Времеслед на ромската историја
Ромскиот народ долго време бил дел од колективната митологија на Западот, каде што биле прикажани како аутсајдери, вонземјани и закана. Со векови биле поробени во Источна Европа и ловени во Западна Европа: Пожајмос, обид на Хитлер за геноцид, била една насилна алка во синџирот на прогонства што опфаќала земји кои обично се сметале за потолерантни кон малцинствата, како што се Велика Британија и Данска. Дури и денес, додека има наплив на самоидентификација и гордост на Ромите, за ограничувачките мерки се расправа и се донесува од страна на демократските држави за ограничување на правата на ромскиот народ.
Општо се смета дека Ромите, бидејќи немале писмен јазик до релативно неодамна, потеклото го прикрива некое митско минато. Иако има многу неодговорени прашања, за Ромите се знае многу повеќе отколку што се претпоставува. Поголемиот проблем при обидот за сеопфатна историја на Ромите е нивната дистрибуција, не само низ цела Европа, туку и на Блискиот Исток и Америка. Во секој регион, историјата на Ромите се разидуваше, во зависност од ставовите на популацијата домаќин. На пример, иако ропството и кметството се клучни теми во историјата на Ромите во Источна Европа, другите форми на прогонство, вклучително и раните форми на геноцид, се главни во Западна Европа.
Она што често не се разгледува е како импликациите од овој ги разбиваат традиционалните митови за Ромите. На пример, Ромите сметаат дека се номади, што во голема мера било точно во Западна Европа сепак, фактот дека тие биле робови и кмети на Балканот од 15 век (и до крајот на 19 век) имплицира дека тие биле населени. Со други зборови, нивниот вистински статус во Романија е во спротивност со митолошките здруженија на Ромите со номадизмот што преовладува во Велика Британија.
Времеплов
40-70 години: Индиски трговци се населиле во римската провинција Египет.
740 година: Ромите се населиле во Фригија.
800 година: Роми во Адријанополис, Тракија.
1050-1054: Ромите се населиле во Сулукуле .
1100 година: Роми запишани во Византиското Царство .
1300-1400 година: Ромите веќе се населиле во Србија, во исто време тие стигнале до Влашка каде се перципирале како вонземјани и биле поробени.
1407 година: било забележано дека Ромите живеат Германија, во рок од десет години тие се протерани.
1418 година: Ромите се населиле во Франција.
1422 година: Ромите се населиле во Рим.
1425 година: Ромите се населиле во Шпанија.
1471 година: Антиромски закони донесени во Луцерн, Швајцарија.
1482 година: Антиромски закони донесени во Бранденбург, Германија .
1492 година: Шпанија ги донела анти-ромските закони и ги подложува Ромите на инквизицијата како еретици.
1498 година: Започнува ромската преселба во Америка, кога четворица Роми го придружуваат Кристофер Колумбо на неговото трето патување.
1502 година: Луј XII ги протерал Ромите од Франција.
1512 година: Ромите се населиле во Шведска.[1]
1526 година: Хенри VIII ги протерал Ромите од Англија. Ромите кои биле фатени како влегуваат во Англија биле казнувани со смрт.
1530 година: Закон за Египќаните 1530 донесен во Англија.
1530-1913 година: Муслиманските Роми добиле свој Санџак во Румелија на Отоманската империја.
1536 година: Донесени антиромски закони во Данска.
1538 година: Португалија ги протерала Ромите во Бразил.
1540 година: Антиромски закони донесени во Фландрија.
1541 година: Антиромски закони донесени во Шкотска.
1549 година: Донесени антиромски закони во Бохемија.
1557 година: Антиромски закони донесени во Полска и Литванија.
1560 година: Во Шведска, Лутеранската црква забранила какви било свештеници да крстат, да се омажат или да погребаат Роми.[1]
1563 година: Советот на Трент им го забранил влегувањето на Ромите во свештенството.
1571 година: Шведска: Актот од 1560 година бил повлечен и на црквата им било дозволено да крсти, да се ожени и да ги закопа Ромите.[1]
1578 година: Кралот на Шведска се обидел да ги протера Ромите заканувајќи им се со присилна работа во рудникот за сребро Сала.[1]
1589 година: Данска изрекува смртна казна за секој Ром фатен во земјата.
