Прејди на содржината

Андреј Гејм: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
Rescuing 2 sources and tagging 3 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
Ред 94: Ред 94:
==Образование==
==Образование==


Андреј Гејм роден во [[Сочи]] на 21 октомври 1958 година од татко Константин Гејм и мајка Нина Бајер. Двајцата негови родители биле инженери со германско потекло.<ref name=NobelBio>[http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2010/geim-bio.html Nobel Autobiography]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rg-rb.de/2010/42/odi.shtml |title=RG-RB – 42 |publisher=Rg-rb.de |date= |accessdate=30 October 2010}}</ref> Во 1965 година, семејството се преселило во [[Наљчик]], Русија,<ref name=GRHC>Translated from the German by Alex Herzog, [http://library.ndsu.edu/grhc/outreach/friends/geim1.html "Andre Geim, a German Russian, is Awarded the Nobel Prize for Physics"], Germans from Russia Heritage Collection, [[North Dakota State University]], October 2010. Retrieved 25 October 2010.</ref> каде што се запишал во месното средно училиште.<ref name=GRHC/> По дипломирањето, тој се обидел да се запише на [[Московски институт за инженерска физика]].<ref>[http://www.rusdeutsch.ru/?news=2332 "най наших: лауреатом Нобелевской премии по физике стал российский немец"] {{ru}} ([http://translate.google.com/translate?js=n&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&layout=2&eotf=1&sl=auto&tl=en&u=https%3A%2F%2Fbackend.710302.xyz%3A443%2Fhttp%2Fwww.rusdeutsch.ru%2F%3Fnews%3D2332&act=url Google Translate]). rusdeutsch.ru. 6 October 2010. Retrieved 27 October 2010.</ref> Тој ги полагал приемните испити двапати, но својот несупех да обезбеди место се должело според него на неговото германско етничко потекло.<ref name =NobelBio /> Тој се обидел подоцна да се запише на [[Московски институт за физика и технологија|Московскиот институт за физика и технологија]] (МИФТ), каде и бил примен. Тој изјавил дека во тој период не би избрал да студира [[физика ан цврста сосотојба]], бидејќи повеќе претпочитал честична физика или астрофизика, но сепак денес е среќен со својот избор.<ref name=Murphy/> Тој се стекнал со [[диплома]] од инстиутот во 1982 година и докторат за [[физика на метали|физика на метлите]] во 1987 година од [[Институт за физика на цврста материја|Институтот за физика на цврста материја]] и [[Руска академија на науките|Руската академија на науките]] во [[Черноголовка]].<ref name=Murphy>Murphy, John. [http://www.scientific-computing.com/features/feature.php?feature_id=1 "Renaissance scientist with fund of ideas"]. ''Scientific Computing World''. June/July 2006. Retrieved 27 October 2010.</ref><ref name=CV>{{DOClink|[http://onnes.ph.man.ac.uk/~geim/Geim%20CV&resume.doc Geim's CV]|56.5&nbsp;KB}}. [[University of Manchester]]. Retrieved 19 October 2010.</ref>
Андреј Гејм роден во [[Сочи]] на 21 октомври 1958 година од татко Константин Гејм и мајка Нина Бајер. Двајцата негови родители биле инженери со германско потекло.<ref name=NobelBio>[http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2010/geim-bio.html Nobel Autobiography]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rg-rb.de/2010/42/odi.shtml |title=RG-RB – 42 |publisher=Rg-rb.de |date= |accessdate=30 October 2010 }}{{Мртва_врска|date=June 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во 1965 година, семејството се преселило во [[Наљчик]], Русија,<ref name=GRHC>Translated from the German by Alex Herzog, [http://library.ndsu.edu/grhc/outreach/friends/geim1.html "Andre Geim, a German Russian, is Awarded the Nobel Prize for Physics"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190227120835/https://library.ndsu.edu/grhc/outreach/friends/geim1.html |date=2019-02-27 }}, Germans from Russia Heritage Collection, [[North Dakota State University]], October 2010. Retrieved 25 October 2010.</ref> каде што се запишал во месното средно училиште.<ref name=GRHC/> По дипломирањето, тој се обидел да се запише на [[Московски институт за инженерска физика]].<ref>[http://www.rusdeutsch.ru/?news=2332 "най наших: лауреатом Нобелевской премии по физике стал российский немец"] {{ru}} ([http://translate.google.com/translate?js=n&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&layout=2&eotf=1&sl=auto&tl=en&u=https%3A%2F%2Fbackend.710302.xyz%3A443%2Fhttp%2Fwww.rusdeutsch.ru%2F%3Fnews%3D2332&act=url Google Translate]). rusdeutsch.ru. 6 October 2010. Retrieved 27 October 2010.</ref> Тој ги полагал приемните испити двапати, но својот несупех да обезбеди место се должело според него на неговото германско етничко потекло.<ref name =NobelBio /> Тој се обидел подоцна да се запише на [[Московски институт за физика и технологија|Московскиот институт за физика и технологија]] (МИФТ), каде и бил примен. Тој изјавил дека во тој период не би избрал да студира [[физика ан цврста сосотојба]], бидејќи повеќе претпочитал честична физика или астрофизика, но сепак денес е среќен со својот избор.<ref name=Murphy/> Тој се стекнал со [[диплома]] од инстиутот во 1982 година и докторат за [[физика на метали|физика на метлите]] во 1987 година од [[Институт за физика на цврста материја|Институтот за физика на цврста материја]] и [[Руска академија на науките|Руската академија на науките]] во [[Черноголовка]].<ref name=Murphy>Murphy, John. [http://www.scientific-computing.com/features/feature.php?feature_id=1 "Renaissance scientist with fund of ideas"]. ''Scientific Computing World''. June/July 2006. Retrieved 27 October 2010.</ref><ref name=CV>{{DOClink|[http://onnes.ph.man.ac.uk/~geim/Geim%20CV&resume.doc Geim's CV]|56.5&nbsp;KB}}. [[University of Manchester]]. Retrieved 19 October 2010.</ref>


