Жаңа Каледониядағы наразылықтар (2024) бетінің кодын көру

{{Азаматтық қақтығыс|тақырып=2024 жылғы Жаңа Каледониядағы наразылықтар|дата=2024 жыл 13 мамыр —|себеп=Жаңа Каледония конституциясына мигранттардың сайлау процестеріне қатысуына мүмкіндік беретін түзетулер|орын={{ту|Франция}}{{flagicon image|Flag of FLNKS.svg}} [[Жаңа Каледония]]|жалпы шығындар=8 (соның ішінде 2 полиция қызметкері) (3 қосымша жауынгерлік емес)|қарсылас1={{FRA}}
* {{ту|Франция}}Жаңа каледондық лоялистер
* FANC<ref name=gendeng>{{Cite web|title=Nouvelle-Calédonie : les gendarmes engagés sur les émeutes|date=|url=https://www.gendarmerie.interieur.gouv.fr/gendinfo/actualites/2024/nouvelle-caledonie-les-gendarmes-engages-sur-les-emeutes|website=gendarmerie.interieur.gouv.fr|access-date=24 May 2024|archive-date=15 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240515183309/https://www.gendarmerie.interieur.gouv.fr/gendinfo/actualites/2024/nouvelle-caledonie-les-gendarmes-engages-sur-les-emeutes|url-status=live}}.</ref>
* [[File:Emblème des Compagnies républicaines de sécurité (CRS).svg|18px]] CRS<ref name=gendeng/>
* [[File:Écusson région gendarmerie GIGN.svg|18px]] GIGN<ref name="GIGN" />
*RAID<ref name=gendeng/>
* [[Mobile Gendarmerie]]<ref name="GIGN">{{cite web |url=https://www.gendarmerie.interieur.gouv.fr/gendinfo/actualites/2024/nouvelle-caledonie-les-gendarmes-fortement-engages-sur-les-emeutes |title=Nouvelle-Calédonie : les gendarmes fortement engagés sur les émeutes |last=Desjardins |first=Charlotte |date=2024-05-15 |website=Gendarmerie Nationale |lang=fr |access-date=24 May 2024 |archive-date=24 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240524082834/https://www.gendarmerie.interieur.gouv.fr/gendinfo/actualites/2024/nouvelle-caledonie-les-gendarmes-fortement-engages-sur-les-emeutes |url-status=live }}</ref>
* [[File:Logo of the French Army (Armee de Terre).svg|22px]] [[French Army]]
* [[File:Logo de l'Armée de l'Air et de l'Espace.svg|22px]] French Air Force (ұрыс емес)|қарсылас2=Наразылық білдірушілер<ref>{{Cite web |language=fr |author=Benjamin König |title=Kanaky-Nouvelle-Calédonie : pourquoi le dégel du corps électoral pourrait mettre le feu aux poudres |url=https://www.humanite.fr/monde/decolonisation/kanaky-nouvelle-caledonie-pourquoi-le-degel-du-corps-electoral-pourrait-mettre-le-feu-aux-poudres |website=[[L'Humanité]] |date=2024-05-13 |access-date=24 May 2024 |archive-date=13 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240513222418/https://www.humanite.fr/monde/decolonisation/kanaky-nouvelle-caledonie-pourquoi-le-degel-du-corps-electoral-pourrait-mettre-le-feu-aux-poudres |url-status=live }}</ref>
*PT
* FCCI
----
'''Қолдау көрсеткен:'''
* {{AZE}} (Айыпталды, жоққа шығарылды)<ref>{{Cite web |date=16 May 2024 |title=Australians barricaded in New Caledonia accommodation as violence spreads, French government hopeful riots are calming |url=https://www.abc.net.au/news/2024-05-17/second-police-officer-dies-in-new-caledonia-riots/103858934 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518152058/https://www.abc.net.au/news/2024-05-17/second-police-officer-dies-in-new-caledonia-riots/103858934 |archive-date=18 May 2024 |website=Australian Broadcasting Corporation}}</ref>
