүниежүзілік соғыс]] аяқталған соң 4 жылдан кейін [[Шығыс Германия]] жерінде бұрынғы [[Германияның кеңестік басқын аймағы]] орнында құрылды.

[[1990 жыл|1990 жылы]] [[Берлин қабырғасы]] жойылып, ГДР [[Батыс Германия|Батыс Германиямен]] қосылады да, [[Германия|ГФР мемлекетін]] құрады.

[[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|Кеңес Одағынан]] социалистік саяси режимді қабылдаған ГДР [[Қырғи қабақ соғысы|қырғи қабақ соғысы]] тарихында социалистік лагердің жетекші елдерінің бірі болды. Көбінесе [[Коммунизм|коммунисттік мемлекет]] деп аталынғанымен, өзі-өзін [[Социализм|социалисттік]] және "жұмысшылардың мемлекеті" деп атайды.

== Тарихы ==
{{Толық мақала|Германия тарихы}}
=== Кеңестік оккупациялық аймақ (1945-1948) ===
{{Толық мақала|Германияның кеңестік басқын аймағы}}
[[Сурет:Map-Germany-1945.svg|thumb|left|Ерте [[1946 жыл|1946-жылғы]] Германия картасы. [[Одер-Нейсе шекарасы|Одер-Нейсе шекарасынан]] шығыс орналасқан, [[Польша]] мен [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]] басқарған жері ақпен боялған, батыста орналасқан ақ түсті территория - [[Франция|француз]] [[Саар протектораты]]. Астанасы, [[Берлин|Берлин қаласын]] төрт жақтан басқаратын.]] 1945 жылы Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін [[1945—1949 жылдардағы Германия|Германия аумағында төрт басқын аймағы құрылды]]. 1945 жылы 4 шілдеде Мекленбург-Алдыңғы Померания, Саксония және Тюрингияда жер әкімшіліктері құрылды. 1945 жылы 27 шілдеде министрліктің қызметін атқаратын орталық әкімшіліктер құрылды. 1947 жылы 11 маусымда Германияның экономикалық комиссиясы құрылып, оның құрамына орталық әкімшіліктердің төрағалары кірді, ал оның төрағасы болып 1948 жылы социалист Генрих Рау тағайындалды. Орталық әкімшіліктердің төрағалары мен Германия Экономикалық комиссиясының төрағасын Кеңес әскери әкімшілігі (КӘӘ) тағайындады.

1946 жылы 20 қазанда ландтагқа сайлау өтіп, онда ГСБП көпшіліктің дауысына ие болды. 1946 жылы 20 желтоқсанда — Тюрингия конституциясы, 1947 жылы 10 қаңтарда — Саксония-Анхалт конституциясы, 1947 жылы 6 ақпанда — Бранденбург конституциясы, 1947 жылы 28 ақпанда — Саксония конституциясы, 1947 жылы 16 қаңтарда — Мекленбург-Алдыңғы Померания конституциясы қабылданды. Ландтагтар жерлердің заң шығарушы органдары, крейстагтар мен қауымдық өкілдіктер жер премьер-министрлері мен жер министрлерінен тұратын жер үкіметтері атқарушы органдарға, жергілікті өзін-өзі басқарудың өкілді органдары, крейсраттар (ландраттар және аудан кеңесшілерден тұратын) және қауымдық кеңестерге (құрамында бургомистрлер мен қауымдық кеңесшілер) - атқарушы органдар болды және жоғарғы жер соттары, жер соттары және телімдік соттар, прокуратура органдары - жерлердің бас прокурорлары және жер соттарының прокурорлары сот органдары болып қалды. Сонымен бірге кеңестік аймақтың жерлері валюта шығармады (жерлердің эмиссиялық банктері [[Одақтастардың әскери қолбасшылық маркасы|Одақтас әскери қолбасшылықтың маркасын]] шығарды) және өздерінің қарулы күштері болмады. 

