Lihat sumber bagi Hungary

{{Update|date=Julai 2023}}{{Infobox Country
| native_name            = {{lang|hu|Magyar Köztársaság}}
| conventional_long_name = Republik Hungary<br>{{lang|ms|{{Script|Arab|ريڤوبليك هوڠݢري}}}}<!--ejaan Jawi berdasarkan sebutan Inggeris /ˈhʌŋɡəɹi/ dan sebutan Latin /hʊŋˈɡäriä/-->
| common_name            = Hungary
| image_flag             = Flag of Hungary.svg
| image_coat             = Coat of arms of Hungary.svg
| image_map              = EU location HUN.png
| map_caption            = {{map_caption |region=[[Eropah]] |subregion=[[Kesatuan Eropah]] |legend=European location legend en.png}}
| national_motto         = 
| national_anthem        = ''[[Himnusz]]''<ref>{{cite web|url=http://magyarnews.org/news.php?viewStory=619|title=The Story Behind the Hungarian National Anthem|publisher=Jules S. Vállay|access-date=8 May 2017|archive-date=10 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010075407/http://magyarnews.org/news.php?viewStory=619|url-status=dead}}</ref><small style="white-space:nowrap;"><span style="font-size:111%;"><br />"Gita Puja"</small>
| official_languages     = [[bahasa Hungary|Hungary (''Magyar'')]]
| capital                = [[Budapest]]
| latd                   = 47
| latm                   = 26
| latNS                  = N
| longd                  = 19
| longm                  = 15
| longEW                 = E
| largest_city           = Budapest
| government_type        = [[Republik]] [[sistem parlimen|berparlimen]]
| leader_title1          = [[Presiden Hungary|Presiden]]
| leader_title2          = [[Perdana Menteri Hungary|Perdana Menteri]]
| leader_name1           = [[Tamás Sulyok]]
| leader_name2           = [[Viktor Orbán]]
| accessionEUdate        = [[1 Mei]] [[2004]]
| EUseats                = 24
| area_rank              = 109
| area_magnitude         = 1 E10
| area_km2               = 93,030
| area_sq_mi             = 35,919 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water          = 3.7<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/hungary/ |title=CIA World Factbook weboldal |access-date=3 June 2009 }}</ref>
| population_estimate    = 9,678,000<ref>{{cite web|url=https://www.ksh.hu/stadat_files/nep/en/nep0001.html|title=22.1.1.1. Main indicators of population and vital events|lang=hu|publisher=Központi Statisztikai Hivatal|access-date=9 Februari 2022}}</ref>
| population_estimate_year = 2023
| population_estimate_rank = ke-92
| population_density_km2 = {{#expr:9769526/93030 round 0}}
| population_density_sq_mi = {{#expr:9769526/35919 round 0}} <!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank = ke-78
| GDP_PPP                = {{increase}} USD427 bilion<ref name="IMFWEOHU">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/April/weo-report?c=944,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2022&ey=2024&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|title=World Economic Outlook Database, April 2023|date=April 2023|website=IMF.org|publisher=[[Tabung Kewangan Antarabangsa]]}}</ref>
| GDP_PPP_year           = 2023
| GDP_PPP_rank           = ke-54
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} USD43,907<ref name="IMFWEOHU"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = ke-42
| GDP_nominal            = {{increase}} USD188 bilion<ref name="IMFWEOHU"/>
| GDP_nominal_year       = 2023
| GDP_nominal_rank       = ke-58
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} USD19,385<ref name="IMFWEOHU"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = ke-57
| Gini                   = 28.3 <!--number only-->
| Gini_year              = 2020
| Gini_change            = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref               = <ref name=eurogini>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=9 Ogos 2021}}</ref>
| Gini_rank              = 
| HDI                    = 0.846 <!--number only-->
| HDI_year               = 2021
| HDI_change             = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref                = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[Rancangan Pembangunan PBB]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref>
| HDI_rank               = ke-46
| HDI_category           = <font color="#009900">tinggi</font>
| currency               = [[Forint]]
| currency_code          = HUF
| country_code           = hu
| time_zone              = [[Waktu Eropah Tengah|CET]]
| utc_offset             = +1
| time_zone_DST          = [[Waktu Musim Panas Eropah Tengah|CEST]]
| utc_offset_DST         = +2
| cctld                  = [[.hu]]<sup>1</sup>
| calling_code           = 36
| footnotes              = 
| ISO_3166-1_alpha2      = HU
| ISO_3166-1_alpha3      = HUN
| ISO_3166-1_numeric     = 348
| sport_code             = HUN
| vehicle_code           = H
| footnote1              = Juga [[.eu]] selaku sebahagian kesatuan Eropah.
}}