==Академска кариера==
==Академска кариера==
Ред 102: Ред 102:
Тој својата прва работа ја добива во 1994 година, кога е назначен за помошник професор на [[Нијагеменски универзитет|Нијамегенскиот универзитет]], каде работел на [[мезоскопска физика|мезоскопска]] [[суперпроводливост]].<ref>{{cite doi|10.1103/PhysRevLett.85.1528|noedit}}</ref> Подоцна се стекнува со холандско државјанство. Еден од неговите докторанти во Нијамеген бил и [[Константин Новоселов]], кој станал негов главен истражувачки партнер. Сепак, Гејм има изјавено дека му било непријатно за време на неговиот престој во Холандија. Му биле понудени професорски позиции во Нијмеген и Ајндховен, но ги одбил истите бидејќи холандскиот академски систем го сметал за прехиерархичен и исполнет со малограѓанштина. Како што вели „Ова може да биде мошне непријатно од време на врем.“ „Не е како британскиот систем каде секој член на персоналот има подеднакво значење.“”<ref name="PhysicsWorld" /> Од друга страна, Гејм во својата изјава за Нобеловата награда има напишано „Во прилог, ситуацијата беше малку нереална бидејќи надвор од универзитетските ѕидови бев топло примен од сите околу мене, вклучувајќи ги тука и Јан Кис и останатите академици.“ <ref name=NobelLecture>Nobel lecture http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2010/geim_lecture.pdf</ref>
Тој својата прва работа ја добива во 1994 година, кога е назначен за помошник професор на [[Нијагеменски универзитет|Нијамегенскиот универзитет]], каде работел на [[мезоскопска физика|мезоскопска]] [[суперпроводливост]].<ref>{{cite doi|10.1103/PhysRevLett.85.1528|noedit}}</ref> Подоцна се стекнува со холандско државјанство. Еден од неговите докторанти во Нијамеген бил и [[Константин Новоселов]], кој станал негов главен истражувачки партнер. Сепак, Гејм има изјавено дека му било непријатно за време на неговиот престој во Холандија. Му биле понудени професорски позиции во Нијмеген и Ајндховен, но ги одбил истите бидејќи холандскиот академски систем го сметал за прехиерархичен и исполнет со малограѓанштина. Како што вели „Ова може да биде мошне непријатно од време на врем.“ „Не е како британскиот систем каде секој член на персоналот има подеднакво значење.“”<ref name="PhysicsWorld" /> Од друга страна, Гејм во својата изјава за Нобеловата награда има напишано „Во прилог, ситуацијата беше малку нереална бидејќи надвор од универзитетските ѕидови бев топло примен од сите околу мене, вклучувајќи ги тука и Јан Кис и останатите академици.“ <ref name=NobelLecture>Nobel lecture http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2010/geim_lecture.pdf</ref>


Во 2001 година тој постанува професор по на [[Манчестерски универзитет|Манчестерскиот универзитет]], и бил назначен за директор на Манчестерскиот центар за мезонаука и нанотехнологија во 2002 година. Гејмовата сопруга и долгогодишен соавтор, Ирина Григориева, исто така се преселила во Манчестер како предавач во 2001 година. Истата година, им се придружува и Новоселов кој се доселува од Нијмеген во Манчестер без да го заврши својот докторат.<ref name=GRHC/> Гејм работи како Лангвортиев професор од 2007 до 2013 година, отстапувајќи го ова место на Новоселов во 2012 година.<ref name=CV/> Исто така, меѓу 2007 и 2010 година Гејм бил постар истражувачки член во Истражувачкиот совет за инженерство и физички науки, пред да стане член истражен професор на [[Кралско друштво|Кралското друштво]].<ref name=CV/><ref name="epsrc">{{Наведена мрежна страница |url=http://gow.epsrc.ac.uk/NGBOViewPerson.aspx?PersonId=84019 |title=Grants awarded to Andre Geim by the EPRSC |format= |work= |archivedate=2013-07-31 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6IWSJ2zlW?url=http://gow.epsrc.ac.uk/NGBOViewPerson.aspx?PersonId=84019 |accessdate=2015-03-13 |url-status=live }}</ref> Во 2010 година Нијамеганскиот универзитет го прогласува за професор за иновативни материјали и нанотехнологија со што се проширува неговиот долг список на хонорарни професорства.<ref name=RUM15Feb10>[http://www.ru.nl/english/koppeling_container/2010/nobelprize_geim/vm/discoverer-graphene/ "Discoverer of graphene back at Radboud University as professor"]. [[Radboud University Nijmegen]]. 15 February 2010. Retrieved 24 October 2010.</ref>
Во 2001 година тој постанува професор по на [[Манчестерски универзитет|Манчестерскиот универзитет]], и бил назначен за директор на Манчестерскиот центар за мезонаука и нанотехнологија во 2002 година. Гејмовата сопруга и долгогодишен соавтор, Ирина Григориева, исто така се преселила во Манчестер како предавач во 2001 година. Истата година, им се придружува и Новоселов кој се доселува од Нијмеген во Манчестер без да го заврши својот докторат.<ref name=GRHC/> Гејм работи како Лангвортиев професор од 2007 до 2013 година, отстапувајќи го ова место на Новоселов во 2012 година.<ref name=CV/> Исто така, меѓу 2007 и 2010 година Гејм бил постар истражувачки член во Истражувачкиот совет за инженерство и физички науки, пред да стане член истражен професор на [[Кралско друштво|Кралското друштво]].<ref name=CV/><ref name="epsrc">{{Наведена мрежна страница |url=http://gow.epsrc.ac.uk/NGBOViewPerson.aspx?PersonId=84019 |title=Grants awarded to Andre Geim by the EPRSC |format= |work= |archivedate=2013-07-31 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6IWSJ2zlW?url=http://gow.epsrc.ac.uk/NGBOViewPerson.aspx?PersonId=84019 |accessdate=2015-03-13 |url-status=live }}</ref> Во 2010 година Нијамеганскиот универзитет го прогласува за професор за иновативни материјали и нанотехнологија со што се проширува неговиот долг список на хонорарни професорства.<ref name=RUM15Feb10>[http://www.ru.nl/english/koppeling_container/2010/nobelprize_geim/vm/discoverer-graphene/ "Discoverer of graphene back at Radboud University as professor"]{{Мртва_врска|date=June 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. [[Radboud University Nijmegen]]. 15 February 2010. Retrieved 24 October 2010.</ref>