1948 жылдың тамыз айына дейін Кеңес әскери әкімшілігі [[Нацисыздандыру|нацисыздандыру]] жүргізді, [[Ұлттық-социалистік неміс жұмысшы партиясы|ҰСНЖП]] атқарымпаздары басшылықтан алынып, түрмелерде ішінара оқшауланды. Нацисыздандыру желеуімен КСРО, КӘӘ ықтимал қарсыластарынан немесе олар енгізіп жатқан жаңа биліктен «тазалау» жүргізілді, оның ішіне [[Христиан-демократиялық одағы (ГДР)|ХДО]], [[Германия либералды-демократиялық партиясы|ГЛДП]], [[Германия ұлттық-демократиялық партиясы|ГҰДП]] көптеген жетекшілері мен жақтастары, сондай-ақ кейбір қоғам және діни ұйымдар кірді. «Тазартулар» сонымен қатар 1946 жылы сәуірде социал-демократтармен тепе-тең негізде құрылған [[Германия социалистік бірлік партиясы|ГСБП]] коммунистердің басымдық үшін күресімен қатар жүрді. «Жұмысшы табының партиясынан шыққан мыңдаған қарапайым мүшелерді есептемегенде, 2600 атқарымпазы мен белсенді мүшелері қызметтерінен қуылды, Батысқа қашуға мәжбүр болды, тұтқындалды немесе КСРО жер аударылды, нәтижесінде ГСБП сталиндік үлгідегі партияға айналды.

1948 жылғы 20 маусымда одақтастар өздерінің басқын аймақтарында (британдық, американдық және француздық) ақша реформасын жүргізгеннен кейін, 1948 жылғы 23 маусымда кеңестік басқын билігі өздерінің шығыс аймақта ақша реформасын жүргізді — ескі рейхсмарктары жаңаға – кеңестік басқын аймағының неміс маркалары (1949 жылдан бастап – [[Германия Демократиялық Республикасының маркасы]]) аталған кеңес үкіметінің мөртаңбасы бар сол рейхсмарктарына айырбасталды. 1:1 мөлшерлемесі бойынша бір адамға ең көбі 70 ескі рейхсмарк айырбасталды, ал артық соманы 10:1 мөлшерлемесі бойынша айырбастауға рұқсат етілді, бірақ оның иесі шығу тегінің заңдылығын дәлелдей алған жағдайда ғана. оның ақшасынан. Жеңіске жеткен елдердің экономикалық идеологиялары түбегейлі алшақтап, кеңестік басқын билігі шекараларды жауып, сол арқылы кеңестік басқын аймағының ішінде жатқан [[Батыс Берлин|Батыс Берлинді]] толығымен жауып тастады, осылайша [[Батыс Берлин шектемесі|бірінші Берлин дағдарысы]] (1948 жылы 21 маусым — 1949 жылы 11 мамыр) басталды.

1948 жылы 20 шілдеде Германия эмиссиялық банкі құрылып, Шығыс жерлері неміс маркасының шығарылымы басталды. Сөйтіп, Кеңес Одағының жаулап алған бес жері арасында экономикалық одақ құрылды.

=== Шығыс Германия мемлекетінің құрылуы (1948-1952) ===
[[Сурет:Bundesarchiv_Bild_183-19000-3301,_Berlin,_DDR-Gründung,_Wahl_Pieck,_Grotewohl.jpg|солға|нобай|ГДР басшылары: [[ГДР Президенті|Президент]] [[Вильгельм Пик]] (сол жақта) және [[ГДР Премьер-министр|Премьер-министр]] [[Отто Гротеволь]] (оң жақта)]]
[[Сурет:Sozialistische_Einheitspartei_Deutschlands_Logo.svg|оңға|нобай|[[Германия социалистік бірлік партиясы|Германия социалистік бірлік партиясының]] логотипі]]
[[Ялта конференциясы|Ялта конференциясында]] жеңілген [[Нацистік Германия|Нацистік Германияның]] бөлінуі шешілді. [[Одер-Нейсе шекарасы]] бойынша [[Батыс Германия]] мен Шығыс Германия мемлекеттерінің құрылуы шешілді. [[Германия социалистік бірлік партиясы]] (ГСБП) [[Германия социалистік демократиялық партиясы|социалистік демократиялық]] (ГСДП) пен [[Германия Коммунистік партиясы|коммунистік партияларының]] (ГКП) қосылғанынан құрылды және Шығыс Германияның содан бері Шығыс Германияны жойылуына дейін басқарып тұрады. [[Нацистік Германия|Нацистік әкімшілігінен]] бұрын бұл екі партия өздерінің арасындағы қастастығы үшін танымал болатын. Олардың бірге қосылуы халыққа [[коммунизм]] және бірлікті білдіру мақсатымен болды. Екі қарсыластың бірге қосылуын [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]] жасаған қысымымен түсіндіруге болады. Бұл [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]-ның шетелдік политикасына жасаған өзгерістердің бар екенін көрсетеді және дәлелдейді.

