Jump to content

Цези: Засвар хоорондын ялгаа

Холбоос засах
Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлт
Content deleted Content added
VisualWikitext
fix invalid self-closed HTML tags as per Ангилал:Pages using invalid self-closed HTML tags
No edit summary
 
(2 завсрын хувилбар ижил хэрэглэгч харагдахгүй байна)
Мөр 1: Мөр 1:
{{Template:Химийн элемент
{{Инфобокс химийн элемент
<!--- Periodensystem --->
|Нэр=Цези (Cs)
| bild = Cesium.jpg
|Атомын дугаар=55
| bildbeschreibung =
|Атом масс=132.90545196
| Name = Цези
|Өнгө=<small>Гялганасан мөнгөлөг цагаан, бага зэргийн хүчилтөрөгчтэй үед алтан шаргал</small>
| Symbol = Cs
|Электрон байгуулалт=&#91;[[Ксенон|Xe]]&#93; 6[[S-Орбитал|s]]<sup>1</sup>
| Ordnungszahl = 55
|Электроны тоо=
| Serie = Am
|Төлөв=Хатуу
| Gruppe = 1
|Нягт= 1,90
| Periode = 6
|Хайлах Т=(28,5&nbsp;°C), 301,7
| Block = s
|Буцлах Т=(671&nbsp;°C), 944
<!--- Allgemein --->
|Хайлалтын дулаан=2,09
| Hauptquelle = <ref>Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus [http://www.webelements.com/caesium/ www.webelements.com (Caesium)] entnommen.</ref>
|Ууршилтын дулаан=66,1
| Aussehen = гялтганасан мөнгөлөг цагаан, бага зэргийн хүчилтөрөгчийн үлдэгдэлтэй үед алтлаг шар
|Дулаан багтаамж=<!--240-->
| CAS = 7440-46-2
|Сингони=Голдоо төвтэй куб
| Massenanteil = 6,5&nbsp;ppm<ref name="Harry H. Binder">Harry H. Binder: ''Lexikon der chemischen Elemente.'' S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.</ref>
|Исэлдэлт=Cs<sub>2</sub>O
<!--- Atomar --->
|Ионжих энерги=375,7
| Atommasse = 132,90545196(6)<ref name="CIAAW">[http://www.ciaaw.org/atomic-weights.htm CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013].</ref>
|Атомын радиус=265
| Atomradius = 265
|Ковалентийн радиус=244
| AtomradiusBerechnet = 298
| KovalenterRadius = 244
| VanDerWaalsRadius = 343<ref>Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: ''Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group.'' In: ''[[J. Phys. Chem. A]].'' 113, 2009, S.&nbsp;5806–5812, [[doi:10.1021/jp8111556]].</ref>
| Elektronenkonfiguration = <nowiki>[</nowiki>[[Ксенон|Xe]]<nowiki>]</nowiki> 6[[Атомын орбиталь|s]]<sup>1</sup>
| Austrittsarbeit = 2,14 [[Электронвольт|эВ]]<ref>Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: ''[[Bergmann-Schaefer Lehrbuch der Experimentalphysik|Lehrbuch der Experimentalphysik]].'' Band 6: ''Festkörper.'' 2. Auflage. Walter de Gruyter, 2005, ISBN 3-11-017485-5, S.&nbsp;361.</ref>
| Ionisierungsenergie_1 = 375,7
<!--- Physikalisch --->
| Aggregatzustand = хатуу
| Magnetismus = [[Парасоронзон]] ([[Соронзон мэдрэх чадвар|''Χ<sub>m</sub>'']] = 5,2 · 10<sup>−6</sup>)<ref>Robert C. Weast (Hrsg.): ''CRC Handbook of Chemistry and Physics''. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.</ref>
| Modifikationen =
| Kristallstruktur = Голдоо төвтэй куб
| Dichte = 1,90 г/см<sup>3</sup> (20 [[Цельсийн градус|°C]])<ref name="Greenwood">N. N. Greenwood, A. Earnshaw: ''Chemie der Elemente.'' 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S.&nbsp;97.</ref>
| RefTempDichte_K =
| Mohshärte = 0,2
| Schmelzpunkt_K = 301,59
| Schmelzpunkt_C = 28,44
| Siedepunkt_K = 963,2 K<ref name="Zhang">Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: ''Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks.'' In: ''[[Journal of Chemical & Engineering Data]].'' 56, 2011, S.&nbsp;328–337, [[doi:10.1021/je1011086]].</ref>
| Siedepunkt_C = 690
| MolaresVolumen = 70,94 · 10<sup>−6</sup>
