Преглед на кодот на Димо Хаџи Димов

{{Биографија инфо
| име = Димо Хаџи Димов 
| портрет =Dimo hadjidimov.JPG
| px=150п
| опис =  македонски социјалист и политичар во Бугарија
| наставка = 
| роден-дата = 19 февруари 1875
| роден-место = [[Горно Броди]], [[Сер (округ)|Серско]] 
| починал-дата =  {{починал на и возраст|df=yes|1924|09|13|1875|02|19}}
| починал-место ={{починал во|Софија|}}, [[Бугарија]]
}}
'''Димо Хаџи Димов''' ([[19 февруари]] [[1875]] - [[13 септември]] [[1924]]) — македонски [[социјалист]], учесник во македонското револуционерно движење, член на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], истакнат претставник и идеолог на [[Серска група|Серската група]], еден од основачите на [[Народна федеративна партија|Народната федеративна партија]] и деец на [[Бугарска комунистичка партија|Бугарската комунистичка партија]].

== Рани години ==

Семејството на Хаџи Димов во [[1879]] година, бегајќи од турскиот аскер, се доселува во [[Дупница]], [[Бугарија]]. Димо основно училиште завршува во Дупница, а во [[1891]] година се запишува во Педагошката гимназија во [[Ќустендил]]. Таму ќе потпадне под влијание на својот учител [[Ефрем Каранов]] кој ќе ја разгори неговата љубов кон помагање на сиромашните. Со завршување на училиштето ([[1895]] година) ќе учителствува во [[Дупница]] преокупиран со социјалистичките идеи и ослободување на својот народ.

== Социјалист и национален деец ==
[[Податотека:Dimo Hadzidimov Makedonskoto osvoboditelno delo.jpg|дясно|мини|250px|Корица на ''Македонското освободително дело'' издадено во Лом [[1900]] година.]]
Во редовите на [[ТМОРО]] се вклучува во [[1896]] година. Се спријателува со [[Јане Сандански]] за кого, според кажувањето на [[Иван Харизанов]], Димо Хаџи Димов претставува духовен учител, „кој како брат се грижеше за него“. Од [[1901]] година Хаџи Димов се вклучува поактивно во македонското ослободително движење. На забелешките во социјалистичките кругови дека движењето е буржоаско по својот карактер, Хаџи Димов возвраќа дека социјалистите треба да учествуваат во него за да го отстранат негативното влијание на буржоазијата и да го постават на здрави основи. Во судирот помеѓу [[ТМОРО|Внатрешната организација]] и [[Врховен македонски комитет|Врховниот комитет]] Хаџи Димов застанува категорично на страната на Внатрешната организација.

== Баница ==

Во договор со [[Гоце Делчев]], тој во јануари [[1903]] година заминува со четата на [[Борис Сарафов]] за [[Македонија]]. По неколку месеци, на [[3 мај]] пристига во селото [[Баница]] за да се сретне со Делчев. Следниот ден турската војска го напаѓа селото и во Битката загинува Делчев. Хаџи Димов успева да се извлече и кон крајот на мај се враќа во [[Дупница]].

== Еден од идеолозите на реформското крило==
''види: [[Серска група]]''

По [[Илинденското востание]] заедно со [[Јане Сандански]] и [[Ѓорче Петров]] застанува против [[врховисти]]те. Се профилира како истакнат претставник на [[Серска група|Серската група]] и на [[Радикална - реформска струја|реформската струја во ВМОРО]]. Тој е еден од авторите на [[Директива за идната дејност на Организацијата|Директивата за идната дејност на Организацијата]]. Учествува во организацијата и уредувањето на органот на [[ВМОРО]] „[[Револуционерен лист]]“ од јуни [[1905]] година. На [[Рилскиот конгрес]] е избран и за уредник на овој весник.

Во [[1908]], во времето на [[Младотурската револуција]], Хаџи Димов заминува за Солун и е еден од иницијаторите за создавање на [[Народната федеративна партија]]. Една од целите на оваа партија е [[Македонија]] да се оформи како одделна самоуправна единица т.е. турската империја да се реформира како источна федерација и наместо вилаетите од националните провинции да се формираат самоуправни области како: [[Македонија]], [[Албанија]], [[Ерменија]]. Го уредува и весникот „[[Конституциона зора]]“. Во Солун останува до јануари [[1909]] година, кога се враќа во [[Софија]] и се вработува во Министерството за земјоделство.