1949 жылы КСРО ГДР басқаруды тоқтатып, билікті ГСБП-ға береді. Сол кезде [[Вильгельм Пик]] [[ГДР Президенті]] атағын алып, өліміне дейін ГДР басы болады. Вильгельм [[ГДР Президенті|Президент]] болғанымен, басқарудың көбісін [[ГДР Басшылар тізімі|ГСБП Генералды Хатшысы]] [[Вальтер Убрихт]] орындайтын. <ref>https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=31618</ref>

=== Ұлттық дербестілігі ===
Шығыс Германия құрылғанынан кейін оның халқына өзінің ұлттық дербестілігін құру керек болды. Географиялық және хронологиялық жақтан [[Пруссия|Пруссияға]] жақын болғанымен. Олар Пруссия аристократиясынан қалған мұраның барлығын да жойды, соның ішінде: [[Юнкерлер|помещик-юнкерлердің]] үйлері жойылды, [[Берлин патша сарайы]] жоқ қылынды және де [[II Фридрих|ІІ Фридрихтің]] ескерткіші бұзылды. ГДР үкіметі оның ұлттық дербестілігі [[Германия тарихы|Германияның прогрессивті тарихына]] байланыстырылып жасаланынады деп шешеді, соның ішінде [[Томас Мюнцер|Томас Мюнцлердің]] [[Германиядағы шаруалар соғысы|Германиядағы шаруалар соғысындағы]] үлесіне көп назар аударылатын.

=== Германияның қайта қосылуы ===
{{Толық мақала|Германияның қайта қосылуы}}
[[1989 жыл|1989 жылдың]] мамырында ГДР-да болған жалған сайлауларға қарсылық білдірген [[немістер]] заңсыз жолмен елден шығуды бастайды. Осыған әсер еткен тағы бір себеп – 1989 жылдың 2 мамырында {{iw|Мажар Халық Республикасы|Мажар Халық Республикасы|ru|Венгерская Народная Республика}} (қазіргі [[Мажарстан]]) мен [[Аустрия]] шекарасын жауып тұрған электрлік қоршаудың жойылуы болатын. ГДР-ден [[Мажар Халық Республикасы|Мажарстанға]] өту заңсыз болғандықтан, көбісі [[Чехословакия]] арқылы Мажарстанға өтіп, содан кейін [[Аустрия|Аустриядан]] [[Германия|ГФР]]-ге және ары қарай да жер аударатын.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/East_Germany#CITEREFJudt2005</ref> Санақтарға сүйенсек, [[Шілде|шілде айына]] қарай 25,000 шығыс Германия [[Немістер|немістері]] елдің сыртына қоныс аударып қойған;<ref>https://archive.today/20050419213613/http://www.germannotes.com/hist_east_wall.shtml Неміс жазбалары</ref> олардың көбісі [[Аустрия|Аустрияға]] барудың тәуекеліне бармай-ақ қойып, [[Мажар Халық Республикасы|Мажарстанда]] қала берген.

Ақыр-аяғында Мажар-Аустрия қоршауының ашылуы көптеген оқиғаларға әкеп соғады, соның ішінде тарихшылар ГДР мен Шығыс блоктың ыдырауын да қосады. Негізі, қоршаудың алып тастау идеясы ең бірінші рет [[Еуропалық пикник|Еуропалық пикникте]] ұсынылған. Оның авторы – [[Аустрия|Аустрияның]] сол кездегі [[Кронпринц|кронпринці]] {{iw|Отто фон Габсбург|Отто фон Габсбург|ru|Габсбург, Отто фон}} және оны қолдаған [[Мажар Халық Республикасы|Мажарстанның]] сол кездегі Премьері {{iw|Микош Немет|Микош Немет|ru|Немет, Микош}} болатын.

