Frans
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Frans is 'n Romaanse taol en de offesjeel taol vaan Fraankriek, Québec, Wallonië, westelek Zwitserland en väöl aw Franse kolonies wie Kongo. Ze weurt door 128 miljoen lui verstande en gesproke, boevaan zoe'n 60 miljoen in Europa - dat zien de mojertaolsprekers vaan 't Frans en vaan dao-op liekenende taole wie 't Waols en 't Occitaans. 't Frans wint snel terrein op zien neet-officiële zusterkes.
't Frans is in Limburg lang de ierste cultuurtaol gewees, in 't bezunder in Mestreech en Belsj Limburg. Dees dialekte höbbe daan ouch väöl Franse lienwäörd, wie facteur, gezèt, compleminte en kemissie; de lètse drei wäörd koume ouch in de dialekte vaan Hollands Limburg veur.
Oet 't Frans zien versjiedene creooltaole wie 't Kreyòl ontsjtaon.
Es gevolg vaan't Frans kolonialisme heet 't Frans ziech vaanoet Europa naor aander werelddeile verspreid In mie as 30 landen is 't Frans tegewoordig de offesjeel taol, met naome in Afrika, zoewie beveurbeeld in Mali boe zoe'n 30% vaan de bevolking Frans sprek. In dat aspek is Frans op diplomatiek gebied belaankrieker es beveurbeld Chinees, dat ewels väöl mie sprekers heet. Vaan de zeventiende tot de twintegste iew waor 't Frans in Europa ouch de lingua franca vaan de gegoede staand.[1]
't Totaal aontal sprekers vaan 't Frans (moojertaol- en twiedetaolsprekers) weurt gesjat op 300 miljoon. 't is daoneve ouch de moojertaol vaan 25% vaan alle Canadeze.[2]
Frans is vaan aajdsher eine vaan de belaangriekste taole vaan Europa. In de 18e en 19e iew, zoe-ouch aon 't begin vaan de 20e iew, waor 't bij oetstèk de belaangriekste veurtaol tösse Europeane die boete 't gebeed vaan hun mojerstaol mooste spreke. 't Begrip lingua franca meint daan ouch lètterlek op 't Latien Franse taol. Allewijl weurt 't Ingels es riechtege lingua france vaan Europa gezien. Toch is 't belaank vaan 't Frans in de polletiek vaan Europa neet gemekelek eweg te dinke. Zoe is Frans same mèt Ingels en Duits, ein vaan de drei officieel taole vaan de Europese Unie.