Ислам

Ислам (Араб: الإسلام Аль-Ислам) эсвэл Исламын шашин нь 7-р зуунд Арабын элч Мухаммедэд илгээгдсэн шашин юм. Энэхүү шашныг шүтэгч хүнийг мусульман гэдэг. Мусульманчууд Аллах Мухаммедэд Коран судрыг илгээсэн гэж үздэг. Энэ шашин нь итгэгчдийн тоогоор 1,8 тэрбум буюу дэлхийн хоёрдугаарт ордог том шашин бөгөөд дэлхийн 125 орчим улсад дэлгэрсэн харьцангүй залуу шашин юм. Исламын шашны үндсэн хэл нь араб хэл. Ихэнхи мусульманчуд (85-90 %) суннит урсгалыг дагадаг бөгөөд бусад нь шиит, ибадит урсгалыг баримталдаг байна.

Залбирал үйлдэж буй Мусульманчууд

Исламын шашин шүтлэг нь үүсгэн байгуулагч зөнч Мухаммед (570—632) амьдралынхаа туршид боловсруулсан таван үндсэн шашны үүрэг (Аркан ад-дин) дээр суурилдаг байна. Үүнд: итгэл үнэмшлээ дагах (Шахада), мөргөл залбирал (Араб:- "салят", Перс:- "намаз" буюу залбирал), Рамадан сард мацаг барих (Араб:- "саум", Перс:- "ураза"), өглөг (закят - орлогынхоо 2.5% ядууст өгөх) бөгөөд Меккад очиж мөргөл үйлдэх (хаж).

Бид чамаас өмнө эш үзүүлэгчдийг илгээсэн нь гарцаагүй. Тэдгээрийн талаар бид танд хэлсэн, хэлээгүй зүйл ч бий. Бурханы зөвшөөрөлгүйгээр ямар ч бошиглогч гайхамшгийг авчирч чадахгүй. Аллахын тушаал ирэхэд үнэн биелдэг. Тэгвэл үүнийг худал гэж үзсэн хүмүүс урам хугарах болно. (Аль-Мумин: 78)

Исламын шашны итгэл үнэмшлийн дагуу Исламын ариун ном болох Коран судрыг бүрдүүлдэг ишлэл, судар нь Габриел тэнгэр элчээр дамжуулан Мухаммедад амаар илчлэгдсэн бөгөөд эхнийх нь 610 онд байжээ. Исламын үндэс нь тавхидын итгэл үнэмшилд оршдог бөгөөд энэ нь "Аллахыг цорын ганц бурхан бөгөөд Түүнтэй адил хэн ч байхгүй гэдэгт итгэх" гэсэн утгатай. Исламын шашны гол эх сурвалж болох Коран судраас гадна Мухаммедын амьдрал, зан үйл (сунна), үг (хадис) нь ихэнх мусульманчуудын хувьд зайлшгүй чухал ач холбогдолтой юм.

Лалын шашинтнууд Аллах бол орчлон ертөнцийг бүхний хамт бүтээсэн цорын ганц Бурхан гэдэгт итгэдэг бөгөөд Коран судар нь Бошиглогч Мухаммедын тухай лавлагаа юм. Тэрээр Габриелээр дамжуулан Мухаммедыг сүнслэгээр нөлөөлсөн бөгөөд тэд түүнийг түүний өмнөх бошиглогчдын илгээсэн захиасуудын сүүлчийн захиас гэдэгт итгэдэг.

Бошиглогчид бол Бурханы элчээр сонгогдсон Адамын хөвгүүдийн хүмүүс юм. Лалын шашинтнууд бошиглогчдыг бурхад биш харин хүмүүс гэж үздэг.

Исламын үндэс нь цорын ганц бурхан, Аллах байдаг гэсэн итгэл үнэмшил юм. Тэрээр мөнх бөгөөд үүрд мөнх, амьд ба үхэшгүй, үл тоомсорлодоггүй, шударга бөгөөд дарлуулдаггүй, хань ижил, хань ижилгүй, эцэг хүүхэдгүй, нигүүлсэнгүй, нигүүлсэнгүй, нүглийг уучилж, наманчлалыг хүлээн зөвшөөрдөг, хүмүүсийг ялгаварлан гадуурхдаггүй. Түүний хийгээгүй сайн үйлсийг эс тооцвол. Тэр бол орчлон ертөнцийг Бүтээгч бөгөөд түүнд байгаа бүх зүйлийг мэддэг, удирддаг. Исламын шашны итгэл үнэмшлийн дагуу эхний, сүүлчийн, гадаад, дотоод Аллах түүнтэй адилгүй бөгөөд тэрээр бүх зүйлийг мэддэг нэгэн юм.