'''Hungary''' ([[Bahasa Hungary]]: ''Magyarország'' {{Small|disebut}} {{audio-IPA|hu-Magyarország.ogg|[ˈmɒɟɒrorsaːɡ]}}) atau nama rasminya '''Republik Hungary''' (Bahasa Hungary: ''Magyar Köztársaság'' {{audio|hu-Magyar Köztársaság.ogg|dengar}}) ialah sebuah negara nirpantai yang terletak di rantau [[Eropah Tengah|tengah]] benua [[Eropah Tengah|Eropah]] bersempadan dengan [[Austria]], [[Slovakia]], [[Ukraine]], [[Romania]], [[Serbia]], [[Croatia]] dan [[Slovenia]].

Hungary membentuk kumpulan [[Visegrád]] bersama [[Poland]], [[Slovakia]] dan [[Republik Czech]].

== Penamaan ==
Nama Hungary serta akar [[Bahasa Latin|Latin]]<nowiki/>nya ''Hungaria'' ({{IPA-la|hʊŋˈɡäriä}}) dipercayai dipetik daripada nama perikatan [[Bulgar]] [[abad ke-7]] bernama [[On-Ogur]], iaitu istilah bahasa [[Bahasa-bahasa Turki|serumpun Turki]] bagi "sepuluh anak puak".{{sfn|Golden|1992|p=102–103}}<ref name="Elter" /><ref name="OSZK">[http://www.oszk.hu/kiadvany/hsr/2000/notes.htm OSZK] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080416180548/http://www.oszk.hu/kiadvany/hsr/2000/notes.htm |date=2008-04-16 }}.</ref><ref name="EB">[http://www.britannica.com/eb/article-34784/Hungary Hungary], Encyclopædia Britannica.</ref> Nama ini juga pernah tercatat dieja {{script|Arab|أُنكَلِي}} ''Unkalī'' oleh Ibrahim ibnu Yaakub al-Tartusyi, seorang pengembara [[Orang Yahudi Sephardi|Sephardi]] [[Al-Andalus|Andalus]] semasa zaman [[Al-Hakam II|Raja Al-Hakam II]] sedangkan pemeta-pemeta sezaman seperti Ahmad ibnu Rustah dan Tahir al-Marwazī menggunakan nama {{script|Arab|مَجْغَرِيَّة}} ''Majgharīyah{{sfn|Kristó|1996a|p=229}}''<ref name="Elter">{{Cite book|url=http://webshop.animare.hu/honfoglalas+es+nyelveszet+83813.html|title=Honfoglalás és nyelvészet|last=Elter|first=István|publisher=Balassi Kiadó|year=1997|isbn=963-506-108-0|location=Budapest|page=266|language=hu|trans-title=The Occupation of Our County and Linguistics|chapter=A magyarok elnevezései arab forrásokban [The Names of the Magyars in Arabic Sources]|access-date=2013-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20140413130130/http://webshop.animare.hu/honfoglalas+es+nyelveszet+83813.html|archive-date=2014-04-13|url-status=dead}}{{page needed|date=March 2017}}<!-- 3 references from this book have identical page numbers and URLs --></ref><ref>{{Cite book|title=Muslim Sources on the Magyars in the Second Half of the 9th Century|last=Istvan|first=Zimonyi|publisher=Brill|year=2016|isbn=978-90-04-21437-8|pages=27, 38-61}}</ref> yang seterusnya melahirkan nama {{Lang-ar|{{script|Arab|مَجَر}}|translit=Majar}} atau {{Lang-ota|{{script|Arab|مجار}}}} ''Macar''.