1595 година: Штефан Разван, син на ромски имигрант од Отоманската империја, владеел со Молдавија четири месеци.
1619 година: Филип III Шпански им наредил на сите Роми да се населат и да се откажат од традиционалниот начин на живот и култура. Доколку не го стореле тоа, се казнувало со смрт.
1637 година: Антиромски закони донесени во Шведска: сите возрасни мажи Роми се осудени на смрт, додека жените и децата треба да бидат протерани.[1]
1740-1789 година: Во монархијата Хабсбург под раководство на Марија Тереза (1740-1780), серија декрети се обиделе да ги принудат Ромите трајно да се населат, ги отстраниле правата на сопственост на коњи и вагони (1754), ги преименувале во „Нови граѓани“ и ги присилиле Ромските момчиња на воена служба ако немале трговија (1761), ги принудувале да се регистрираат кај локалните власти (1767) и го забранувале бракот меѓу Ромите (1773) Нејзиниот наследник Јозеф Втори забранил носење традиционална ромска облека и употреба на ромски јазик, што се казнувало со камшикување.[2]
1748 година: На Ромите им е официјално дозволено да живеат во Шведска.[1]
1936-1945 година: Нацистите започнале систематски прогон на Ромите, што кулминирале со убиство на 500.000 до 1.500.000 Роми во она што се нарекува Порајмос, ромаскиот холокауст.
2006 година: Универзитетот во Манчестер го завршил својот „ромски проект“, првата морфолошка студија со цел да се соберат сите дијалекти на ромски јазик низ цела Европа и да се занимаваат со нивната кохерентност. [1]
2006 година: Првата целосно ромска партија била основана во Унгарија, наречена „MCF Roma összefogás“ (МКФ Сојуз на Ромите), иако тие управувале со само 0,08% од вкупните гласови на парламентарните избори одржани на 9 април 2006 година. [2][мртва врска]
2010 година: Во јули 2010 година, францускиот претседател Никола Саркози започнал систематска кампања за депортација против Ромите. Неговите цели биле романски и бугарски Роми. Критичарите на администрацијата на Саркози ги сметале депортациите како тактика на пренасочување за да се намали вниманието на заканите за француските социјални бенефиции. Комитетот на Обединетите нации за елиминација на расна дискриминација изрази загриженост дека депортациите се доказ за растечкиот расизам и ксенофобија во Франција.
2011 година: На 1 септември 2011 година, била основана Ромска академија за уметност и наука во Белград за промовирање, организирање и ширење на истражувања за ромската култура, јазик и историја. Академијата броела 21 редовен член, вклучително и истакнати ромски академици и јавни личности од 11 европски земји, Индија и САД. Имало 13 почесни членови, меѓу кои е и поранешниот чешки претседател Вацлав Хавел. Академијата била основана од Рајко Џуриќ, српски ромски писател и академик, кој бил исто така нејзин прв претседател, и добил првични средства за поддршка од германската фондација Хајнрих Бол. [3]
2012 година: На 24 октомври 2012 година, по долгогодишно одложување и спорови околу трошоците и дизајнот, Ангела Меркел го открила Меморијалот за жртвите на Синти и Ромите на националсоцијализмот во Берлин.
2016 година: На 12 февруари 2016 година, индискиот министер за надворешни работи, Сушма Сварај ги признала сите Роми како индиски потомци [4]. Таа ги нарекла носители на знаме на индискиот етнос и култура. Наскоро, заедницата била препознаена на исто ниво со останатата индиска дијаспора.
Дополнителна литература
- Donald Kenrick (2007). „Chronology of Gypsy History“. Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-6440-5.
Надворешни врски
- Времеплов за историјата на Ромите - Весник на патрин (Интернет архива)
- Хронологија на значајни датуми во историјата на Ромите - Центар за архива и документација на Ромите (Архива на Интернет)
Наводи
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Hadenius, Stig, Nilsson, Torbjörn & Åselius, Gunnar, Sveriges historia: vad varje svensk bör veta, Bonnier Alba, Stockholm, 1996
- ↑ Samer, Helmut (December 2001). „Maria Theresia and Joseph II: Policies of Assimilation in the Age of Enlightened Absolutism“. Rombase. Karl-Franzens-Universitaet Graz.