Исламыг албан ёсоор дагадаг

Дэлхийн 28 оронд Исламын шашныг төрийн буюу албан ёсны шашин гэж үздэг орнууд.

Лалын шашинтай орнуудын хувьд хар ногоон өнгө нь мусульманчуудын эзлэх хувь өндөр байгааг илтгэнэ

Суннит

• Алжир;
• Афганистан;
• Бангладеш;
• Бруней;
• Египет;
• Йордан;
• Йемен;
• Катар;
• Казахстан;
• Коморос;
• Киргиз;
• Мавритани;
• Малайз;
• Мальдив;
• Марокко;
• Арабын Нэгдсэн Эмират;
• Пакистан;
• Саудын Араб;
• Сомали;
• Судан;
• Ливи;
• Тунис;
• Ирак (Энэ хоёр фракцын тоо ойролцоо);
• Палестины үндэсний захиргаа

Шийт

• Бахрейн;
• Иран;
• Ирак (Энэ хоёр фракцын тоо ойролцоо)

Ибадит

Оман

Нэр

Араб хэлнээс галигласан "Аль-Ислам" гэх үгийг монгол хэлнээ орчуулбал албадлагагүйгээр бурхныг дагах гэсэн утга бүхий туйлын үнэн (дэвөтэ), аль эсвэл хязгааргүй энх амгалан гэдэг агуулгатай ажээ. Дэлхийн бүх хэлэнд исламын шашин, мусульман хэмээн хэлэгддэг.

Түүх

Коран

Исламын шашин МЭ 622 онд Аллахаас илгээгдсэн, энэ шашин дэлхийн төгсгөл хүртэл хүчинтэй гэж итгэгчид нь үзэх ба Коран сударт тайлагдаагүй ойлгомжгүй зүйлс маш их бөгөөд хүмүүс хөгжлийнхөө хэрээр ойлгох нь тодорхой хэмээн үздэг байна. Коранд өнгөрсөн ирээдүйн тухай товч тодорхой бичигдсэн байдаг. Аллах бүхнийг бүтээсэн ба бүх өвчнийг эмчлэх жорыг бүтээсэн. Мухаммед элч Аллахын тааллаар илгээгдсэн хамгийн сүүлчийн элч бөгөөд, Иса (Есүс) элч дэлхийд ирнэ, гэхдээ дэлхийн төгсгөл ойртоход том том үзэгдлүүд болох үед ирж 40 жил Иса (Есүс) элч мусульманчуудын дунд амьдарна, гэхдээ тэр Даджал (нэг гартаа гал нөгөө гартаа ус барьсан)-ийг хөнөөнө гэж Аллах Мухаммедед айлдсан гэж итгэдэг. Даджал нь хүчтэй нэгэн бөгөөд хүмүүст галыг сонго эсвэл усыг сонго гэж тушаах бөгөөд нар мандах зүгээс ирнэ гэсэн байна, дэлхийн төгсгөлийн үед Даджалийн гар дахь галыг сонгогчид диваажинд, харин ус нь гал болон хувирна гэсэн байна.

Исламын урсгалууд

Исламын шашны урсгалуудын хамгийн олон дагагчтай нь Суннитуудын бүлэг. Энэ нь Мухаммедийн сургаал Суннаг дагалдах хүн гэсэн утгатай ажээ. Суннит дотор урсгал байхгүй боловч Исламын хуулийн тайллаас шалтгаалж 4 хэсэгт хуваагддаг.

Дараагийн том урсгал нь Шийт (Алигийн бүлэг гэдэг үгний товчлол) буюу 4-р Халиф Алиг шүтэн бишрэгчид юм. Мухаммед нь Алид өөрийнхөө нууцыг дамжуулсан учраас Мухаммедийн цорын ганц дамжуулагч нь Али гэж үздэг байна. Дотор нь 12 Имамын бүлэг, Исмаилын бүлэг, Сайтын бүлэг гэж хуваадаг.

Yүнээс гадна Вахифф, Хааф гэх мэтийн урсгалууд байдаг.

Монгол улс дахь мусульманчууд

Монгол улсад Исламын шашныг хүн амын 3-5 орчим хувь нь дагаж мөрддөг. Эдгээр итгэгчдийн дийлэнх нь казак үндэстэн бөгөөд гол төлөв Монгол улсын баруун хязгаарын Баян-Өлгий аймаг (аймгийн нийт хүн амын 88.7%) болон Ховд аймагт (аймгийн нийт хүн амын 11.5%, Ховд, Буянт сум) оршин суудаг. Эдгээр аймгуудаас гадна Исламын шашин шүтдэг казах үндэстнүүд цөөн тоогоор улс даяар янз бүрийн хот, суурин газруудад тархан амьдардаг байна.

Мөн үзэх

• Шашин
• Мухаммед