== Sejarah ==
{{utama|Sejarah Hungary}}

Kawasan yang kini dikenali sebagai Hungary ini pernah bernaung di bawah [[Empayar Rom]] dengan nama [[Pannonia]]. Setelah jatuhnya empayar tersebut, maka datanglah berbagai-bagai puak yang bertelagah untuk mendapatkan wilayah di Pannonia.

Pada abad ke-9, datangnya kaum [[Magyar]] yang diketuai [[Árpád]] ke tanah Pannonia untuk menduduki Pannonia. Pada tahun 1000 M, [[István I|Raja István I]] menubuhkan [[Kerajaan Hungary (1001–1946)|Kerajaan Hungary]] dan menyebarkan agama [[Kristian]] di seluruh wilayahnya. Kerajaan Hungary mengalami konflik bersenjata dengan orang [[Mongol]] pimpinan [[Batu Khan]] pada abad ke-13<ref>[http://www.britannica.com/blackhistory/article-34789 Welcome to Encyclopædia Britannica's Guide to History]</ref>, lalu kehilangan banyak nyawa rakyatnya sehingga terpaksa menjemput kaum dari rantau lain untuk mengisi semula kawasan yang dikosongkan oleh perang.

Sungguhpun begitu, Kerajaan Hungary tetap mampu menguatkan pengaruhnya di Eropah sebagai pusat kebudayaan dan kesenian di bawah pemerintahan [[Matthias Corvinus|Raja Mátyás]] (1458–90) ketika [[Zaman Pembaharuan]]. Begitu juga, [[budaya Hungary]] mempengaruhi budaya-budaya lain—contohnya, [[Komanwel Poland-Lithuania]].

Pada masa yang sama, Kerajaan Hungary sekali lagi menghadapi ancaman daripada kuasa asing, kali ini balatentera [[Turki Uthmaniyyah|Uthmaniyah]] yang berjaya menakluki wilayah Hungary dari tahun 1526 hingga 1686 kerana perpecahan di kalangan para pembesar Hungary, sebelum ditumbangkan oleh pihak [[Austria]] dan sekutu-sekutunya.

Austria dan Hungary bergabung membentuk [[Empayar Austria-Hungary]] di bawah pemerintahan keluarga Habsburg. Namun begitu, gabungan itu tidak berkekalan setelah menghadapi tentangan daripada orang Magyar, kekalahan dalam peperangan dengan kuasa-kuasa lain dan akhirnya kejatuhan selepas [[Perang Dunia I]].

[[Fail:Kingdom of Hungary counties.svg|thumb|left|250px|Peta daerah-daerah di Tanah Jajahan St. Stephen (taklukan sebenar Kerajaan Hungary dan Croatia-Slavonia), 1886-1918]]
Pada bulan Mac [[1919]], tampuk pemerintahan Hungary diambil alih oleh pihak [[Komunis]] untuk tempoh yang singkat sebelum negara ini diduduki oleh pihak [[Romania]] sehingga bulan November tahun yang sama. Pada Februari tahun berikutnya, [[Kerajaan Hungary (1920-46)|Kerajaan Hungary]] kembali di tangan orang tempatan dengan pemulihan sistem beraja yang menjadikan Laksamana [[Miklós Horthy]] sebagai Pemangku Raja.

Zaman antara berakhirnya Perang Dunia I dan bermulanya Perang Dunia II menyaksikan ketidakstabilan hebat dalam ekonomi dan politik [[Kerajaan Hungary (1920-46)|Kerajaan Hungary]]. Apabila [[Perang Dunia II]] meletus, [[Kerajaan Hungary (1920-46)|Hungary]] bersekutu dengan [[Kuasa Paksi]] yang dipimpin [[Jerman Nazi]] dan [[Kerajaan Itali (1861–1946)|Itali]] [[Fasisme|Fasis]] sebelum mengakui kekalahan pada tahun [[1945]].