==Истражување==
==Истражување==
Ред 134: Ред 134:
Гејм ја поделил [[ИгНобелова награда|ИгНобеловата награда]] за физика со Мајкл Бери за жабиниот експеримент.<ref>[http://improbable.com/ig/winners/#ig2000 "Winners of the Ig Nobel Prize"]. Ig Nobel Prize. Retrieved 19 October 2010.</ref> Во 2006 година тој се појавува во бројот 50 на списанието [[''Scientific American'']].<ref>[http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=scientific-american-50-sa-2006-12 "Scientific American 50: SA 50 Winners and Contributors"]. ''Scientific American''. 12 November 2006. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[IИнститут за физика|Институтот за физика]] го наградува во 2007 година со[[Мотов медал]] „за неговото откритие на нова класа на материјали-слободностоечки дводимензионални кристали во определен графен“.<ref>[http://www.iop.org/about/awards/subject/mott/medallists/page_45058.html "2007 Mott medal and prize"]. Institute of Physics. Retrieved 24 October 2010.</ref> Во 2007 година исто така е избран за [[член на Кралско друштво|член на Кралскоto друштво]].<ref>[http://royalsociety.org/about-us/fellowship/fellows/ "Fellows"]. Royal Society. Retrieved 19 October 2010.</ref>
Гејм ја поделил [[ИгНобелова награда|ИгНобеловата награда]] за физика со Мајкл Бери за жабиниот експеримент.<ref>[http://improbable.com/ig/winners/#ig2000 "Winners of the Ig Nobel Prize"]. Ig Nobel Prize. Retrieved 19 October 2010.</ref> Во 2006 година тој се појавува во бројот 50 на списанието [[''Scientific American'']].<ref>[http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=scientific-american-50-sa-2006-12 "Scientific American 50: SA 50 Winners and Contributors"]. ''Scientific American''. 12 November 2006. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[IИнститут за физика|Институтот за физика]] го наградува во 2007 година со[[Мотов медал]] „за неговото откритие на нова класа на материјали-слободностоечки дводимензионални кристали во определен графен“.<ref>[http://www.iop.org/about/awards/subject/mott/medallists/page_45058.html "2007 Mott medal and prize"]. Institute of Physics. Retrieved 24 October 2010.</ref> Во 2007 година исто така е избран за [[член на Кралско друштво|член на Кралскоto друштво]].<ref>[http://royalsociety.org/about-us/fellowship/fellows/ "Fellows"]. Royal Society. Retrieved 19 October 2010.</ref>


