Подем на Отоманското Царство: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Мурат I: Правописна исправка, replaced: Прилепско кралство → Прилепско Кралство |
с →Заднина: Стилско подобрување, replaced: = Позадина = → = Заднина = |
||
(Не се прикажани 27 меѓувремени преработки од 4 корисници) | |||
Ред 1:
{{Историја на Отоманското Царство}}
'''Подемот на Отоманското Царство''' ([[1299]]-[[1453]]) се однесува на периодот кој започнал со слабеење на [[Селџучко Царство|Селџучкиот Султанат]] кон почетокот на [[14 век]], а завршил со пропаѓањето на [[Византиското Царство]] по [[Падот на
==
Првиот период од османлиската историја го наметнува прашањето како едно мало погранично кнежевство на Осман со идеја за света војна против Византија се развила во една голема империја. Според една теорија се смета дека грчкото население околу Мраморниот регион го примил исламот и влегол во составот на муслиманската држава. Сепак, според поголемиот дел од историчарите сметаат дека корените на Османлиите треба да се бараат во политичката, културната и демографската политика на Анадолија во текот на 13 век.
Првата етапа од овие настани биле со монголските освојувања на муслиманскиот
По потекло од Средна Азија, овие племиња најпрвин се доселиле во Персија и источна Анадолија, а по ова продолжиле кон западот населувајќи се по должината на границата меѓу Византија и Селџучкиот султанат во планинските предели на Западна Анадолија. Во 1271 година во султанатот избувнала граѓанска војна каде муслиманските мамелуци навлегле длабоко во Анадолија за да помогнат да се задуши востанието. По крајот на востанието овие војници објавиле света војна на христијаните односно на Византија. Во периодот од 1260 до 1320 година водачите започнале со основање на свои независни кнежевства. Византија, која
Почетокот на создавањето на Османлиското Царство се
Потеклото на Отоманците може да се проследи назад во [[11 век]], кога на територијата на [[Анадолија]] опстојувале неколку мали муслимански емирати со [[туркиски народи|туркиско потекло]]. Главната цел на овие т.н. [[Анадолски бејлици]] била да ги одбранат своите територии од страна на [[Византија]]. Во текот на тој период, во освоените земји во Анадолија се населеле голем број на туркиски народи.<ref>{{наведена книга |last=Malcolm Holt |first=Peter |author2= Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis |title=The Cambridge History of Islamy |year=1977 |publisher=Cambridge University Press |isbn=0-5212-9135-6 |pages=231–232 }}</ref> Меѓутоа, во [[1073]] година и победата на [[Селџучко Царство|Селџучкото Царство]] во [[Битка кај Манцикерт|Битката кај Манцикерт]], овие анадолски Бејлици добиле можност да прогласат своја независност од [[Селџуци]]те.
И покрај тоа што [[Византија]] продололжила да опстојува на овие простори, сепак нејзините територии значително започнале да се намалуваат. [[Крстоносни војни|Крстоносните војни]] и задале голем удар на Византија, бидејќи таа привремено престанала да постои по [[Опсада на
Меѓу овие помали кнежевства било е кнежевството со престолнина во [[Согут]]. Тоа било предводено од страна на [[Ертугрул]]. Кога во [[1281]] година починал, неговиот син Осман станал негов наследник. Многу бргу по ова, новиот водич се прогласил за [[султан]] и основал нова династија, наречена според него [[Османлиска династија]]. Така, Осман станал првиот владетел на Османлиското Царство во [[1299]] година.<ref>{{наведена книга |last=Bideleux |first=Robert |author2=Ian Jeffries |title=A history of eastern Europe: crisis and change |year=1998 |publisher=Routledge |isbn=0-4151-6111-8 |pages=62 }}</ref>
Ред 24:
Така бил заземан [[Јенишехир]], а по ова паднала [[Бурса]] и [[Никеја]] ([[Изник]]), најголемиот византиски град во Анадолија. [[Бурса]] паднала во [[1326]] година, непосредно пред смртта на Осман.
:''
== Орхан I ==
Ред 31:
Наследник на Осман станал неговиот син [[Орхан I]]. Тој продолжил со проширување на своите територии на сметка на Византија. Така во [[1331]] година [[Опсада на Никеја (1331)|паднала Никеја]], а во [[1337]] [[Опсада на Никомедија|паднала Никомедија]]. [[Бурса]] станала новата престолнина на султанатот. Во негово време, земјата започнала да се организира како држава во која биле пуштени односно изработени првите ковани пари, била направена модернизирана војска и слично.