Келесі маңызды оқиға [[1989 жыл|1989 жылдың]] [[10 қыркүйек|10 қыркүйегінде]] Мажар Сыртқы істер министрі {{iw|Дьюла Хорн|3=ru|4=Хорн, Дьюла}} жариялағаны болатын. Ол Мажарстаннан Аустрияға көшуге тыйымның салынуын тоқтатқан. Содан кейін, екі күннің ішінде 22,000 неміс Аустрияға қоныс аударған. Кейінгі айларда ГДР-да қалған немістер үкіметке қарсы протесттер өткізетін және сол жерде он мыңнан бастап отыз мыңға дейін адам жиналатын. Протесттердің көлемін көрген [[Эрих Хонекер]] қызметін доғарып, оның орнына басқа [[Коммунизм|коммунист]] [[Эгон Крэнц]] партияның басшысы орнын алады. [[Чехословакия|Чехословакияның]] шекараларды ресми түрде ашқанын білген ГДР үкіметі басқа амал көрмегендігінен шығыс пен батыс Германия арасындағы шекараны жарым-жартылай ашуды шешеді. Дәл солай, 30 жылдың ішінде бірінші рет ГДР немістері [[Германия|ГФР]] ішіне емін-еркін кіре алатын. Бір ай өткеннен кейін, [[Эгон Крэнц|Крэнц]] қызметін тоқтатады да, [[Германия социалистік бірлік партиясы|ГСБП]] демократизациялануды бастайды.

Шығыс Германияның соңғы сайлаулары 1990 жылының наурызында өткен. Сол сайлауда Германияның қайта қосылуын қолдайтындығынан жеңген {{iw|Германияның Христиандық-Демократиялық одағы|3=ru|4=Христианско-демократический союз Германии}} болатын. Көп ұзамай екі неміс мемлекеттері мен олардың ниеттестері бірнеше келіссөз өткізіп, Германияның қайта қосылуы шешіледі. [[Фолькскаммер|Фолькскаммердегі]] дауыс беру кезінде Шығыс Германияның [[Германия|ГФР]] құрамына кіргізілуі шешіледі.

[[Бундестаг]] пен [[Фолькскаммер]] келісім шартқа дауыс береді де, Германия қайта қосылуы ресми түрде басталады.

Шығыс Германияның өмір сүру жағдайы нашарлығы мен экономикалық тұрақсыздығы оның халқына қатты әсер ететін және ГДРдің ГФР құрамына кіруіне 32 жыл болғанымен, олардың ерекшеліктері әлі де байқалынады да, талқыланады.

== Саясаты ==
[[Сурет:Stamps of Germany (DDR) 1966, MiNr 1174.jpg|thumb|200px|left|ГДР пошта маркасы, [[1966 жыл|1966]]]]
[[Сурет:DDRPlakat.jpg|оңға|нобай|282x282 нүкте|[[Дрезден|Дрездендегі]] [[Пропаганда|пропагандалық]] плакат, [[1985 жыл|1985]] [[Қазан]]]]
[[1955 жыл|1955 жылы]] ГДР [[Варшава келісімі ұйымы|Варшава келісім ұйымының]] мүшесі болып кетеді.

1974 жылы ГДР конституциясында "социалистік немістер халқы" деген түсінік жазылды. Ол [[Германия|ГФР]]-дегі және [[Нацистік Германия|Нацистік Германиядағы]] "капиталистік немістер халқынан" алыстау мақсатымен жасалған. Сол жерде ГДРдің әрбір тұрғынында өзінің құқығы мен бостандығының болғаны айтылады.

=== Мемлекеттік құрылысы ===
Жерлер Палатасы ([[Неміс тілі|нем]]. ''Länderkammer'') Заң шығарушы органдар рөлін атқарады. [[Ландтагтар|Ландтагтармен]] (1952—1990 жж. ыдыраған) сайланатын. Халық Палатасын халық сайлайтын. Мемлекет басшысы - Президент және ол Жерлер мен Халық Палаталарымен (4 жылға, 1968 жылдан бастап 5 жылға) сайланады. Мемлекеттің атқарушы органы - Үкімет (''Regierung der Republik''), соның құрамына Премьер Министр және басқа да министрлер кіреді.