Тој ја подели Еврофизичката награда за физика од 2008 година со Новоселов „за откривањето и изолирањето на единствен единичен атомски слој на јаглероден (графен) и откривањето на негвите неверојатни електронски својства“.<ref>Johnston, Hamish. [http://physicsworld.com/cws/article/news/35665 "Graphene pioneers bag Europhysics prize"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100829145712/http://physicsworld.com/cws/article/news/35665 |date=2010-08-29 }}. ''Physics World''. 2 September 2008. Retrieved 24 October 2010.</ref> Во 2009 година ја добива [[Корберова награда|Корберовата награда]].<ref>[http://www.manchester.ac.uk/aboutus/news/display/?id=4582 "Graphene pioneer wins major international prize"]. University of Manchester. 21 April 2009. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[Американска национална академија на науките|Американската национална академија на науките]] го почестила со [[Картиева награда|Картиевата награда]] во 2010 година „за неговите експерименти со графенот и испитувањето на истиот како и неговиот дводимензионален облик“.<ref>[http://www.nasonline.org/site/PageServer?pagename=AWARDS_carty "John J. Carty Award for the Advancement of Science"]. United States National Academy of Sciences. Retrieved 19 October 2010.</ref> Тој бил награден со еден од шестте истраќувачки порофесорки позиции од Кралското друштво во 2010 година.<ref>[http://royalsociety.org/Top-researchers-receive-Royal-Society-2010-Anniversary-Professorships "Top researchers receive Royal Society 2010 Anniversary Professorships"]. Royal Society. 16 October 2009. Retrieved 19 October 2010.</ref> Кралското друштво во 2010 година му го доделува и [[Хјуов медал|Хјуовиот медал]] „за неговото револуционерно откритие на на графенот и разоткривањето на неговите неверојатни својства“.<ref>[http://royalsociety.org/Hughes-Medal/ "The Hughes Medal (1902)"]. Royal Society. Retrieved 19 October 2010.</ref> Тој се стекнал и со почесни докторати од [[Делфтов универзитет за технологија|Делфтовиот универзитет за технологија]],<ref>[http://www.tudelft.nl/live/pagina.jsp?id=b36143b4-4131-45b2-9c64-e0e8035a6215&lang=en "TU Delft honorary doctorate Geim wins Nobel Prize for graphene research"]. Delft University of Technology. 5 October 2010. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[Цирих]],<ref name=RUM15Feb10/> [[Антверпски униваезитет|Антверпскиот универзитет]]<ref>[http://www.ua.ac.be/main.aspx?c=CMT&n=37774 "Prizes and awards"]. University of Antwerp. Retrieved 25 October 2010.</ref> и [[Манчестерски универзитет|Манчестерскиот универзитет]]. Во 2010 година, гејм бил назначен за [[Орден на Холандскиот лав|Витез-заповедник на Редот на Холандскиот лав]] за неговиот придонес во холандската наука.<ref>{{наведени вести
Тој ја подели Еврофизичката награда за физика од 2008 година со Новоселов „за откривањето и изолирањето на единствен единичен атомски слој на јаглероден (графен) и откривањето на негвите неверојатни електронски својства“.<ref>Johnston, Hamish. [http://physicsworld.com/cws/article/news/35665 "Graphene pioneers bag Europhysics prize"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100829145712/http://physicsworld.com/cws/article/news/35665 |date=2010-08-29 }}. ''Physics World''. 2 September 2008. Retrieved 24 October 2010.</ref> Во 2009 година ја добива [[Корберова награда|Корберовата награда]].<ref>[http://www.manchester.ac.uk/aboutus/news/display/?id=4582 "Graphene pioneer wins major international prize"]. University of Manchester. 21 April 2009. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[Американска национална академија на науките|Американската национална академија на науките]] го почестила со [[Картиева награда|Картиевата награда]] во 2010 година „за неговите експерименти со графенот и испитувањето на истиот како и неговиот дводимензионален облик“.<ref>[http://www.nasonline.org/site/PageServer?pagename=AWARDS_carty "John J. Carty Award for the Advancement of Science"]. United States National Academy of Sciences. Retrieved 19 October 2010.</ref> Тој бил награден со еден од шестте истраќувачки порофесорки позиции од Кралското друштво во 2010 година.<ref>[http://royalsociety.org/Top-researchers-receive-Royal-Society-2010-Anniversary-Professorships "Top researchers receive Royal Society 2010 Anniversary Professorships"]. Royal Society. 16 October 2009. Retrieved 19 October 2010.</ref> Кралското друштво во 2010 година му го доделува и [[Хјуов медал|Хјуовиот медал]] „за неговото револуционерно откритие на на графенот и разоткривањето на неговите неверојатни својства“.<ref>[http://royalsociety.org/Hughes-Medal/ "The Hughes Medal (1902)"]. Royal Society. Retrieved 19 October 2010.</ref> Тој се стекнал и со почесни докторати од [[Делфтов универзитет за технологија|Делфтовиот универзитет за технологија]],<ref>[http://www.tudelft.nl/live/pagina.jsp?id=b36143b4-4131-45b2-9c64-e0e8035a6215&lang=en "TU Delft honorary doctorate Geim wins Nobel Prize for graphene research"]{{Мртва_врска|date=June 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Delft University of Technology. 5 October 2010. Retrieved 24 October 2010.</ref> [[Цирих]],<ref name=RUM15Feb10/> [[Антверпски униваезитет|Антверпскиот универзитет]]<ref>[http://www.ua.ac.be/main.aspx?c=CMT&n=37774 "Prizes and awards"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120306022833/http://www.ua.ac.be/main.aspx?c=CMT&n=37774 |date=2012-03-06 }}. University of Antwerp. Retrieved 25 October 2010.</ref> и [[Манчестерски универзитет|Манчестерскиот универзитет]]. Во 2010 година, гејм бил назначен за [[Орден на Холандскиот лав|Витез-заповедник на Редот на Холандскиот лав]] за неговиот придонес во холандската наука.<ref>{{наведени вести
|title = Hoge Koninklijke onderscheiding voor Nobelprijswinnaars
|title = Hoge Koninklijke onderscheiding voor Nobelprijswinnaars
|language = nl
|language = nl

Преработка од 19:18, 28 јуни 2023

Сер Андреј Гејм
Роден(а)
  • Андреј Гејм

21 октомври 1958(1958-10-21)(66 г.)[1]
Сочи, СФСРР, Советски Сојуз
ЖивеалиштеМанчестер, Англија
НационалностХоланѓанец и британец
ПолињаФизика на кондензирана материја
Установи
ОбразованиеМосковски институт за физика и технологија
Теза„Истражување на механизмите за пренос на релаксацијата во металите со помош на хеликонски резонантен метод.“ (1987)
Докторски менторВиктор Петрашов[2][3]
Докторанди
Познат по
Поважни награди
СопружникИрина Григориева[17][18]
Страница
condmat.physics.manchester.ac.uk/people/academic/geim/

Сер Андреј Гејм (руски: Андрей Константинович Гейм 21 октомври 1958) — советски а подоцна холандско-британски физичар кој работи на Манчестерскиот универзитет.[19] Гејм бил награден со Нобелова награда за физика заедно со Константин Новоселов во 2010 година за нивната работа на графенот.[20][21] Тој е професор по физика истражен професор во Кралкото друштво при Манчестеровиот центар за мезонаука и нанотехнологија.[22][23][24][25][26][27][28]