Орхан се оженил за Теодора, ќерка на византискиот принц [[Јован VI Кантакузин]]. Во [[1346]] година Орхан отворено го
:''
== Мурат I ==
{{главна|Мурат I}}
Првата поголема офанзива на новиот султан [[Мурат I]] била во [[1365]] година во [[Битка кај
Откако [[Едрене]] станал престолнина на Османлиите, започнал стравот кај балканските држави од можното нивно пропаѓање односно потпаѓање под османлиска власт. Многу бргу [[Византија]] започнала да ги губи своите територии, со исклучок на престолнината [[
[[Второ Бугарско Царство|Бугарската империја]] во времето на [[
Отоманската инвазија на Балканскиот Полуостров ја
Во [[Македонија]] владееле неколку мали кралства и кнежевства. [[Волкашин]] успеал да го основа [[Прилепско Кралство|Прилепското
===
{{главна|Повторното заземање на
Повторното заземање на
=== Маричка битка===
Ред 59:
Деспотот Углеша сакал да ги нападнат Турците ненадејно во нивното упориште [[Едрене]], додека султанот [[Мурат I]] бил во [[Мала Азија]]. Отоманската војска била многу помала македонската која броела околу 70.000, но благодарение на тактиката со ноќен напад врз кампот на противниците, успеале да ја поразат христијанската војска и да ги убијат кралот Волкашин и брат му Углеша.
Со ова, [[Македонија]] и делови од [[јужна Србија]] потпаднале под Отоманска власт. Битката била дел од напредувањето на Отоманците во освојувањето на [[Балкан]]от. Синот на Волкашин, [[Крале Марко]], го наследил татка си на престолот на Прилепското
=== Филаделфија===
{{главна|
Во [[Македонија]], владеењето на кралот Марко се соочувало со постојани притисоци, како од страна на српските големци, така и од страна на Османлиите. Набргу по доаѓањето му на престолот, неколку територии му биле одземени од кнезот Лазар, Никола Алтомановиќ, Балша и Отоманците. Тоа било време кога голем дел од балканските владетели склучувале мир со Османлиите, станувајќи нивни вазали. Така и Марко ја признал врховната власт на [[Мурат I]], се обврзал да му плаќа данок и да служи на турската војска во нејзините воени походи.
Ред 71:
{{главна|Косовска битка }}
Косовска битка е назив за најголемиот директен судир меѓу војските на српското благородништво и Турците-Османлии на [[28 јуни]] [[1389]] година. Битката завршува со катастрофален пораз на српската војска. Според голем дел од историчарите, Косовската битка е една од најзначајните победи на империјата.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9046112 Battle of Kosovo, '' Encyclopedia Britannica'']</ref><ref>
При разгледувањето на текот на Косовската битка, важен и неминовен е еден настан: убиството на турскиот султан [[Мурат I]]. Општо прифатен е фактот дека убиството се случило пред почетокот или, барем, пред решавачкиот момент на битката. Сите извори се согласни дека бил убиен со измама: српски благородник под изговор дека пребегнува на страна на Турците бара да биде примен од Мурат, кога всушност и успева да го убие, чин по кој и тој самиот е убиен. Во српското народно творештво овој лик е познат како Милош Обилиќ или, поретко со презиме Кобилиќ.
Ред 78:
{{главна|Бајазит I}}
[[Бајазит I]] на султанскиот
=== Битка кај Никопол===
Ред 88:
{{главна|Битка кај Ангора}}
Во времето на Бајазит, од исток се појавиле [[Монголци|монголските освојувачи]] на чело со [[Тимур]].
Во битката
Султанот Бајазит починал на [[9 март]] [[1403]] година <ref>Ismail Hakki Uzuncarsili. Osmanli tarihi, cild, 3 baaski, Ankara 1972, 310-320</ref> По победата, Тимур не продолжил со своите победи во [[Анадолија]], туку се свртел кон исток, сакајќи да ја освои [[Кина]].
Ред 104:
{{главна|Мехмед I }}
Кога Мехмед Челебија остварил победа над своите браќа, во [[1413]] година тој бил крунисан за нов султан во [[Едрене]] како Мехмед I. Неговата прва задача била да ја врати гордоста и силата на Отоманското Царство. Претходно, империјата претрпела тешки моменти, преку инвазијата на
Мехмед престолнината на империјата ја преместил од [[Бурса]] во [[
Поради овие настани, султанот бил принуден да потпише мировен договор со [[Венеција]], а имал и добри односи со [[Византија]]. Кога Мехмед починал во [[1421]], еден од неговите синови, Мурат, станал султан.