== Прва балканска војна ==

Во [[Првата балканска војна]] Димо Хаџи Димов бил подофицер во 14-от пешадиски македонски полк на Седмата пешадиска рилска дивизија на [[Бугарска армија|бугарската војска]]. Учествува во битките за [[Делчево|Царево село]] и [[Кочани]].

== Привремено претставништво на бившата ВМРО ==

По [[Првата светска војна]] Хаџи Димов заедно со [[Ѓорче Петров]] и соработниците на [[Јане Сандански]] се организираат во борба за извојување на автономна и обединета македонска држава. Во ноември [[1918]] година оваа група излегува со Декларација во која ги изложуваат своите погледи околу Македонија, а потоа Хаџи Димов погледите изложени во Декларацијата ги доразвива во својата брошура „[[Назад кон автономија]]“. На [[9 март]] [[1919]] година е објавен Апел до македонското население и емиграцијата во [[Бугарија]]. Хаџи Димов е еден од 19-те потписници на Апелот и влегува во шестчленото [[Привремено претставништво на поранешната Внатрешна организација]] што е формирано на состанокот на кој е усвоен Апелот. По неповолните резултати од [[Версајски договор|Версајскиот договор]], активноста на Привременото претставништво опаѓа. [[Бугарска комунистичка партија|Бугарската комунистичка партија]] преку Хаџи Димов се обидува да го подведе Претставништвото под свое влијание, но не успева во намерата поради противењето на останатите членови и пред сѐ на [[Ѓорче Петров]]. Соочено со ваква ситуација, кон крајот на [[1919]] година Претставништвото се самораспушта.

== Во партиските редови на КПБ==

Од крајот на [[1919]] година Хаџи Димов се вклучува во активностите на [[Бугарска комунистичка партија|Бугарската комунистичка партија]] околу емигрантите во [[Бугарија]]. Станува секретар на тогаш формираната Централна емигрантска комисија и уредник на „Ослободување“. Во [[1921]] година партијата решава да го создаде [[Емигрантски комунистички сојуз|Емигрантскиот комунистички сојуз]], во кој Хаџи Димов продолжува да игра важна улога. Како партиец, тој го популаризира делото на [[Советскиот Сојуз]] и ја поздравува победата на [[Октомвриската револуција]], ја разобличува бугарската реакција и ги шири социјалистичките идеи. „Советска Русија допрва има да игра улога на Балканот и Европа, од која улога победените и поробените народи можат да очекуваат само заштита, само помош, само ослободување.“

По задушувањето на [[Септемвриско востание|Септемвриското востание]], поголем дел од раководството на Бугарската комунистичка партија е затворено или емигрира од [[Бугарија]]. Во такви услови е избрано ново привремено раководство на партијата, при што Хаџи Димов е избран во Контролната комисија. Станува и комунистички пратеник во бугарското [[Народно собрание]]. Во мај [[1924]] година влегува и во Централниот комитет на партијата.

== Убиство ==

Сите овие активности на Димо Хаџи Димов ќе го доведат во судир со бугарската власт и со [[ВМРО (Автономистичка)|автономистичката ВМРО]]. Заканите кон него стануваат сѐ почести. По убиството на [[Тодор Александров]] десницата на македонското движење се одлучува многукратно да се одмазди. На состанокот со левицата што е закажан за [[12 септември]] [[1924]] година во [[Горна Џумаја]] настанува [[Горноџумајски случувања|колеж]] на многумина истакнати левичари. На оваа средба требало да дојде и Хаџи Димов, но тој сепак не дошол. Но тоа не му помага да го избегне убиството. Веќе следниот ден, попладнето, Хаџи Димов е убиен од страна на [[Владо Черноземски]] на улиците на [[Софија]]. Закопан е на софиските гробишта до секретарот на ЦК БКП [[Тодор Петров (комунист)|Тодор Петров]] и, согласно неговото [[атеизам|атеистичко]] уверување, без верски обреди.