* {{TUR}} (Болжамды)|күштер2=~9 000 Канаки наразылығы мен бүлікшілері|күштер1=3000 әскери және полиция қызметкері<ref>{{Cite web |date=2024-05-16 |title=REPLAY. Violences en Nouvelle-Calédonie : le bilan humain est passé cinq morts, Gabriel Attal annonce un millier de forces de sécurité supplémentaires en cours de déploiement |url=https://la1ere.francetvinfo.fr/nouvellecaledonie/direct-emeutes-en-nouvelle-caledonie-troisieme-nuit-d-affrontements-assignations-a-residence-tik-tok-coupe-sur-le-territoire-1488524.html |access-date=2024-05-17 |website=Nouvelle-Calédonie la 1ère |language=fr-FR |archive-date=18 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518080708/https://la1ere.francetvinfo.fr/nouvellecaledonie/direct-emeutes-en-nouvelle-caledonie-troisieme-nuit-d-affrontements-assignations-a-residence-tik-tok-coupe-sur-le-territoire-1488524.html |url-status=live }}</ref> <br>~ 550 полиционер<ref name=gendeng/>}}

'''2024 жылғы Жаңа Каледониядағы наразылықтар''' ({{Lang-fr|Émeutes de 2024 en Nouvelle-Calédonie}}) — 2024 жылдың мамырында [[Тынық мұхит|Тынық мұхитындағы]] Францияның шетелдегі біртұтас ұжымы Жаңа Каледонияда наразылықтар мен тәртіпсіздіктер басталды.<ref>{{Cite web |title=About New Caledonia |url=https://www.mfat.govt.nz/en/countries-and-regions/australia-and-pacific/new-caledonia/new-zealand-consulate-general-noumea-new-caledonia/about-new-caledonia |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240514231503/https://www.mfat.govt.nz/en/countries-and-regions/australia-and-pacific/new-caledonia/new-zealand-consulate-general-noumea-new-caledonia/about-new-caledonia |archive-date=14 May 2024 |access-date=14 May 2024 |website=[[New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade]]}}</ref> Зорлық-зомбылық шерулері сегіз адамның өліміне, 16 мамырда төтенше жағдай жариялануына, француз армиясының және [[TikTok]] әлеуметтік желісінің блокталуына әкелді.<ref name="FranceInfo">{{cite news |work=France Info |first1=Yann |last1=Thompson |first2=Clément |last2=Parrot |title=Emeutes en Nouvelle-Calédonie : un homme de 48 ans a été tué par un policier "pris à partie" par "une quinzaine d'individus", annonce le parquet |url=https://www.francetvinfo.fr/france/nouvelle-caledonie/direct-crise-en-nouvelle-caledonie-ce-n-est-pas-le-far-west-donc-la-republique-doit-reprendre-l-autorite-declare-emmanuel-macron_6562802.html |lang=fr |date=2024-05-24 |access-date=24 May 2024 |archive-date=24 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240524104515/https://www.francetvinfo.fr/france/nouvelle-caledonie/direct-crise-en-nouvelle-caledonie-ce-n-est-pas-le-far-west-donc-la-republique-doit-reprendre-l-autorite-declare-emmanuel-macron_6562802.html |url-status=live }}</ref><ref name="tiktok pas retoqué">{{cite web |website=Village de la Justice |last=Gardien |first=Pierrick |lang=fr |title=Nouvelle-Calédonie : le Conseil d'État refuse de suspendre le blocage de TikTok |date=24 May 2024 |url=https://www.village-justice.com/articles/nouvelle-caledonie-conseil-etat-refuse-suspendre-blocage-tiktok,49831.html |access-date=24 May 2024 |archive-date=24 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240524113156/https://www.village-justice.com/articles/nouvelle-caledonie-conseil-etat-refuse-suspendre-blocage-tiktok,49831.html |url-status=live }}</ref>