== Халқы ==
Шығыс Германия халқы өзінің тарихы барысында 3 миллион адамға азаяды, 1948 жылы 19,000,000 болып, 1990 жылы 16,000,000 адам болып өзгереді. Сол 19,000,000 халықтың төрт миллионына жуығы елдерінен қуғаланып ([[депортация]]), [[Польша Халық Республикасы|Польшада]] және [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|Кеңес Одағында]] тұруға мәжбүр болады. Шығыс Германияның халқының солай өзгеруі көршілес Польшадан қатты ерекшеленеді; [[Польша Халық Республикасы|Польшада]] адам саны басында 21 миллион болса (ГДР-ден қатты көп емес), соңында 38 миллион (ГДР екі еседен де көп) болып кетеді. Осының басты себептерінің бірі – [[эмиграция]]. ГДР халқының ширегіне жуығы елден эмиграциялаған. Мемлекеттердің қосылғанынан да кейін Шығыс Германияның туу көрсеткіштері көбінесе төменірек саналады.

=== Статистикасы ===
Шығыс Германия немістері ғана емес, [[Германия|Батыс Германия]] [[Немістер|немістері]], бұрыңғы шығыс территориялардан және [[Чехословакия|Чехословакиядан]] шыққан [[босқындар]], [[Экономикалық өзара көмек советі|ЭӨКС]] елдерінің [[Иммиграция|иммигранттары]] және [[Гастарбайтер|гастарбайтерлер]] ГДР халқы қылып саналған.
{| class="wikitable"
!Жыл
!Жалпы
халық
саны
!Туу
!Өлім
!Халық
санының
табиғи
өсуі
!Миграция
сальдосы
!Туу
көрсеткіші,

