Andriantompokoindrindra
Andriantompokoindrindra dia zanaka lahimatoan' ny mpanjaka Ralambo (1575-1610) tamin' ny andriambavy Ratompokoamandrainy Rabehavina izay zanaky ny mpanjaka Andriamamilazabe.
Andriantompokoindrindra: zanakalahin-dRalambo
[hanova | hanova ny fango]Fahazazany
[hanova | hanova ny fango]Tao Ambohimanjaka-Ambohimalaza ary no teraka Andriantompokoindrindra tamin' ny faran'ny taonjato faha-16. Marihina fa ny mpanjaka Ralambo rainy dia nafenina ao antampon'Ambohidrabiby ary ny Andriambavy Rabehavina reniny dia nafenina ao Ambohimalazabe.
Fony fahazazany dia notezain-drainy teo aminy teo Ambohidrabiby i Andriantompokoindrindra ary nomeny ny fitaizana rehetra momba ny handimbiasany azy amin' ny fanjakana any aoriana.Raha vao nanomboka lehibehibe kosa Andriatompokoindrindra dia napetrakin'ny rainy tamin' ny atsinanana amin'ny fanjakany dia tao Ambohimalazabe izany, niaraka tamin' ireo andriana sy ny mpanolotsaina roambinifolo ary vahoaka sy mpanompo maro.
Maro ireo zanaka lahin'ny mpanjaka Ralambo saingy navahany tamin'ireny i Andriantompokoindrindra sy Andrianjaka satria izy roalahy ireto ihany no mahazo manjaka fa ireo zanaky ny mpanjaka Ralambo sisa dia tsy mahazo manjaka. Arak' izany, amin'ny mahazo manjaka azy roalahy dia Zanakandriana no firazanan' Andriantompokoindrindra sy Andrianjaka. Ireo zanaka naterak' i Ralambo hafa dia nosokajiany ho Zanadralambo ny firazanany. Andrianjaka sy ny tarànany dia afaka nanjaka raha toa ka nanambady mivantana tamin' ny foko Andriantompokoindrindra.
Momba ny fandovana fanjakana
[hanova | hanova ny fango]Tsy nanjaka?
[hanova | hanova ny fango]Manaporofo io firazanana Zanakandriana an' Andriantompokoindrindra io, ny lovantsofina dia mitàna fa nanaovan-dRalambo fitsapana Andriantompokoindrindra sy Andrianjaka, ny amin'izay handimby azy. Nody nanao narary hono Ralambo ary mody nanao hoe tamy hanafika azy ny fahavalo. Ireo zanak'i Ralambo hafa rehetra anefa dia tsy mba nanaovana io fitsapana io.
Misy nilaza moa fa Andriantompokoindrindra dia mbola niezaka nanao fanorona aloha vao hamonjy ny haikan-drainy, ka hoy izy mantsy ny irak' Andriana: "izaho mbola hamono ny telo noho ny dimy" satria fantany hono fa hevi-petsin-drainy izany. Ka noho io valinteny io dia i Andrianjaka izay tsy nahalany vary sy tsy naharay lamba fa avy hatrany dia tonga teo Ambohidrabiby no nofidian-dRalambo handimby azy.
Nanjaka ihany?
[hanova | hanova ny fango]Misy kosa lovantsofina milaza fa tena nanjaka nandimby an-dRalambo mihitsy i Andriantompokoindrindra fa tato aoriana dia nomeny an' Andrianjaka zandriny ny fanjakana nohon' ny fitiavany an' io zandriny io sy rehefa nanao fifanarahana izy roalahy. a colline d'Ambohimalaza. Teo amin' ny tampon' ny havoana Ambohimalaza no nisy ny lapany.
Toy izany koa, Andriantompokoindrindra dia sarotiny tamin' ny fiandrianana ka andriana terak' Andriamamilazabe raibeny ihany no nekeny ho lehiben' ny mpanolotsainy miisy 12 teo Ambohimalaza. Ary izany lehiben' ny mpanolontsainy izany dia notsofin' Andriantompokoindrindra rano hiakandrefana hanitatra ny fanjakana koa lasa andriamanjaka razan' andriana amin' ny faritra Vonizongo iny.
Ny Andriantompokoindrindra
[hanova | hanova ny fango]Niteraka telo lahy Andriantompokoindrindra, ka ny zanany lahimatoa atao hoe Ratompoinandriana sy ny zanany faharoa Andriandambo ary ny taranany dia napetrany eo avarabohitra, fa ny zanany faralahy Andriamahatsiravina sy ny taranany kosa dia namponeniny eo atsimombohitra.
Taranak' Andriantompokoindrindra
[hanova | hanova ny fango]Ny Andriantompokoindrindra dia iray amin' ireo anaram-pirazanan' andriana merina. Ireo taranak' Andriantompokoindrindra tokoa mantsy dia nosokajian'-dRalambo ho "Andriantompokoindrindra" ny firazanany. Ary amin' Andriantompokoindrindra vavy no hakana ny vadiben'ny mpanjaka nanomboka tamin' Andrianjaka. Ny taranak' Andrianjaka dia tsy mahazo manjaka raha tsy avy amin' izay vadibe avy amin' ny foko Andriantompokoindrindra.