Зорлық-зомбылық халықтың бестен бір бөлігінің провинциялық сайлауға дауыс беруіне кедергі келтіретін қолданыстағы шарттарды өзгертуге бағытталған даулы дауыс беру реформасынан кейін басталды.<ref>{{Cite web |date=2024-05-15 |title=New Caledonia: Two dead as riots escalate after French vote |url=https://www.bbc.com/news/articles/c1d4dlxd10xo |access-date=2024-05-18 |website=BBC News |language=en-GB |archive-date=19 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240519133755/https://www.bbc.com/news/articles/c1d4dlxd10xo |url-status=live }}</ref> Нумеа келісімінен кейін жергілікті сайлауға сайлаушылар 1998 жылға дейінгі аралдардың тұрғындарымен және аумақта кемінде 10 жыл тұрақты тұратын олардың ұрпақтарымен шектелді. Францияның еуропалық және полинезиялық бөліктеріндегі мигранттарды, соның ішінде олардың кәмелетке толған балаларын кіргізбейтін жүйені 2005 жылы адам құқықтары жөніндегі [[Еуропалық адам құқығы бойынша сoт]] процесінің бөлігі ретінде қолайлы деп таныды, себебі бұл уақытша шара болды.<ref name="Py v. France">{{cite web|url=https://hudoc.echr.coe.int/eng#%7B%22itemid%22:%5B%22001-67928%22%5D%7D|title=Py c. France - 66289/01|date=6 June 2005|website=European Court of Human Rights|access-date=19 May 2024|archive-date=7 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151107024019/http://hudoc.echr.coe.int/eng#%7B%22itemid%22:%5B%22001-67928%22%5D%7D|url-status=live}}</ref>

Үш референдумда да сайлаушылар Францияның құрамында қалуды қолдады, дегенмен 2021 жылғы референдумға тәуелсіздікті қолдаушылардың көпшілігі бойкот жариялады. Француз үкіметі үшін референдум Nouméa Accord процесін орындады, бірақ 2021 жылғы бойкот жарияланған референдумның заңдылығын жоққа шығарған тәуелсіздік жақтаушылары Ноумея келісімімен анықталған процесті әлі де жалғасуда деп санады.

Француз үкіметі осы аумақта 10 жылдан астам тұратын адамдарға жергілікті сайлауда дауыс беру құқығын беруге тырысады, бұл дауыс беруге кедергі болғандардың шамамен 60% сайлаушыларға қосылуға мүмкіндік береді. Еуропалық және полинезиялық тектес адамдарға көбірек дауыс беруге мүмкіндік беретін реформаны тәуелсіздік жақтаушылары жергілікті меланезиялық [[Канаки]] халқының саяси дауысын әлсірету деп айыптады.<ref>{{Cite news |date=14 May 2024 |title=New Caledonia announces curfew after riots over voting reforms |url=https://www.lemonde.fr/en/france/article/2024/05/14/new-caledonia-announces-curfew-after-riots-over-voting-reforms_6671384_7.html |access-date=14 May 2024 |work=Le Monde.fr |language=en |agency=[[Agence France-Presse]] |archive-date=14 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240514231457/https://www.lemonde.fr/en/france/article/2024/05/14/new-caledonia-announces-curfew-after-riots-over-voting-reforms_6671384_7.html |url-status=live }}</ref> Президент [[Эммануэль Макрон]] 22 мамырда аралға барып, жергілікті актерлерден Париждің сайлаушылар құқығы ережелеріндегі қалаған өзгерістеріне қатысты референдум өткізу мүмкіндігін айта отырып, бір ай ішінде жан-жақты келісімге келуді сұрады.