Selepas perang, Hungary kuat dipengaruhi fahaman Komunis yang dibawa masuk oleh pendudukan [[Kesatuan Soviet|Soviet]]. Hungary menjadi sebuah negara Komunis di bawah kepimpinan [[Mátyás Rákosi]] yang didapati rakyatnya sebagai kejam lalu tercetusnya [[Revolusi Hungary 1956]] yang kurang berjaya. Kerajaan Komunis ini tumbang pada tahun 1989 seiringan dengan kejatuhan Kesatuan Soviet, maka Hungary memeluk [[ekonomi pasaran]] dan [[demokrasi]] pelbagai calon. Hungary menjadi ahli [[Kumpulan Visegrad]] pada tahun 1991, menyertai [[NATO]] pada tahun 1999, dan menjadi ahli [[Kesatuan Eropah]] pada [[1 Mei]] [[2004]].

== Politik ==
{{utama|Politik Hungary}}
[[Fail:Budapest Parliament 4604.JPG|thumb|250px|right|Bangunan Parlimen Hungary di Budapest.]]

[[Presiden Hungary|Presiden Republik]] yang dipilih oleh [[parlimen]] setiap lima tahun, berperanan lebih kepada keupacaraaan, seperti memilih tarikh pilihanraya parlimen.

Perdana Menteri dipilih oleh parlimen dan hanya boleh dilucutkan jawatan jika penggantinya dipilih serentak (undi tidak percaya yang membina). Perdana Menteri ini memilih akan menteri-menteri [[kabinet]] serta memegang [[hak eksklusif]] untuk melucutkan jawatan mereka. Setiap calon kabinet hendaklah tampil di hadapan sebuah atau lebih jawatankuasa parlimen dalam perbicaraan terbuka dan hendaklah menerima restu rasmi daripada Presiden.

Sebuah [[Dewan Undangan Hungary|Dewan Undangan]] (''Országgyűlés'') yang tunggal dengan seramai 386 ahli merupakan badan berkuasa negeri yang tertinggi, meluluskan dan melaksanakan perundangan yang ditaja oleh Perdana Menteri. Pilihanraya parlimen kebangsaan diadakan setiap empat tahun.

Sebuah [[Mahkamah Perlembagaan Hungary|Mahkamah Perlembagaan]] dengan 11 ahli berkuasa untuk mencabar perundangan atas dasar berlawanan dengan perlembagaan.

== Kawasan, daerah, dan subkawasan ==
[[Fail:HU NUTS 3.png|thumb|right|300px|Daerah-daerah Hungary]]

Lihat [[Wilayah di Hungary]]

Secara pentadbiran, Hungary dibahagi kepada 19 [[Daerah-daerah Hungary|daerah]]. Tambahan pula, ibu negaranya (''főváros''), [[Budapest]], bebas daripada mana-mana pentadbiran daerah. Daerah-daerah dan ibu negara ini merupakan 20 unit peringkat ketiga [[Tatanama Unit-unit Wilayah Untuk Statistik|NUTS]] Hungary.

Daerah-daerah ini dibahagi lagi kepada 167 [[Subkawasan Hungary|subkawasan]] (''kistérségek''), dan Budapest terdiri daripada subkawasan sendirinya. Sejak tahun 1996, daerah-daerah ini serta Bandaraya Budapest dikelompokkan kepada 7 [[Kawasan-kawasan Hungary|kawasan]] untuk tujuan statistik dan pembangunan. Tujuh rantau ini membentuk unit peringkat kedua NUTS Hungary.

Terdapat juga 23 bandar dengan hak kedaerahan (''megyei jogú város'') atau "daerah perbandaran." Pihak berkuasa bandar-bandar ini diluaskan lagi kuasanya, namun bandar-bandar ini tetap tergolong dalam wilayah daerah masing-masing dan bukannya merupakan unit yang berasingan.