== Мисли на Димов ==

{{Цитатник|''Ве повикувам во името на Гоце за да ни послужи тоа име како моќна повелба за нашето единствено чувствување како Македонци и за целосно и сестрано откинување од ноктите и мрежата на онаа политика, чии носители најмногу придонесоа за раскинувањето и за новата трагедија на Македонија и кои и денес продолжуваат преднамерно да всадуваат несогласија и конфликти меѓу нас, за да не бидеме во состојба да ја одбраниме Татковината од нови заговори и од нови предавства. Сите по патот на Гоце! Сите под едно знаме, неговото знаме!'' <ref name="macedonium.org">[http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=1&pid=3&ppid=53&tid=189 „Димо Хаџи Димов, идеолог и теоретичар“]</ref>}}

{{Цитатник|''Со притисок и заплашување бугарската официјлна политика се мачи да го парализира во македонскиот народ неговиот инстинкт за самозапазување, да го задуши и умртви никулецот на оние идеи што би го спасиле од непријателската поделба, да ја убие онаа моќна и жива формула што сама по себе родува во неговата свест и во неговата душа, формула за запознавање на неговата целост како самостојна државна единица на Балканот. Тоа чувство, таа вест, таа решеност, што се заеднички за целиот македонски народ, се во целосна противречност со целите на бугарската политика. И ако таа успее да ја задржи во заблуда бугарската општествена свест, ќе изврши еден нов и тежок злостор и спрема македонскиот и спрема бугарскиот народ <ref name="macedonium.org">[http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=1&pid=3&ppid=53&tid=189 „Димо Хаџи Димов, идеолог и теоретичар“]</ref>}}

{{Цитатник|''Македонија не ќе се ослободи со дипломатски средства, преку надворешна интервенција, ами преку револуција и по пат на самоослободување. Тајната дипломатија на империјалистичка Европа, искористувајќи ги великодржавните територијални аспирации на малите балкански држави, ги вовлекува нив во своите игри и ги држи во потчинетост и заостанатост. По националното ослободување, ќе дојде борбата за класно и социјално ослободување''}}

{{Цитатник|''Само на бугарските влади и буржоазијата им е доволно да бараат присоединување на Македонија, зашто тоа го бараат нивните интереси, но тие интереси се противни на интересите на македонскиот народ <ref name="macedonium.org">[http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=1&pid=3&ppid=53&tid=189 „Димо Хаџи Димов, идеолог и теоретичар“]</ref>}}

==Димо Хаџи Димов во народното творештво==
Димо Хаџи Димов е опеан во народната песна. Така, тој се споменува во песната „Буките развиват браќа“<ref>''Macedonian Folklore Classics'', Kiril Mančevski. Macedonian Radio and Television, MP 41035.</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

== Литература ==
* Димо Хаџи Димов, „Македонското прашање“, Скопје, 1974.
* Димо Хаџи Димов, „Македонското прашање“, Скопје, 2002 и 2004.
* Димо Хаџи Димов, „Македонското ослободително дело: предавање читано пред јавното собрание во градот Лом, 9 февруари 1900 г.“, Скопје, 2014.
* Димо Хаџи Димов, „Македонското прашање и учителот: реферат прочитан на една од седниците на Плевенскиот учителски собир (15 април 1902&nbsp;г.)“, Скопје, 2014.
* Димо Хаџи Димов, „Илинденското востание и поуките од него за денешните македонски револуционери“, Скопје, 2014.
* Димо Хаџи Димов, „Поглед на нашиот општествен живот“, Скопје, 2014.
* Орде Иваноски, „Димо Хаџи Димов“, Битола, 1989.
* Орде Иваноски, „Димо Хаџи Димов: живот и дело“, Скопје, 1995.

== Надворешни врски ==
* [[s:Димо Хаџи Димов за Македонското прашање|Димо Хаџи Димов за Македонското прашање]]
* [http://www.promacedonia.org/bk/index.html Бојан Кастелов „Димо Хаџи Димов: живот и дело“], Софија, 1985. {{bg}}
* [http://www.dlib.mk/bitstream/handle/68275/410/86763786.pdf?sequence=1&isAllowed=y „Назад кон автономиjата“], Софиjа, 1919.
* [http://strumski.com/biblioteka/?id=181 „Македонското ослободително дело“], Лом, 1900.

{{Дејци на МРО}}

{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Хаџидимов, Димо}}
[[Категорија:Родени во 1875 година]]
[[Категорија:Починати во 1924 година]]
[[Категорија:Димо Хаџи Димов| ]]
[[Категорија:Македонски социјалисти]]
[[Категорија:Македонски револуционери]]
[[Категорија:Македонски публицисти]]
[[Категорија:Дејци на ВМОРО]]
[[Категорија:Дејци на БКП]]
[[Категорија:Луѓе од Егејска Македонија]]
[[Категорија:Апсолвенти на Софискиот универзитет]]
[[Категорија:Македонски преселници во Дупница]]