| Verdampfungswärme = 66,1 кЖ/моль<ref name="Zhang" />
| Schmelzwärme = 2,09
| Dampfdruck =
| RefTempDampfdruck_K =
| Schallgeschwindigkeit =
| RefTempSchallgeschwindigkeit_K =
| SpezifischeWärmekapazität = <!--240-->
| ElektrischeLeitfähigkeit = 4,76 · 10<sup>6</sup>
| Wärmeleitfähigkeit = 36
<!--- Chemisch --->
| Oxidationszustände = +1
| Oxide = Cs<sub>2</sub>O
| Basizität = CsOH нэгдэл нь хүчтэй [[Суурь (хими)|суурийн шинжтэй]]
| Normalpotential = −2,923 [[Вольт (нэгж)|В]] (Cs<sup>+</sup> + e<sup>−</sup> → Cs)
| Elektronegativität = 0,79
| Quelle GHS-Kz = <ref name="GESTIS">{{GESTIS|Name=Cäsium|ZVG=7550 |CAS=7440-46-2 |Datum=30. April 2017}}.</ref>
| GHS-Piktogramme = {{GHS-Piktogramme|02|05}}
| GHS-Signalwort = Аюултай
| H = {{H-Sätze|260|314}}
| EUH = {{EUH-Sätze|-}}
| P = {{P-Sätze|231+232|260|280|305+351+338|370+378|422}}
| Quelle P = <ref name="GESTIS" />
| Radioaktiv =
<!--- Isotope --->
| Isotope =
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 1
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 131
| NH = 0
| Halbwertszeit = 9,689 [[хоног|d]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Электрон булаалт|ε]]
| Zerfallstyp1ZE = 0,352
| Zerfallstyp1ZP = [[Xenon|<sup>131</sup>Xe]]
}}
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
'''Цези''' нь химийн элемент бөгөөд түүнийг Cs гэсэн химийн элементийн тэмдэглэх ба атомын дугаар нь 55 байна. Үелэх системийн 1-р бүлэгт багтах ба шүлтийн металлд хамаарна.
| AnzahlZerfallstypen = 2
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 132
| NH = 0
| Halbwertszeit = 6,479 [[хоног|d]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Электрон булаалт|ε]]
| Zerfallstyp1ZE = 2,120
| Zerfallstyp1ZP = [[Ксенон|<sup>132</sup>Xe]]
| Zerfallstyp2ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp2ZE = 1,280
| Zerfallstyp2ZP = [[Бари|<sup>132</sup>Ba]]
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 0
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 133
| NH = '''100'''
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 1
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 134
| NH = 0
| Halbwertszeit = 2,0648 [[жил|a]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp1ZE = 2,059
| Zerfallstyp1ZP = [[Бари|<sup>134</sup>Ba]]
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 1
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 135
| NH = 0
| Halbwertszeit = 2,3 · 10<sup>6</sup> [[жил|a]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp1ZE = 0,2
| Zerfallstyp1ZP = [[Бари|<sup>135</sup>Ba]]
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 1
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 136
| NH = 0
| Halbwertszeit = 13,16 [[хоног|d]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp1ZE = 2,548
| Zerfallstyp1ZP = [[Бари|<sup>136</sup>Ba]]
}}
{{Инфобокс химийн элемент/Изотоп
| AnzahlZerfallstypen = 2
| Symbol = Cs
| Massenzahl = 137
| NH = 0
| Halbwertszeit = 30,17 [[жил|a]]
| Zerfallstyp1ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp1ZE = 0,512 (94,6 %)
| Zerfallstyp1ZP = [[Бари|<sup>137m</sup>Ba]]
| Zerfallstyp2ZM = [[Бета задрал|β<sup>−</sup>]]
| Zerfallstyp2ZE = 1,176 (5,4 %)
| Zerfallstyp2ZP = [[Бари|<sup>137</sup>Ba]]
}}
| NMREigenschaften=
}}

'''Цези''' нь химийн элемент бөгөөд түүнийг Cs гэсэн химийн элементийн тэмдэгээр тэмдэглэх ба [[атомын дугаар]] нь 55 байна. Үелэх системийн 1-р бүлэгт багтах ба шүлтийн металлд хамаарна.