Ред 113:
{{главна|Мурат II }}
По доаѓањето на
=== Опсада на
{{главна|Опсада на
[[Опсада на
И покрај победата на [[Византија]], империјата во тоа време се наоѓала во голема економска криза. Главно поради ова, како и проблемите во [[Западна Европа]] од каде [[
=== Опсада на Солун ===
{{главна|Опсада на Солун (1422–1430)}}
Опсадата на [[Солун]] се одвила од [[1422]] година до [[1430]] година. Опсадата била успешна за Османлиите. На пристаништето на [[Солун]], Мурат се нашол во [[1422]] година.<ref>John Julius Norwich, ''Byzantine: The Decline and Fall'' (Alfred A. Knopf Pub.: New York, 1998) p. 394</ref> За да се заштити подобро, [[Византија]] и го дала градот на [[Венецијанска
===Борби против Скендербег===
Ред 149:
{{главна|Мехмед II }}
Мехмед II на отомансклиот престол се качил во 1451 година, по смртта на Мурат. Мехмед успеал да потпише мировен договор со Венеција и Унгарија. Откако го обезбедил тоа, тој се свртел кон престолнината на Византија,
Намерата [[Константин XI]] да го одоборволи султанот со подароци и од него да побара гаранции за безбедноста на градот завршила со убиство на византискиот амбасадор - ниту византиската дипломатија не можела да го спаси градот.<ref name="Norwich373"/>
=== Опсада на
{{главна|Падот на
Опсадата на [[
На [[28 мај]] додека отоманската армија за подготвувала за последниот напад, во градот биле одржани религиозни обреди од големи размери. Истата вечер, во [[Црква Света Софија (Истанбул)|црквата Света Софија]], во атмосфера на исчекување се одржала и последната заедничка религиозна церемонија православните и католички христијани.<ref>Vasiliev 1952, pp. 651-652</ref> османлиската војска брзо напредувала низ широките улици на градот. Минувајќи низ градот војската поминала и покрај црквата на Светите Апостоли во која Мемед имал намера да постави нов патријарх со чија помош ќе можел полесно да ги контролира своите христијански поданици. Минувајќи низ улиците на градот војската конечно се собрала на плоштадот Августеум кој се наоѓал пред црквата Света Софија во која голема толпа од луѓе, во потрага по заштита од Бога, цврсто ги држела бронзените врати од внатрешната страна. Откако
По заземањето на
=== Опсада на Белград===
{{главна|Опсада на Белград (1456) }}
Мехмед, кој по падот на [[
[[Србија]] била една од земјите кои биле приоритет за султанот. По само две години, Мехмед успеал да ја зазеде [[јужна Србија]], заедно со профитабилниот [[рудник]] на [[сребро]] и [[злато]] во [[Ново Брдо]]. Во [[1456]] година на Мехмед слободно му било дозволено да помине преку земјите на Бранковиќ. На тој начин, Мехмед се упатил кон [[Белград]] и [[Опсада на Белград (1456)|го опседнал]]. Еден од најзначајните настани од оваа опсада било уништување на османлиската флота на [[14 јули]] [[1456]] година на реката [[Дунав]]. Согледувајќи дека градот нема да можат да го заземат преку Дунав, Османлиите се решиле да нападнат со сите свои сили по копнен пат на [[21 јули]]. Опсадата на Белград, подоцна, била опишена како решавачка судбина за [[христијанство]]то од страна на [[Папа Каликст III]].
Ред 171:
=== Потчинување на Кроја===
Четвртата опсада на Кроја од страна на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] против силите на [[Албанија]] се случила во [[1478]] година, по смртта на [[Скендербег]]. Градот конечно бил освоен по трите неуспешни обиди на [[Османлии]]те. Во текот на четирите опсади, војниците и месното население било преморено од војна, глад и недостаток на средства за повторно да се
По една година паднал и [[Скадар]], кој тогаш бил под контрола на [[Венецијанска
===Битка на Лебово
{{главна|Битка на Лебово
Битката на Лебово
Во битката, христијанската војска ја поразила на муслиманската. На чело на христијанската армија биле [[Павел Кинижи]], [[Иштван Баториј]], [[Вук Бранковиќ]] и [[Басараб Лајота]]. Турските војски пак биле под команда на [[Али Кодша]] бег и Басараб IV. На [[9 октомври]], османлиската војска навлегла на територијата на [[Трансилванија]], каде бил ограбен реонот кај Каланик. Поради ова, главната битка била отворена по само неколку дена од страна на Кралство Унгарија. Така, на [[13 октомври]] [[1479]] годинам на бојното поле се сретнале околу 20.000.000 османлиски војници наспроти 15.000 христијани. Османлиските војски имале големи загуби. Се смета дека погинале околу 15.000 војници, наспроти околу 3.000 на [[Унгарци]]те.
|