Төтенше жағдай 28 мамырда аяқталды.<ref>{{Cite web |date=2024-05-29 |title=New Caledonia TikTok ban lifted as state of emergency ends |url=https://www.bbc.com/news/articles/c0dd94jv9jpo |access-date=2024-05-29 |website=BBC News |language=en-GB |archive-date=30 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240530113047/https://www.bbc.com/news/articles/c0dd94jv9jpo |url-status=live }}</ref>

== Фон ==
[[Сурет:New Caledonia in Oceania.svg|нобай|Жаңа Каледонияның Океаниядағы орналасуы]]
Жаңа Каледония — Тынық мұхитының оңтүстік-батысындағы француздың теңіздегі аумағы. Оның шамамен 270 000 халқы бар; 2019 жылғы санақ бойынша жергілікті [[канаки]] халқын құрайтын халықтың 41%, еуропалықтар (Кальдоше және метрополиялық француздар) 28%, аралас қандылар 11%, басқа этникалық азшылықтармен (оның ішінде уоллисиялықтар, [[таитилықтар]], [[Полинезия|полинезиялық]] Ни-Вануату, [[Индонезия|индонезиялықтар]], [[вьетнамдықтар]] және [[Қытайлар|қытайлықтар]]) қалғандарын құрайды.<ref>{{Cite web |last=Verge |first=Pauline |date=17 May 2024 |title=Nouvelle-Calédonie: quatre indicateurs des fractures de la population |url=https://www.lesechos.fr/politique-societe/societe/nouvelle-caledonie-quatre-indicateurs-des-fractures-de-la-population-2095580 |website=Les Echos |access-date=26 May 2024 |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526152534/https://www.lesechos.fr/politique-societe/societe/nouvelle-caledonie-quatre-indicateurs-des-fractures-de-la-population-2095580 |url-status=live }}</ref> Жаңа Каледония 1946 жылы француздың шетелдегі аумағына айналды және Франция парламентінің екі палатасында да өкілдері бар, [[Франция президенті]] аумақтың [[мемлекет басшысы]] қызметін атқарады. Франция Жаңа Каледонияның әділет жүйесіне, қорғанысына және ішкі қауіпсіздігіне қатысты юрисдикцияны сақтайды.<ref name="RNZ Explainer">{{cite news |title=Explainer: What sparked New Caledonia's deadly civil unrest? |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/516978/explainer-what-sparked-new-caledonia-s-deadly-civil-unrest |access-date=17 May 2024 |work=[[RNZ]] |date=16 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240516112654/https://www.rnz.co.nz/news/world/516978/explainer-what-sparked-new-caledonia-s-deadly-civil-unrest |archive-date=16 May 2024}}</ref>

1988 жылы Кальдохтар мен жергілікті канактар арасындағы кең таралған саяси зорлық-зомбылықтан кейін — «Оқиғалар» деп аталатын кезең<ref>{{cite news |date=4 May 1988 |title=White settlers set to fight Kanaks |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/CHP19880504.2.76.1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240519133808/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/CHP19880504.2.76.1 |archive-date=19 May 2024 |access-date=19 May 2024 |work=The Press |page=10 |via=Papers Past, [[National Library of New Zealand]]}}</ref><ref name="lm-mdg-24">{{cite news |last1=Mannevy |first1=Charlotte |last2=Derel |first2=Mathurin |last3=Guibert |first3=Nathalie |title=Second night of riots shakes New Caledonia: 'I didn't think it could come to this' |url=https://www.lemonde.fr/en/france/article/2024/05/15/second-night-of-riots-shakes-new-caledonia-i-didn-t-think-it-could-come-to-this_6671533_7.html |work=Le Monde |date=May 15, 2024 |access-date=24 May 2024 |archive-date=24 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240524043441/https://www.lemonde.fr/en/france/article/2024/05/15/second-night-of-riots-shakes-new-caledonia-i-didn-t-think-it-could-come-to-this_6671533_7.html |url-status=live }}</ref><ref