Gottfried Wilhelm Leibniz

Gottfried Wilhelm Leibniz, ouch gespeld (von) Leibnitz (Leipzig, 1 juli 1646 – Hannover, 14 november 1716), waor ‘ne väölzijdig Duits wiskundige, filosoof, logici, natuurkundige, historicus, Juris en diplomaat, besjouwd es ein vaan de groetste dinkers vaan de 17e iew. Heer oontwikkelde zich min of meer tegeliekertied mit, mer onaafhankelik vaan, Isaac Newton ‘n tak vaan mathematiek bekind es “analyse” (differentieel en integral calculus). Welke vaan de twie de ierste waor dee dees belangrieke bijdrage aon de wiskunde heet gemaak, heet geleid tot ‘n enorm ruzie tusse de twie here. Leibniz steit bekind es ‘ne veurlouper vaan de “Aufklärung”, de Duitse Verleechting. Vaan 1691 tot 1716 had Leibniz ouch ‘n tweede positie es bibliothecaris bij de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel.

In de filosofie weurt Leibniz gezeen es rationalis. Heer weurt besjouwd es ‘ne optimist vanwege zien euvertuiging dat ‘t universum boe-in veer leve ‘t beste universum dat God heet kinne sjöppe is. Zien "systeem" is neet allein rationalistisch. Aan de eine kant, deep geworteld in sjolastiek, aan de andere kant löp heer latere oontwikkelinge in logica, biologie, geologie, mijnbouw, kanstheorie, taolkunde en computerweitesjap veuroet. Heer sjreef ouch euver polletiek, rechte, ethiek, theologie, historie en filologie. Zien bijdrages zien verspreid euver väöl publicaties, neet gepubliceerde manuscripte en, bove alles, tiendoezende breve. Tot op vandaog de daag, dreihónderd jaor nao ziene doed, besteit d’r gein complete editie vaan Leibniz zien gesjrifte. In Hannover weurt Leibniz herdink mit de benaoming vaan de Gottfried Wilhelm Leibniz Universität.