Образование

Андреј Гејм роден во Сочи на 21 октомври 1958 година од татко Константин Гејм и мајка Нина Бајер. Двајцата негови родители биле инженери со германско потекло.[29][30] Во 1965 година, семејството се преселило во Наљчик, Русија,[31] каде што се запишал во месното средно училиште.[31] По дипломирањето, тој се обидел да се запише на Московски институт за инженерска физика.[32] Тој ги полагал приемните испити двапати, но својот несупех да обезбеди место се должело според него на неговото германско етничко потекло.[29] Тој се обидел подоцна да се запише на Московскиот институт за физика и технологија (МИФТ), каде и бил примен. Тој изјавил дека во тој период не би избрал да студира физика ан цврста сосотојба, бидејќи повеќе претпочитал честична физика или астрофизика, но сепак денес е среќен со својот избор.[33] Тој се стекнал со диплома од инстиутот во 1982 година и докторат за физика на метлите во 1987 година од Институтот за физика на цврста материја и Руската академија на науките во Черноголовка.[33][34]

Академска кариера

По стекнувањето на докторатот под водство на Виктор Петрашов,[2] Гејм започнува да работи какко истражувач во Институтот за микроелектронска технологија, и од 1990 година како постдокторантски член на Нотингенски универзитет, Батскиот универзитет и Копенхагенскиот универзитет. Тој изјавил дека додека престојувал во Нотингем можел времето да го мине истражувајќи наместо да „плива низ советска меласа“,[29] и бил решен да ја напушти Русија.[35]

Тој својата прва работа ја добива во 1994 година, кога е назначен за помошник професор на Нијамегенскиот универзитет, каде работел на мезоскопска суперпроводливост.[36] Подоцна се стекнува со холандско државјанство. Еден од неговите докторанти во Нијамеген бил и Константин Новоселов, кој станал негов главен истражувачки партнер. Сепак, Гејм има изјавено дека му било непријатно за време на неговиот престој во Холандија. Му биле понудени професорски позиции во Нијмеген и Ајндховен, но ги одбил истите бидејќи холандскиот академски систем го сметал за прехиерархичен и исполнет со малограѓанштина. Како што вели „Ова може да биде мошне непријатно од време на врем.“ „Не е како британскиот систем каде секој член на персоналот има подеднакво значење.“”[35] Од друга страна, Гејм во својата изјава за Нобеловата награда има напишано „Во прилог, ситуацијата беше малку нереална бидејќи надвор од универзитетските ѕидови бев топло примен од сите околу мене, вклучувајќи ги тука и Јан Кис и останатите академици.“ [37]

Во 2001 година тој постанува професор по на Манчестерскиот универзитет, и бил назначен за директор на Манчестерскиот центар за мезонаука и нанотехнологија во 2002 година. Гејмовата сопруга и долгогодишен соавтор, Ирина Григориева, исто така се преселила во Манчестер како предавач во 2001 година. Истата година, им се придружува и Новоселов кој се доселува од Нијмеген во Манчестер без да го заврши својот докторат.[31] Гејм работи како Лангвортиев професор од 2007 до 2013 година, отстапувајќи го ова место на Новоселов во 2012 година.[34] Исто така, меѓу 2007 и 2010 година Гејм бил постар истражувачки член во Истражувачкиот совет за инженерство и физички науки, пред да стане член истражен професор на Кралското друштво.[34][38] Во 2010 година Нијамеганскиот универзитет го прогласува за професор за иновативни материјали и нанотехнологија со што се проширува неговиот долг список на хонорарни професорства.[39]

Истражување

Графенот е саќеста решетка во атомски размер изградена од јаглеродни атоми.

Гејмовите постигнувања го вклучуваат и откривањето на едноставен метод за издвојување на атомските слоеви на графитот, познати како графен, во соработка со истражувачите на Манчестерскиот универзитет[40] и ИМТ. Екипата ги обајвила своите наоди во октомври 2004 година во Science.[41][42][43]

Графенот се состои од едноатомски дебели слоеви на јаглеродни атоми подредени во дводимензионални хексагони,[44][45] и е воедно најтенкиот материјал во светот, како и еден од најцврстите и најасилните.[46] Материјалот имал многу потенцијални примени и се смета дека е надмоќна замена за силициумот.[47]

Гејм изјавил дека една од првите примени на гравенот може да биде развојот на флексибилни допирни екрани, и дека не го патентирал материјалот бидејќи му требала специјална намена и индустриски партнер.[48]

„Спајдерменов тест“ на геконската лента[15]

Гејм бил вклучен и во развојот на биомиметички премаз кој станал познат како геконска лента[15] наречен поради својата лепливост слична на онаа кај стапалата на геконите истражување кое е сè уште во рана фаза.[49] Се верува дека ова откритие крајно ќе дозволи луѓето да се искачуваат по таваните, на начин сличен на оној на Спајдермен.[50]

Гејмовите истражувања во 1997 за можните ефекти на магнетизмот на водата доведоа до познатото откритие на директната дијамагнетна левитација на водата, а тоа пак довело до левитирањето на жаба.[51] За овој експеримент, тој и Мајкл Бери ја добиле ИгНобеловата награда во 2000 година.[14] „Прво не прашаа дали имаме смелост да ја примиме оваа награда, и јас се гордеам со нашата смисла за хумор и самоисмевање“.[29]

Гејм исто така спроведувал истражувања во полето на мезоскопската физика и суперпроводливоста.[35][52]

Тој изјавил дека голем дел од неговите истражувања: „Многу луѓе избраа тема за нивниот докторат и продолжиле да се занимаваат со тоа сè додека не се пензионираат. Јас го презирам овој пристап. Јас го сменив моето поле на истражување петпати пред да ја добијам мојата позиција која ми помогна да научам повеќе различни предмети.“[33]

Гејмовото истражување е финансирано од Истражниот совет за инженерство и физички науки.[38][53]

Го укажал неговиот омилен ’рчко Тиша под името „Х.А.М.С. тер Тиша“ како соавтор на трудот од 2001 година.[41][54]

Почести и награди

Жива магнетнолебдечка жаба, експеримент кој на Гејм и на Мајкл Бери им ја донел ИгНобеловата награда во 2000 година.

