Baarle
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Baarle-Hertog en Baarle-Nassau vörme same 't dörp Baarle. In en róndum 't dörp liegke 22 Belzje enclaves versjpreid. In e paar van dees enclaves liegke weer 7 Nederlandse exclaves. Bie 't Belsj dörpke Zondereigen liek ouch nog 'n ónbewoonde enclave, wat 't totaal op 8 brink. In 1995 haet 'n twiède grenscommissie de grenze officieel vasgesjtèld. Daobie ies ónder andere 'n sjtökske graas, dat tot daen tied neutraal waor, toegekènd aan Belsj, woadoor Baarle-Hertog noe 22 enclaves haet.
De grenze van Baarle volge meistal de erfgrenze. In sommige gedeiltes van 't dörp löp de grens gecompliceerder en kèn de keuke in 'n ander land liegke es de woonkamer. Zoa löp de grens bieveurbeeld miedde door e filiaal van 'Zeeman'. Me haet daorum aafgesjproke dat de veurdeur de nationaliteit van e hoes (en de inweunersj) bepaalt. Veur 't gemaak haet me bie alle hoesnummersj in 't dörp e Nederlands of Belsj vlegske aafgebeeld.
Nutsveurzeninge
[bewirk | brón bewèrke]
De elektriciteit en kabeltelevisie in 't gans dörp weurt geleverd door Telenet/Electrabel (Belsj); boete 't dörp weurt kabeltelevisie en elektriciteit geleverd door Essent Kabelcom (Nederlands). Telenet zendt zoawaal Nederlandse es Vlaamse commerciële televisie oet in Baarle, wat volges de Nederlandse mediawèt verbao ies. In väöl sjtraote kump twiè kièr in de week 'ne voelniswage (eine kièr Nederlands, eine kièr Belsj) en twiè kièr per daag de posbode. 't Telefoonnèt ies groatendeils dubbel oetgeveurd door KPN Telecom en Belgacom, meh mèt 'n sjpeciaal koppeling: Belzje inweunersj kènne tege lokaal tarief belle mèt hun Nederlandse dörpsgenote (en andersjum). Ouch zint alle GSM-providers van Nederland en Belsj te óntvange. Vanwege de wètgeving ziet de erotische videotheek in Baarle-Nassau en zint de vuurwerkwinkelsj in Baarle-Hertog 't gans jaor ope. In Baarle ies eder week koupzóndeg.
Politie
[bewirk | brón bewèrke]
In de gemeinte Baarle-Hertog ziette de politiedeenste van Baarle-Nassau en Baarle-Hertog same in ein bureau en zint dus in ein lokaal gevestig. Dit ies hièl oetzónderlik, meh neet uniek: in de Nederlandse grensplaats Dinxperlo weurt in ein geboew samegewèrk mèt de politie van 't Duutsj plaetske Suderwick. De plaatselike wiekagent van Baarle-Hertog neump me waal ins de 'dirco' van Baarle.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]
De wonderlike nationaal versjnieppering van Baarle-Hertog en Baarle-Nassau haet 'n lang historie. In de 13e ièw goof de Hertog van Brabant e deil van de häöf in de gemeinte in lièn aan de hièr van Breda. Dit gebeurde zoa versjniepperd, umdat de hertog van Brabant de vruchbaar sjtökker veur ziechzelf wol houwte. Saer 1403 waore 't de grave van Nassau die baron van Breda waore. De bezittinge van de hertog heesje saer daen tied Baarle-Hertog, en die van de baron van Breda Baarle-Nassau. Bie de Vrae van Münster woort euvereingekómme dat de Sjpaanse keuning, es rechsopvolger van de hertoge van Brabant, Baarle-Hertog zou kriege, terwiel Baarle-Nassau zou toevalle aan de Republiek der Zeve Vereinigde Nederleng, woa de prins van Oranje, de rechsopvolger van de grave van Nassau, sjtadhouwer waor. De situatie ies sinsdeen in groate liene ónveranderd gebleve.
Website
[bewirk | brón bewèrke]
De gemeintes höbbe 'n gemeinsjappelike website die zoawaal via baarle-nassau.nl es via baarle-hertog.be te bereike ies.