<table border="0"><tr><th></th><th></th></tr>
<tr><td>
===== Wilayah (dan pusat pentadbiran) =====

* [[Bács-Kiskun]] ([[Kecskemét]])
* [[Wilayah Baranya|Baranya]] ([[Pécs]])
* [[Wilayah Békés|Békés]] ([[Békéscsaba]])
* [[Borsod-Abaúj-Zemplén]] ([[Miskolc]])
* [[Wilayah Csongrád|Csongrád]] ([[Szeged]])
* [[Fejér]] ([[Székesfehérvár]])
* [[Győr-Moson-Sopron]] ([[Győr]])
* [[Hajdú-Bihar]] ([[Debrecen]])
* [[Wilayah Heves|Heves]] ([[Eger]])
* [[Jász-Nagykun-Szolnok]] ([[Szolnok]])
* [[Komárom-Esztergom]] ([[Tatabánya]])
* [[Wilayah Nógrád|Nógrád]] ([[Salgótarján]])
* [[Wilayah Pest|Pest]] ([[Budapest]])
* [[Somogy]] ([[Kaposvár]])
* [[Szabolcs-Szatmár-Bereg]] ([[Nyíregyháza]])
* [[Wilayah Tolna|Tolna]] ([[Szekszárd]])
* [[Wilayah Vas|Vas]] ([[Szombathely]])
* [[Wilayah Veszprém|Veszprém]] ([[Veszprém]])
* [[Zala]] ([[Zalaegerszeg]])
* [[Budapest]], ibu negara

===== Kawasan =====

* [[Transdanubia Barat]]
* [[Transdanubia Selatan]]
* [[Transdanubia Tengah]]
* [[Hungary Tengah]]
* [[Hungary Utara]]
* [[Padang Besar Utara]]
* [[Padang Besar Selatan]]

</td><td valign="top">

<gallery>
Image:Hungary-Pecs Main Place.jpg|[[Pécs]]
Image:Diosgyor castle and king louis.jpg|[[Miskolc]]
Image:Szekesfehervar Orb and Episcopal Palace.JPG|[[Székesfehérvár]]
Image:Veszprem Szentharomsagter dny.jpg|[[Veszprém]]
</gallery>

</td>
</td></tr></table>

== Geografi ==
{{utama|Geografi Hungary}}
[[Fail:Hungary topographic map.jpg|thumb|300px|Peta topografi Hungary]]

=== Landskap ===
Kira-kira separuh landskap Hungary terdiri daripada dataran tanah rata atau beralun di [[Lembangan Karpatos]]: kawasan padang yang terpenting termasuk [[Dataran Hungary Kecil]] di barat, dan [[Dataran Hungary Besar]] di tenggara. Altitud tertinggi dari paras laut pada Dataran Hungary Besar cuma 183 meter.

[[Transdanubia]] ialah sebidang rantau yang berbukit dengan muka tanah yang pelbagai ketinggiannya kerana gunung-ganang yang rendah. Ini termasuklah bentangan timur banjaran [[Alps]], [[Alpokalja]], di barat negara, [[Gunung Sederhana Transdanubia]] di rantau tengah Transdanubia, dan pergunungan [[Mecsek]] dan [[Pergunungan Villány|Villány]] di selatan. Puncak tertinggi kawasan ini ialah [[Írott-kő]] di banjaran Alps, iaitu 882 meter. 

Gunung-gunung tertinggi negara terletak di [[Pergunungan Karpatos]] yang terletak di [[Pergunungan sederhana Utara (Hungary)|bahagian-bahagian utara]], dalam loreng yang luas di sepanjang sempadan [[Slovakia]] (puncak tertinggi: [[Kékes]] pada 1,014&nbsp;m (3327 kaki)).

Hungary terbahagi dua oleh jalan air utamanya, iaitu [[Sungai Danube]] (Duna); sungai-sungai besar yang lain termasuk [[Tisza]] dan [[Dráva]], manakala di Transdanubia ada [[Tasik Balaton]], sebuah isian air yang besar. Tasik terma terbesar di dunia, [[Tasik Hévíz]] ([[Hévíz Spa]]), terletak di Hungary. Tasik kedua terbesar dalam [[Lembangan Karpatos]] ialah [[Tasik Tisza]] (''Tisza-tó'') buatan manusia.