Fanambadiana
[hanova | hanova ny fango]Ny Andriatompokoindrindra koa dia malaza amin' ny fanaovana lova tsy mifindra, ka na ny zanaky ny mpirahavavy aza dia mivady aminy. Izany no nataony dia mba hitazomana ny hasin' andriana ao aminy indrindra moa fa aminy no hakana ny vadiben' ny andriamanjaka.
Mahakasika ny fanambadiana hatrany dia amin' ny taranak' Andriantompokoindrindra no hakana ny vadiben'ny andriamanjaka araka ny fifanarahana teo amin' Andriantompokoindrindra sy Andrianjaka. Tsy dia voahaja loatra anefa io fifanarahana io tato aoriana indrindra nanomboka taorian' Andriamasinavalona, ary dia nohadinoina tanteraka izany nanomboka tamin' ny mpanjaka Radama I, ka nahavery fanjakana taty aoriana.
Fahafatesana
[hanova | hanova ny fango]Ny Andriantompokoindrindra dia tsy mba mandray razana (faty), eny fa na ny razan' ny havany akaiky izao aza (ray sy reny, mpiray tampo, zanaka) koa raha miamboho ny havany dia antsoiny ny karazan' olona atao hoe "Raiamandreny" avy eny Ambohimalaza nantsoiny hampandro sy hamono lamba ary hanitrika ao ampasana ny razan' Andriantompokoindrindra iray. Mahafaty ny hasin' ny velona hono ny fikitihana faty. Miavaka tokoa izany satria ireo karazan' andriana hafa, toy ny Zanakandriana, Zazamarolahy sy Andriamasinavalona dia mampandro sy mamono ary manitrika ao ampasana ireo fatin' ny havany, ary fahizay aza dia ireo karazan' andriana atao hoe Zanadralambo no mpamono razan'andriamanjaka. Ny fasana ao Ambohimalaza moa dia maro no tsy idiram-binanto.
Manana ny fomba mampiavaka azy tokoa ny Andriatompokoindrindra: Ahitana ireny trano kely atao hoe "tranomanara" ireny eo ambonin' ireo fasany ao Ambohimalaza, ary araka ny lovantsofina dia Andriantompokoindrindra razambeny no nahitana ny fanorenana ireny trano ireny satria tsy tiany ny fasany sao hiakaran' ny alika hono raha tsy misy ireny, ary Andrianjaka dia mba naka tahaka fotsiny izany fa tsy tompony.
Ny Andriantompokoindrindra koa no manao ny karazan-dihy antsoina hoe "soratra" rehefa foraina ny zanakandriana.
Taranaka jiosy sa arabo?
[hanova | hanova ny fango]Maro amin'ireo Andriantompokoindrindra no milaza ankehitriny fa taranaka jiosy izy ireo ary misy fihavanana amin' ny taranak' i Ali tawarat, razan' ny Anakara ao Vohipeno. Satria tokoa mantsy i Ali tawarat dia tsy mba nanjaka tamin' ny foko antemoro fa nanotrona sy nanolotsaina ary nitazona ny fomban-drazana teo akaikin' ireo Anteony i Ali Tawarat sy ny Anakara taranany. Tamin' ny foko antemoro tokoa mantsy dia ny Anteony ihany no tena andriana ary ny Anteony hatrany no hakana ny Ampanjaka, fa vao tamin' ny fitroaran' ny Ampanabaka vao samy nanana ny ampanjakany manokana na ny Anteony, na ny Anakara na ny Ampanabaka. Ny Anteony, andriana antemoro anefa dia milaza fa Arabo silamo avy any Lameka (na Maka) any Arabia i Ramakararo razamben' ny Anteony.
Koa mampieritreritra tokoa arak' izany ny mahampihavana akaiky an' i Ali Tawarat (Andrianalitavaratra) sy ny Andriantompokoindrindra satria araka ny lovantsofina antemoro, i Ali Tawarat dia tsy mba nanjaka satria tsy manana zo ho amin' izany izy amin' ny maha-ombiasy azy, ka sao io fihavanana amin' i Ali Tawarat sy Andriantompokoindrindra io no isan' ny manazava ny lovantsofina sasany izay milaza fa tsy nampanjakaina mihintsy i Andriatompokoindrindra? Ny valiny dia samy Andriana Jiosy, i Andriatompokoindrindra sy Ali Tawarat (Andrianalitavaratra). Ary marika ny naha-mpanjaka an' Andriantompokoindrindra ny fisian' ny mpanolotsainany roambinifolo sy ny satroka jaky, ny lamba jaky, ny fehikibo jaky teo aminy, ary ny miaramila marobe niaraka taminy.