name="nyt-vb-caled-24">{{cite news |last1=Vinograd |first1=Cassandra |last2=Breeden |first2=Aurelien |title=France Declares State of Emergency Amid Protests in New Caledonia |url=https://www.nytimes.com/2024/05/15/world/asia/new-caledonia-france-macron.html |work=The New York Times |date=May 15, 2024 |access-date=24 May 2024 |archive-date=24 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240524053018/https://www.nytimes.com/2024/05/15/world/asia/new-caledonia-france-macron.html |url-status=live }}</ref> ({{Lang-fr|Les Événements}}<ref name="horowitz-may-2009-pol-geo">{{cite journal |last1=Horowitz |first1=Leah S. |title=Environmental violence and crises of legitimacy in New Caledonia |journal=[[Political Geography]] |date=May 2009 |volume=28 |issue=4 |pages=248–258 |doi=10.1016/j.polgeo.2009.07.001 |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S096262980900064X |issn=1873-5096 |access-date=24 May 2024 |archive-date=16 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240516233831/https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S096262980900064X |url-status=live }}</ref><ref name="fisher-anu-2013">{{cite book |last1=Fisher |first1=Denise |title=France in the South Pacific: Power and Politics |date=May 2013 |doi=10.22459/FSP.05.2013 |doi-access=free |publisher=[[ANU Press]] |location=[[Canberra]] |isbn=9781922144942}}</ref>) — Матиньон келісімдеріне қол қойылды, бұл оның қазіргі үлкен автономияға көшуін белгілейді.<ref>{{cite news |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/CHP19880628.2.11 |title=Agreement reached |work=The Press |page=1 |date=28 June 1988 |access-date=19 May 2024 |via=Papers Past |archive-date=18 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518234437/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/CHP19880628.2.11 |url-status=live }}</ref> Осыдан кейін 1998 жылы Нумей келісімі жасалды. Келісімнің бөлігі ретінде Жаңа Каледонияға аумақтың болашақ мәртебесін шешу үшін үш референдум өткізуге рұқсат етілді, дауыс беру құқығы жергілікті Канак пен Жаңа Каледонияда 1998 жылға дейін тұратын басқа тұрғындармен шектелді.<ref name="RNZ Explainer" />

=== «Мұздатылған» электорат ===
1998 жылғы Нумей келісімінің бөлігі ретінде Жаңа Каледония халқы [[Франция президенті]] мен Ұлттық жиналысына ұлттық сайлауда дауыс беруді жалғастырды, бірақ провинциялық сайлау мен тәуелсіздік референдумында дауыс бере алатын адамдардың саны шектелді. Бұл «мұздатылған электорат» деп аталатындар тек 1998 жылы Жаңа Каледонияда тұрып жатқан адамдардан, сондай-ақ әрбір сайлауға дейін он жыл бойы үздіксіз тұруды қамтамасыз еткен жағдайда олардың балаларынан тұрады. Бұл кейінгі иммигранттарды, мейлі еуропалық немесе полинезиялық болсын, дауыс беру құқығынан айырды. Шығарылған сайлаушылар саны 1999 жылы 8 000-нан 2009 жылы 18 000-ға дейін және 2023 жылы 42 000-ға дейін өсті, осы уақытқа дейін бес ұлттық сайлаушының бірі дерлік провинциялық сайлауға қатысудан шеттетілді (220 000 ұлттық сайлаушының тек 178,000 құқығы бар).<ref name="NC1">{{cite web |last=Wéry |first=Claudine |date=20 January 2005 |title=Nouvelle-Calédonie : la controverse sur le gel du corps électoral continue |trans-title=New Caledonia: the controversy over the freezing of the electorate continues |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/2005/01/20/nouvelle-caledonie-la-controverse-sur-le-gel-du-corps-electoral-continue_394944_1819218.html |access-date=14 May 2024 |website=[[Le Monde]] |language=fr |issn=1950-6244 |archive-date=14 