Гејм ја поделил ИгНобеловата награда за физика со Мајкл Бери за жабиниот експеримент.[55] Во 2006 година тој се појавува во бројот 50 на списанието ''Scientific American''.[56] Институтот за физика го наградува во 2007 година соМотов медал „за неговото откритие на нова класа на материјали-слободностоечки дводимензионални кристали во определен графен“.[57] Во 2007 година исто така е избран за член на Кралскоto друштво.[58]

Тој ја подели Еврофизичката награда за физика од 2008 година со Новоселов „за откривањето и изолирањето на единствен единичен атомски слој на јаглероден (графен) и откривањето на негвите неверојатни електронски својства“.[59] Во 2009 година ја добива Корберовата награда.[60] Американската национална академија на науките го почестила со Картиевата награда во 2010 година „за неговите експерименти со графенот и испитувањето на истиот како и неговиот дводимензионален облик“.[61] Тој бил награден со еден од шестте истраќувачки порофесорки позиции од Кралското друштво во 2010 година.[62] Кралското друштво во 2010 година му го доделува и Хјуовиот медал „за неговото револуционерно откритие на на графенот и разоткривањето на неговите неверојатни својства“.[63] Тој се стекнал и со почесни докторати од Делфтовиот универзитет за технологија,[64] Цирих,[39] Антверпскиот универзитет[65] и Манчестерскиот универзитет. Во 2010 година, гејм бил назначен за Витез-заповедник на Редот на Холандскиот лав за неговиот придонес во холандската наука.[66] Геј станал и Витез-бакалауреат во 2012 година за неговата служба на науката.[67][68] Тој бил избран и за странски соработник на Американската национална академија на науките во мај 2012 година[69] воедно награден е со Коплиев медал во 2013 година.

Нобелова награда за физика

На 5 октомври 2010 година, Гејм бил награден со Нобелова награда за физика заедно со Новоселов „за важните експерименти во однос на дводимензионалниот материјал графен“.[70] По дознавањето за наградата тој изјавил, „Јас сум добро, спиев добро. Не ја очекував Нобеловата награда оваа година“, и дека плановите за престојниот ден не му се смениле.[71] Говорот за наградата се одржал на 8 демеври 2010 година во Стокхолмскиот универзитет.[72] Тој изјавил дека се надева дека графенот и останатите дводимензионални кристали ќе го променат секојдневниот живот како што тоа го сторила пластиката за човештвото.[73] Колега на Гејм изјавил дека оваа награда покажува луѓето сè уште добиваат Нобелова награда со „mucking about in a lab“.[74] Со оваа анграда тој станал првиот научник кој добил како личност Нобелова и ИгНобелова награда.[75] За добивањето на Нобеловата и ИгНобеловата награда, тој изјавил дека

Искрено, јас ги ценам ИгНобеловата и Нобеловата награда подеднакво и за мене ИгНобеловата награда е доказ дека јас знам да прифатам шега, мало себеисмевање секогаш помага.[2]

Личен живот

Погледи и мислења

Гејм е еден од 38 добитници на Нобеловата награда кој ја потпишале декларацијата од Учителите за мир на средниот исток во 2010 година со што ги осудиле меѓународните обиди за бојкот на израелските академици, институции и истражни центри.[76]

На симпозиумот на Нобелови умови во декември 2010 година, Гејм изјавил дека комитетот за доделување на Нобеловата награда за мир и нивниот избор на кинескиот дисидент Љу Сјаобо како добитник на Нобеловата награда за мир било претерано, велејќи „Погледнете ги луѓето кои ја доделуваат оваа награда. Тие се пензионирани норвешки политичари кои целокупната своја кариера ја минале во безбедна средина, во современа земја богата со нафта. Тие се обидуваат да ги надметнат своите погледи ан светот, како треба истиот да функционира и како демократијата функционира во друга земја. Тоа е многу, многу, понижувачки - тие немаат живеено во овие земји. Во оследните 10 година Кина не се развила само економски, сигурно и најсилниот поборник за човекови права ќе се сложи дека и состојбата со човековите права е подобрена. Зашто ни е потребо да го искривуваме ова?“[77][78]

Гејм има напишано неколку текстови за списанието The Financial Times, текстови кои можат да се прочитаат на неговата универзитетска мрежна страница.[79]

Интервјуто на Гејм од страна на славната радио програма на ВВС Desert Island Disks, открива детали за неговиот личен живот и неговиот вкус за музика.[80]

Идентитет

Гејм има сложено потекло кое опишано детално во неговата Нобелова автобиографија.[29] Таму, Гејм има запишано дека поголемиот дел од неговото семејство се етнички германци неговиот татко потекнувал од Волгашките германци додека пак неговата мајка имала исто така германско потекло. И двата дедовци од мајчината и таковата страна поминале многу години од нивниот живот како затвореници во Сибир во Сталиновите Гулази, и „а додека пак друг дел од семејството било затворено во германските концентрациони логори“. Тој исто така запишал „дека страдал од антисемитизмот во Русија бидејќи неговото име звучело еврејски“.[81] Гејм својот идентитет го објаснува на следниве реченици. „Најдобро што знам, единствениот евреин во моето семејство била мојата пра-прабаба, додека остатокот од семејството од двете страни се германци. Бидејќи сум живеел и работел во повеќе европски земји, себеси се сметам за Европеец и не верувам дека е потребна понатамошна таксономија, особено во вака раздвижен свет како што е светот на науката.“[29][82][83]