=== Iklim ===
Hungary mengalami [[iklim benua]], iaitu dengan musim sejuk yang dingin, mendung dan lembap serta musim panas yang agak panas. Suhu purata tahunan adalah pada 9.7&nbsp;°[[Celsius|C]] (49.5&nbsp;°[[Fahrenheit|F]]). Suhu terpanas adalah pada 42&nbsp;°C (110&nbsp;°F) manakala suhu tersejuk pada −29&nbsp;°C (−20&nbsp;°F). Suhu purata musim panas ialah 27 hingga 35&nbsp;°C (81 hingga 95&nbsp;°F), manakala suhu purata musim sejuk ialah 0 hingga −15&nbsp;°C (32 hingga 5&nbsp;°F). Curahan hujan purata tahunan adalah kira-kira 600 milimeter (24&nbsp;[[inci|in]]). Sebuah rantau kecil di bahagian selatan negara berdekatan [[Pécs]] menikmati reputasi sebagai kawasan ber[[iklim Mediterranean]], tatapi sebenarnya hanya lebih panas sedikit berbanding tempat-tempat lain di negara dan juga bersalji pada msuim sejuk.

<gallery>
Image:DonauknieVisegrad.jpg|[[Visegrád]] berhampiran Lengkok [[Danube]]
Image:Hortobagy-ziehbrunnen.jpg|[[Dataran Hungary Besar]]
Image:Kekesteto1.JPG|[[Kékes]] (Hungary Utara), gunung tertinggi di negara.
Image:Bélapátfalvai ciszterci kolostor, Nagyboldogasszony-templom, Okt 31.jpg|Biara lama di kampung Bélapátfalva pada tapak Pergunungan Bükk
</gallery>

== Ekonomi ==
{{utama|Ekonomi Hungary}}
[[Fail:Magyar Nemzeti Bank épülete, Szabadság tér és Hold utca sarok. - 2005, Budapest.jpg|left|thumb|200px|[[Bank Negara Hungary]]]]
[[Fail:General government net lending of Hungary 2005-2010.png|thumb|250px|Pinjaman bersih kerajaan am terancang 2005-2010.]]

Hungary terus menunjukkan [[pertumbuhan ekonomi]] sebagai salah sebuah negara ahli baru Kesatuan Eropah (sejak 2004). Sektor swasta meliputi 80% [[Keluaran Dalam Negara Kasar|KDNK]]. Hungary memperoleh hampir satu pertiga daripada segala [[pelaburan langsung asing]] yang mengalir masuk ke Eropah Tengah. [[Pemilikan asing|Pemilikan]] dan pelaburan asing berleluasa dalam firma-firma Hungary, dengan pelaburan langsung asing kumulatif mencecah  AS$23 billion sejak tahun 1989. [[Penarafan kredit]] hutang kedaulatan Hungary ialah BBB+ pada Julai 2006, menjadikan Hungary satu-satunya negara EU yang tidak menikmati skor A selain Poland. [[Inflasi]] dan [[pengangguran]] kian meningkat selama beberapa tahun lalu, dan dijangka terus meningkat lagi. Kepercayaan pelabur asing dalam ekonomi Hungary turut merosot, kerana mereka mendapati bahawa langkah-langkah ketat yang dirancang pada separuh kedua 2006 tidak memuaskan, yang mana tumpuan mereka terutamanya pada menaikkan pendapatan dan bukan menyekat perbelanjaan kerajaan. Langkah-langkah pembaharuan ekonomi seperti [[pembaharuan kesihatan]], [[pembaharuan cukai]], dan pembiayaan [[kerajaan tempatan]] sedang ditangani kerajaan sekarang.