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240514182428/https://www.lemonde.fr/archives/article/2005/01/20/nouvelle-caledonie-la-controverse-sur-le-gel-du-corps-electoral-continue_394944_1819218.html |url-status=live }}</ref><ref name="NC2">{{cite web |date=26 March 2024 |title=Dégel du corps électoral calédonien : 12 clés pour comprendre le projet de loi constitutionnelle |trans-title=Thawing of the New Caledonian electorate: 12 keys to understanding the draft constitutional law |url=https://la1ere.francetvinfo.fr/nouvellecaledonie/degel-du-corps-electoral-caledonien-douze-cles-pour-comprendre-le-projet-de-loi-constitutionnelle-1474968.html |access-date=14 May 2024 |website=Nouvelle-Calédonie la 1ère |publisher=[[France Info (radio network)|France Info]] |language=fr |archive-date=13 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240513223547/https://la1ere.francetvinfo.fr/nouvellecaledonie/degel-du-corps-electoral-caledonien-douze-cles-pour-comprendre-le-projet-de-loi-constitutionnelle-1474968.html |url-status=live }}</ref> Бұл шектеу Франция елордасынан көптеген адамдардың келуінен туындайтын жергілікті Канак қауымдастығының күшінен айырылуын болдырмауға бағытталған.<ref>{{Cite web |last=Belanyi |first=Jeanne |date=24 May 2024 |title=Le dégel du corps électoral en Nouvelle-Calédonie : autopsie d'une réforme incendiaire |url=https://www.jean-jaures.org/publication/le-degel-du-corps-electoral-en-nouvelle-caledonie-autopsie-dune-reforme-incendiaire/ |website=Foundation Jean Jaurès |access-date=26 May 2024 |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526163812/https://www.jean-jaures.org/publication/le-degel-du-corps-electoral-en-nouvelle-caledonie-autopsie-dune-reforme-incendiaire/ |url-status=live }}</ref>

Француз Конституциялық Кеңесінің 1999 жылы қарапайым резидентураның он жылдық талабымен («айналмалы электорат» деп аталатын) шектеуді шектейтін шешімінен кейін Франция президенті [[Жак Ширак]] тәуелсіздік топтарының өтініші бойынша Франция конституциясына түзетулер енгізуге уәде берді. Оның парламенттік көпшілігі 2007 жылы қайта қарауға дауыс берді, осылайша «қатып қалған электорат» ережесіне қайта оралды.<ref name=NC1/><ref>{{cite web |title=Révisions constitutionnelles de février 2007 |trans-title=Constitutional Law No. 2007-237 of February 23, 2007 amending Article 77 of the Constitution [Electoral body of New Caledonia] |url=https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-revisions-constitutionnelles/revisions-constitutionnelles-de-fevrier-2007 |access-date=14 May 2024 |website=[[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]] |language=fr |archive-date=14 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240514182428/https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-revisions-constitutionnelles/revisions-constitutionnelles-de-fevrier-2007 |url-status=live }}</ref> [[Еуропалық адам құқығы бойынша сoт|Еуропалық адам құқығы бойынша сo]]<nowiki/>т 2005 жылы бұл шектеу еркін сайлау құқығын бұзбайды және ұлттық шығу тегі бойынша кемсітушілікке әкелмейді деп шешті, өйткені «Жаңа Каледонияның қазіргі мәртебесі толық егемендікке ие болғанға дейінгі өтпелі кезеңді көрсетеді. және өзін-өзі анықтау процесінің бөлігі болып табылады, жүйе сол кезде «толық емес және уақытша» болып табылады,<ref name="Py v. France" /> бұл мұздатылған электорат тек уақытша шара болған жағдайда расталды дегенді білдіреді.<ref name="NC2"/>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
[[Санат:Әзербайжан-Франция қатынастары]]
[[Санат:2024 жылдағы Жаңа Каледония]]
[[Санат:Жаңа Каледония]]
[[Санат:2024 жылғы наразылықтар]]