Наводи

  1. 1,0 1,1 GEIM, Sir Andre (Konstantin). Who's Who. 2014 (online edition via Oxford University Press. изд.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. (бара претплата)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 „BBC Radio 4 - Andre Geim Profile by Helen Grady, first broadcast 2013-07-27“.
  3. „Mentor of two Nobel Prize winners teaches at Royal Holloway“. Архивирано од изворникот 2013-07-31. Посетено на 2015-03-13.
  4. Neubeck, Soeren (2010). Scanning probe investigations on graphene (PhD thesis). University of Manchester.
  5. Novoselov, Konstantin S. (2004). Development and applications of mesoscopic hall microprobes (PhD thesis). Radboud University Nijmegen. ISBN 9090183663
  6. Jalil, Rashid (2012). Novel Substrates for Graphene based Electronics (PhD thesis). University of Manchester.
  7. Jiang, Da (2006). Fabrication, characterization and measurement of atomically thin carbon devices (PhD thesis). University of Manchester.
  8. Raveendran-Nair, Rahul (2010). Atomic structure and properties of graphene and novel graphene derivatives (PhD thesis). University of Manchester.
  9. Riaz, Ibtsam (2012). Graphene and Boron Nitride : Members of Two Dimensional Material Family (PhD thesis). University of Manchester.
  10. Young, Gareth (2005). Investigation into the ferromagnetic properties of graphite (PhD thesis). University of Manchester.
  11. doi:10.1038/scientificamerican0408-90
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  12. doi:10.1063/1.2774096
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  13. PMID 15499015 (PubMed (англиски))
    Citation will be completed automatically in a few minutes. Jump the queue or expand by hand
  14. 14,0 14,1 doi:10.1088/0143-0807/18/4/012
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  15. 15,0 15,1 15,2 doi:10.1038/nmat917
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  16. „The Nobel Prize in Physics 2010“. Посетено на 7 February 2014.
  17. „BBC iPlayer - Beautiful Minds: Series 2: Professor Andre Geim“. Посетено на 19 April 2012.
  18. „Dr Irina V. Grigorieva, research profile - personal details (The University of Manchester)“. Архивирано од изворникот 2012-04-19. Посетено на 2015-03-13.
  19. „Professor Andre Geim, FRS (Condensed Matter Physics Group - The University of Manchester)“. Архивирано од изворникот 2012-04-19. Посетено на 2015-03-13.
  20. doi:10.1126/science.1158877
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  21. doi:10.1038/nmat1849
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  22. Андреј Гејм from the Scopus bibliographic database.
  23. Andre Geim in Google Scholar
  24. doi:10.1007/s11224-010-9680-0
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  25. doi:10.1038/nature02180
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  26. Arthur, Charles. "Scientists magnetised by levitating frog". The Independent. 12 April 1997. Retrieved 25 October 2010.
  27. Novoselov, K. S. et al. (2004). "Room-temperature electric field effect and carrier-type inversion in graphene films". Submitted to Nature (journal) on 5 February 2004.
  28. http://www.graphene.manchester.ac.uk/explore/the-story-of-graphene/the-2010-nobel-prize-for-physics/
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 Nobel Autobiography
  30. „RG-RB – 42“. Rg-rb.de. Посетено на 30 October 2010.[мртва врска]
  31. 31,0 31,1 31,2 Translated from the German by Alex Herzog, "Andre Geim, a German Russian, is Awarded the Nobel Prize for Physics" Архивирано на 27 февруари 2019 г., Germans from Russia Heritage Collection, North Dakota State University, October 2010. Retrieved 25 October 2010.
  32. "най наших: лауреатом Нобелевской премии по физике стал российский немец" (руски) (Google Translate). rusdeutsch.ru. 6 October 2010. Retrieved 27 October 2010.
  33. 33,0 33,1 33,2 Murphy, John. "Renaissance scientist with fund of ideas". Scientific Computing World. June/July 2006. Retrieved 27 October 2010.
  34. 34,0 34,1 34,2 Geim's CV DOC (56.5 KB). University of Manchester. Retrieved 19 October 2010.
  35. 35,0 35,1 35,2 "A physicist of many talents"[мртва врска]. Physics World. February 2006. Retrieved 24 October 2010.
  36. doi:10.1103/PhysRevLett.85.1528
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  37. Nobel lecture http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2010/geim_lecture.pdf
  38. 38,0 38,1 „Grants awarded to Andre Geim by the EPRSC“. Архивирано од изворникот 2013-07-31. Посетено на 2015-03-13.
  39. 39,0 39,1 "Discoverer of graphene back at Radboud University as professor"[мртва врска]. Radboud University Nijmegen. 15 February 2010. Retrieved 24 October 2010.
  40. „The Story of Graphene“. http://www.graphene.manchester.ac.uk/explore/the-story-of-graphene/. The University of Manchester. 9 October 2014. Надворешна врска во |website= (help)
  41. 41,0 41,1 (October 2009). "22 October 2004: Discovery of Graphene" PDF (2.14 MB). APS News (American Physical Society) 18 (9): 2. See the online version here [1].
  42. "Radical fabric is one atom thick". BBC News. 22 October 2004. Retrieved 24 October 2010.