[[File:CsCrystals.JPG|thumb|left|Цезигийн царцсан байдал, [[Дендрит (кристалл)|дендритийн талст]]]]

== Цахим холбоос ==
{{Wiktionary}}
{{Commons|Caesium|Цези}}

== Эшлэл ==
<references />

{{Зай авах}}
{{Үелэх системийн холбоос мөр}}


{{Үелэх систем}}
{{stub}}


[[Ангилал:Галын аюултай бодис]]
[[Ангилал:6-р үеийн элемент]]
[[Ангилал:6-р үеийн элемент]]
[[Ангилал:Шүлтийн металл]]
[[Ангилал:Химийн элемент]]

07:25, 24 Арваннэгдүгээр сар 2017-ий байдлаарх одоогийн засвар

Шинж чанар

'
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар Цези, Cs, 55
Цуваа Шүлтийн металл
Бүлэг, үе, блок 1, 6, s
Гадаад байдал гялтганасан мөнгөлөг цагаан, бага зэргийн хүчилтөрөгчийн үлдэгдэлтэй үед алтлаг шар
CAS дугаар 7440-46-2
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ 6,5 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс 132,90545196(6)[3] u
Атомын радиус (тооцоолсон) 265 (298) пм
Ковалент радиус 244 пм
Ван дер Ваальсын радиус 343[4] пм
Электрон бүтэц [Xe] 6s1
Гаралтын ажил 2,14 эВ[5]
1. Ионжилтын энерги 375,7 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв хатуу
Талст бүтэц Голдоо төвтэй куб
Нягт 1,90 г/см3 (20 °C)[6]
Моосын хатуулаг 0,2
Соронзон чанар Парасоронзон (Χm = 5,2 · 10−6)[7]
Хайлах цэг 301,59 K (28,44 °C)
Буцлах цэг 963,2 K[8] (690 °C)
Молийн эзлэхүүн 70,94 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан 66,1 кЖ/моль[8]
Хайлах дулаан 2,09 кЖ/моль
Цахилгаан дамжуулалт 4,76 · 106 A/(В · м)
Дулаан дамжуулалт 36 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал +1
Оксид (суурь) Cs2O (CsOH нэгдэл нь хүчтэй суурийн шинжтэй)
Хэвийн потенциал −2,923 В (Cs+ + e− → Cs)
Цахилгаан сөрөг чанар 0,79 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭ (МэВ) ЗБ
131Cs {син.} 9,689 d ε 0,352 131Xe
132Cs {син.} 6,479 d ε 2,120 132Xe
β− 1,280 132Ba
133Cs 100 % тогтвортой
134Cs {син.} 2,0648 a β− 2,059 134Ba
135Cs {син.} 2,3 · 106 a β− 0,2 135Ba
136Cs {син.} 13,16 d β− 2,548 136Ba
137Cs {син.} 30,17 a β− 0,512 (94,6 %) 137mBa
β− 1,176 (5,4 %) 137Ba
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг: [9]
02 – Хөнгөн-/Туйлын шатамхай 05 – Идэмхий бодис

Аюултай

АТ-фразын жагсаалт H: 260​‐​314
P: 231+232​‐​260​‐​280​‐​305+351+338​‐​370+378​‐​422 [9]
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Цези нь химийн элемент бөгөөд түүнийг Cs гэсэн химийн элементийн тэмдэгээр тэмдэглэх ба атомын дугаар нь 55 байна. Үелэх системийн 1-р бүлэгт багтах ба шүлтийн металлд хамаарна.


Цезигийн царцсан байдал, дендритийн талст

Цахим холбоос

[засварлах | кодоор засварлах]
Wiktionary
Wiktionary
 Wiktionary: Цези – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу
 Commons: Цези – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

[засварлах | кодоор засварлах]
  1. ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Caesium) entnommen.
  3. ↑ CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
  4. ↑ Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 113, 2009, S. 5806–5812, doi:10.1021/jp8111556.
  5. ↑ Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: Lehrbuch der Experimentalphysik. Band 6: Festkörper. 2. Auflage. Walter de Gruyter, 2005, ISBN 3-11-017485-5, S. 361.
  6. ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 97.
  7. ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
  8. ↑ 8.0 8.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
  9. ↑ 9.0 9.1 Eintrag zu Cäsium in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Цези&oldid=526634"-с авсан