Şablon:GH/2024/45: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Balyozxane (gotûbêj | beşdarî) BKurteya guhartinê tine |
Kurteya guhartinê tine Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
||
| Rêz 1: | Rêz 1: | ||
<noinclude> |
<noinclude>{{GH/navîgasyon}}</noinclude> |
||
{{GH/format |
|||
| gotar = |
| gotar = Zimanê sumerî |
||
| nivîs = '''[[Zimanê sumerî]]''' ({{lang|sux|{{cuneiform|sux|[[:wikt:𒅴𒂠|𒅴𒂠]]}} {{transl|sux|''Eme-gir''<sub>15</sub>}}}} "zimanê xwemalî") zimanê zikmakî yê [[sumeriyan]] e ku di sala 4000 {{Bz}} de li Başûrê [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] hatiye axaftin. Di destpêka sala 2000ê {{Bz}} de zimanê [[akadî]] cihê zimanê axaftinê wergirtiye. Zimanê Sumeriyan li [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] heta sedsala 1em {{Bz}} wek zimanekî pîroz, wêjeyî, merasîmî û zanistî hatiye bikaranîn. Ziman heta sedsala 19an hatiye û piştre hatiye jibîrkirin. Berevajî zimanên din ên ku li [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] hatiye axaftin, sumerî zimanekî [[Zimanê îzolekirî|îzolekirî]] ye. Sumerî yek ji wan zimanên yekem e ku hatiye nivîsîn. Ji ber awayên nîşanên ku li ser lewheyên keliya şil, bi awayê bizmarê hatine xuliqandin, ji sîstema nivîsandina ku ji bo xwendina zimanê Sumerî hatiye bikar anîn jê re "Nivîsa Bizmarî" tê gotin. |
|||
| nivîs = Dilê mirovan, endamek masûlkî ye, xwînê di nav lûleyên xwînê de pompe dike. Xwîna pompekirî oksîjen û xurekan digihîne laş û di heman demê de paşmayîyên metabolîk ên wekî karbona dîoksîd digihîne pişikan. |
|||
Di qonaxên destpêkê yên nivîsandina sumeriyan de nîşaneyên berçav ên ku wateya xwe bi awayekî kevneşopî bi formeke zimanî ve girê didin, hatin bikaranîn. |
|||
| wêne = Sumerian 26th c Adab.jpg |
|||
Ji bo berdewamiya jiyanê, divê xurek, hormon û oksîjen, bigihîje hemû şane û xaneyên laş. Madeyên paşmayî yên wekî karbona dîoksîd, ure, av, xwêy jî divê ji xaneyan bên dûrxistin. Ango ji bo bicihanina erka xwe divê xwîn li her aliyê laş de bigere. Xwîna mirov di nav lûleyên xwînê de diherike, lê xwîn bi tena serê xwe nikare biherike, pêdivî bi pompeyek heye. Pompeya laş dil e. Dil pesta xwînê berz dike bi vî awayê xwîn di nav lûleyên xwînê de bi lez diherike û belavê laş dibe. Ji bo gera xwînê, hêza sereke ji dil peyda dibe. |
|||
| wêne = Diagram of the human heart (cropped) ku.svg |
|||
| aliyê_wêne = left |
| aliyê_wêne = left |
||
| mezinahiya_wêne = 120px |
| mezinahiya_wêne = 120px |
||
| sernavê_wêne = |
| sernavê_wêne = Wêneyê hûrguliyek e ku nîvê yek rûyê plaketê nîşan dide. |
||
|wênesaz = Nayê zanîn |
|||
| wênesaz = Orîjînal User:Wapcaplet, Kurdîkirin User:Biyolojiyabikurdi |
|||
}} |
}} |
||
{{GH/binnivîs|Arşîv=2024|GB=44}} |
{{GH/binnivîs|Arşîv=2024|GB=44}} |
||
Guhartoya 12:18, 23 nîsan 2024
Zimanê sumerî (𒅴𒂠 Eme-gir15 "zimanê xwemalî") zimanê zikmakî yê sumeriyan e ku di sala 4000 b.z. de li Başûrê Mezopotamyayê hatiye axaftin. Di destpêka sala 2000ê b.z. de zimanê akadî cihê zimanê axaftinê wergirtiye. Zimanê Sumeriyan li Mezopotamyayê heta sedsala 1em b.z. wek zimanekî pîroz, wêjeyî, merasîmî û zanistî hatiye bikaranîn. Ziman heta sedsala 19an hatiye û piştre hatiye jibîrkirin. Berevajî zimanên din ên ku li Mezopotamyayê hatiye axaftin, sumerî zimanekî îzolekirî ye. Sumerî yek ji wan zimanên yekem e ku hatiye nivîsîn. Ji ber awayên nîşanên ku li ser lewheyên keliya şil, bi awayê bizmarê hatine xuliqandin, ji sîstema nivîsandina ku ji bo xwendina zimanê Sumerî hatiye bikar anîn jê re "Nivîsa Bizmarî" tê gotin.
Di qonaxên destpêkê yên nivîsandina sumeriyan de nîşaneyên berçav ên ku wateya xwe bi awayekî kevneşopî bi formeke zimanî ve girê didin, hatin bikaranîn. (zêdetir...)