‰
!Өлім
көрсеткіші,

‰
!Табиғи
өсуі,

‰
!Миграция
сальдосы,

‰
|-
!1950
|18 388 172
|303 866
|219 582
|84 284
| -122 328
|16,53
|11,94
|4,58
| -6,65
|-
!1951
|18 350 128
|310 772
|208 800
|101 972
| -151 989
|16,94
|11,38
|5,56
| -8,28
|-
!1952
|18 300 111
|306 004
|221 676
|84 328
| -272 317
|16,72
|12,11
|4,61
| -14,88
|-
! width="" height="" resource="Файл:Stamps of Germany (DDR) 1951, MiNr 0297.jpg" |1953
|18 112 122
|298 933
|212 627
|86 306
| -196 881
|16,50
|11,74
|4,77
| -10,87
|- resource="Файл:Berlin DDR.jpg"
!1954
|18 001 547
|293 715
|219 832
|73 883
| -243 198
|16,32
|12,21
|4,10
| -13,51
|-
!1955
|17 832 232
|293 280
|214 066
|79 214
| -307 868
|16,45
|12,00
|4,44
| -17,26
|-
!1956
|17 603 578
|281 282
|212 698
|68 584
| -261 492
|15,98
|12,08
|3,90
| -14,85
|-
!1957
|17 410 670
|273 327
|225 179
|48 148
| -147 111
|15,70
|12,93
|2,77
| -8,45
|-
!1958
|17 311 707
|271 405
|221 113
|50 292
| -76 097
|15,68
|12,77
|2,91
| -4,40
|-
!1959
|17 285 902
|291 980
|229 898
|62 082
| -159 496
|16,89
|13,30
|3,59
| -9,23
|-
!1960
|17 188 488
|292 985
|233 759
|59 226
| -168 408
|17,05
|13,60
|3,45
| -9,80
|-
!1961
|17 079 306
|300 818
|222 739
|78 079
| -21 518
|17,61
|13,04
|4,57
| -1,26
|-
!1962
|17 135 867
|297 982
|233 995
|63 987
| -18 771
|17,39
|13,66
|3,73
| -1,10
|-
!1963
|17 181 083
|301 472
|222 001
|79 471
| -256 923
|17,55
|12,92
|4,63
| -14,95
|-
!1964
|17 003 631
|291 867
|226 191
|65 676
| -29 590
|17,16
|13,30
|3,86
| -1,74
|-
!1965
|17 039 717
|281 058
|230 254
|50 804
| -19 141
|16,49
|13,51
|2,98
| -1,12
|-
!1966
|17 071 380
|267 958
|225 663
|42 295
| -23 791
|15,70
|13,22
|2,48
| -1,39
|-
!1967
|17 089 884
|252 817
|227 068
|25 749
| -28 397
|14,79
|13,29
|1,51
| -1,66
|-
!1968
|17 087 236
|245 143
|242 473
|2670
| -15 402
|14,35
|14,19
|0,16
| -0,90
|-
!1969
|17 074 504
|238 910
|243 732
| -4822
| -1364
|13,99
|14,27
| -0,28
| -0,08
|-
!1970
|17 068 318
|236 929
|240 821
| -3892
| -10 727
|13,88
|14,11
| -0,23
| -0,63
|-
!1971
|17 053 699
|234 870
|234 953
| -83
| -42 273
|13,77
|13,78
| -0,01
| -2,48
|-
!1972
|17 011 343
|200 443
|234 425
| -33 982
| -26 110
|11,78
|13,78
| -2,00
| -1,53
|-
!1973
|16 951 251
|180 336
|231 960
| -51 624
| -8867
|10,64
|13,68
| -3,04
| -0,52
|-
!1974
|16 890 760
|179 127
|229 062
| -49 935
| -20 576
|10,61
|13,56
| -2,96
| -1,22
|-
!1975
|16 820 249
|181 798
|240 389
| -58 591
|5372
|10,81
|14,29
| -3,48
|0,32
|-
!1976
|16 767 030
|195 483
|233 733
| -38 250
|29 077
|11,66
|13,94
| -2,28
|1,73
|-
!1977
|16 757 857
|223 152
|226 233
| -3081
| -3401
|13,32
|13,50
| -0,18
| -0,20
|-
!1978
|16 751 375
|232 151
|232 332
| -181
| -10 870
|13,86
|13,87
| -0,01
| -0,65
|-
!1979
|16 740 324
|235 233
|232 742
|2491
| -3277
|14,05
|13,90
|0,15
| -0,20
|-
!1980
|16 739 538
|245 132
|238 254
|6878
| -40 781
|14,64
|14,23
|0,41
| -2,44
|-
!1981
|16 705 635
|237 543
|232 244
|5299
| -8628
|14,22
|13,90
|0,32
| -0,52
|-
!1982
|16 702 306
|240 102
|227 975
|12 127
| -12 946
|14,38
|13,65
|0,73
| -0,78
|-
!1983
|16 701 487
|233 756
|222 695
|11 061
| -52 591
|14,00
|13,33
|0,66
| -3,15
|-
!1984
|16 659 957
|228 135
|221 181
|6954
| -26 852
|13,69
|13,28
|0,42
| -1,61
|-
!1985
|16 640 059
|227 648
|225 353
|2295
| -2477
|13,68
|13,54
|0,14
| -0,15
|- resource="Файл:Bundesarchiv Bild183-S79103, Schönebeck an der Elbe, Traktorenwerk.jpg"
!1986
|16 639 877
|222 269
|223 536
| -1267
|22 813
|13,36
|13,43
| -0,08
|1,37
|-
! width="" height="" resource="Файл:Пальто ГДР.JPG" |1987
|16 661 423
|225 959
|213 872
|12 087
|1122
|13,56
|12,84
|0,73
|0,07
|-
!1988
|16 674 632
|215 734
|213 111
|2623
| -243 459
|12,94
|12,78
|0,16
| -14,60
|-
!1989
|16 433 796
|198 922
|205 711
| -6789
|
|12,10
|12,52
| -0,41
|0,00
|}
ГДР территориясында 1989 жылы 129 елден келген 166 149 шетелдік тұрғындар болды.<ref>{{Cite web|url=http://www.aif.ru/archive/1650354|title=Дайджест новостей от 24.03.1989|publisher=www.aif.ru|accessdate=2018-06-09}}</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{geo-stub}}

[[Санат:Германия тарихы]]
[[Санат:Еуропаның тарихи мемлекеттері]]
[[Санат:ГДР]]
[[Санат:1949 жылы пайда болғандар]]
[[Санат:1990 жылы жойылғандар]]