  43. doi:10.1126/science.1102896
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  44. doi:10.1038/news070723-7
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  45. Palmer, Jason. "Bendy gadget future for graphene". BBC News. 14 January 2009. Retrieved 24 October 2010.
  46. Overbye, Dennis. "Physics Nobel Honors Work on Ultra-Thin Carbon". The New York Times. 5 October 2010. Retrieved 24 October 2010.
  47. Waters, Darren. "Nano switch hints at future chips". BBC News. 17 April 2008. Retrieved 27 October 2010.
  48. doi:10.1038/news.2010.525
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  49. Black, Richard. "Gecko inspires sticky tape". BBC News. 1 June 2003. Retrieved 19 October 2010.
  50. Highfield, Roger. "Gecko lizards inspire 'Spiderman gloves'" Архивирано на 10 февруари 2011 г.. The Daily Telegraph. 23 January 2008. Retrieved 25 October 2010.
  51. "The Frog That Learned to Fly" Архивирано на 27 август 2013 г.. Radboud University Nijmegen. Retrieved 19 October 2010. For Geim's account of diamagnetic levitation, see Geim, Andrey. "Everyone's Magnetism PDF (688 KB). Physics Today. September 1998. pp. 36–39. Retrieved 19 October 2010.
  52. doi:10.1038/36797
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  53. UK Government Grants awarded to Andre Geim, via Research Councils UK
  54. doi:10.1016/S0921-4526(00)00753-5
    Овој навод ќе се дополни автоматски во текот на следните неколку минути. Можете да го прескокнете редот или да го проширите рачно
  55. "Winners of the Ig Nobel Prize". Ig Nobel Prize. Retrieved 19 October 2010.
  56. "Scientific American 50: SA 50 Winners and Contributors". Scientific American. 12 November 2006. Retrieved 24 October 2010.
  57. "2007 Mott medal and prize". Institute of Physics. Retrieved 24 October 2010.
  58. "Fellows". Royal Society. Retrieved 19 October 2010.
  59. Johnston, Hamish. "Graphene pioneers bag Europhysics prize" Архивирано на 29 август 2010 г.. Physics World. 2 September 2008. Retrieved 24 October 2010.
  60. "Graphene pioneer wins major international prize". University of Manchester. 21 April 2009. Retrieved 24 October 2010.
  61. "John J. Carty Award for the Advancement of Science". United States National Academy of Sciences. Retrieved 19 October 2010.
  62. "Top researchers receive Royal Society 2010 Anniversary Professorships". Royal Society. 16 October 2009. Retrieved 19 October 2010.
  63. "The Hughes Medal (1902)". Royal Society. Retrieved 19 October 2010.
  64. "TU Delft honorary doctorate Geim wins Nobel Prize for graphene research"[мртва врска]. Delft University of Technology. 5 October 2010. Retrieved 24 October 2010.
  65. "Prizes and awards" Архивирано на 6 март 2012 г.. University of Antwerp. Retrieved 25 October 2010.
  66. „Hoge Koninklijke onderscheiding voor Nobelprijswinnaars“ (холандски). Public Information Service of the Government of the Netherlands. Архивирано од изворникот на 2015-04-10. Посетено на 25 August 2013.
  67. „No. 60009“. The London Gazette (invalid |supp= (help)). 31 December 2011. London Gazette uses unsupported parameters (help)
  68. „Knighthoods for Nobel-winning graphene pioneers“. BBC News. 31 December 2011.
  69. „National Academy of Sciences Members and Foreign Associates Elected“. National Academy of Sciences. 1 May 2012.
  70. "The Nobel Prize in Physics 2010". Nobel Prize. Retrieved 26 October 2010. For a video of the announcement, see "Announcement of the 2010 Nobel Prize in Physics". Nobel Prize. Retrieved 26 October 2010. For the interview with Geim following the award, see "Telephone interview with Andre Geim". Nobel Prize. Retrieved 26 October 2010.
  71. "Materials breakthrough wins Nobel". BBC News. 5 October 2010. Retrieved 19 October 2010.
  72. "Nobel Lecture". Nobel Prize. Retrieved 26 October 2010.
  73. "Research into graphene wins Nobel Prize". CNN. 5 October 2010. Retrieved 19 October 2010.
  74. Alleyne, Richard. "'Mucking about' with pencil lead and sticky tape wins Nobel Prize for Physics" Архивирано на 29 октомври 2010 г.. The Daily Telegraph. 5 October 2010. Retrieved 25 October 2010.
  75. „Geim becomes first Nobel & Ig Nobel winner“. Annals of Improbable Research. 5 October 2010. Архивирано од изворникот 2010-10-09. Посетено на 19 October 2010. Text "Improbable Research" ignored (help)
  76. Statement. Scholars for Peace in the Middle East. 28 October 2010. Retrieved 10 July 2011.
  77. "2010 Nobel Minds". nobelprize.org. Passage begins at about 19:00. Retrieved 10 July 2011.
  78. Bannerman, Lucy. "Liu Xiaobo wrong man for Nobel Peace Prize, say laureates". The Australian. 13 December 2010. Retrieved 10 July 2011.
  79. condmat.physics.manchester.ac.uk/people/academic/geim/
  80. bbc.co.uk/radio4/features/desert-island-discs/castaway/20e3bf76
  81. Gali Weinreb Nobel Laureate Geim: Life sciences suited for small countries Globes 16 November 10 [2]
  82. Nobel laureate: Life sciences ...JPost - Business - Business News
  83. What? Not All Jews Are Geniuses? – Forward.com

Дополнителна литература

Предлошка:Persondata