Kerajaan Hungary telah meluahkan hasratnya untuk memeluk matawang [[euro]] antara tahub 2010 dan 2014<ref>[http://vg.hu/index.php?apps=cikk&cikk=164181 "Gyurcsány modifies date"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928031639/http://vg.hu/index.php?apps=cikk&cikk=164181|date=2007-09-28}}, [[Világgazdaság]]</ref>. Bagaimanapun, penganalisa asing banyak mengkritik tarikh tersebut (2010) sebagai sangat tidak realistik kerana keadaan semasa ekonomi dibandingkan dengan [[kriteria Maastricht]]; penilaian mereka mendapati bahawa tarikh 2013-2014 untuk pemelukan Euro lebih realistik.

== Demografi ==
{{utama|Demografi Hungary}}

=== Penduduk Hungary mengikut etnik ===
{{bar box
|width=300px
|float=right
|title=Komposisi etnik Hungary
|titlebar=#ddd
|bars=
{{bar percent|Hungary|green|94}}
{{bar percent|Roma|teal|2}}
{{bar percent|Jerman|lightgreen|1.2}}
{{bar percent|Slovak|orange|0.4}}
{{bar percent|lain-lain|gray|2.3}}
}}
Bagi 95% jumlah penduduk yang kebanyakannya berbangsa [[orang Hungary|Hungary]], bahasa ibunda mereka ialah [[bahasa Hungary]], satu bahasa [[Finno-Ugrik]] yang tidak bertalian dengan mana-mana bahasa jiran dan bertalian jauh dengan [[bahasa Finland]] dan [[bahasa Estonia|Estonia]]. Juga wujudnya beberapa [[Kelompok minoriti|minoriti etnik]]: [[Orang Roma|Roma]] (2.1%), [[Orang Jerman|Jerman]] (1.2%), [[orang Slovak|Slovak]] (0.4%), [[orang Croatia|Croatia]] (0.2%), [[orang Romania|Romania]] (0.1%), [[orang Ukraine|Ukraine]] (0.1%), dan [[orang Serb|Serb]] (0.1%).<ref>[http://www.nepszamlalas.hu/eng/volumes/06/00/tabeng/1/load01_10_0.html]</ref>

=== Agama di Hungary ===
{| class="wikitable" style="float:left;text-align:right; margin:1em 1.5em 0 0;"
|+ Agama di Hungary (2001) <!-- if required -->
! Mazhab  !! Populasi !! % jumlah </tr>
|align="left"| '''[[Kristian]]''' || '''7,584,115''' || '''74.4''' </tr>
|align="left"| [[Katolik]]       ||  5,558,901 || 54.5 </tr>
|align="right"|      ''[[Katolik Rom]]'' || ''5,289,521''  || ''51.9'' </tr>
|align="right"|      ''[[Katolik Greek]]'' || ''268,935''  || ''2.6'' </tr>
|align="left"| [[Protestan]]         ||  1,985,576 ||  19.47 </tr>
|align="right"|      ''[[Calvinis]]'' || ''1,622,796''  || ''15.9'' </tr>
|align="right"|      ''[[Luther]]'' || ''304,705''  || ''3.0'' </tr>
|align="right"|      ''[[Baptis]]'' || ''17,705 '' || ''0.2'' </tr>
|align="right"|      ''[[Unitarian]]'' || ''6,541''  || ''0.1''  </tr>
|align="right"|      ''[[Kristian lain|Other Protestants]]'' || ''33,829''  || ''0.3'' </tr>
|align="left"| [[Ortodoks]] || 15,298  || 0.1 </tr>
|align="left"|      [[Kristian lain]] || 24,340  || 0.2 </tr>
|align="left"| '''[[Agama Yahudi|Yahudi]]''' || '''12,871'''  || '''0.1''' </tr>
|align="left"| '''Agama lain''' ||     '''13,567''' ||  '''0.1''' </tr>
|align="left"| '''Jumlah yang beragama''' ||  '''7,610,553''' || '''74.6'''  </tr>
|align="left"| Tidak beragama  || 1,483,369 || 14.5 </tr>
|align="left"| Enggan mendedahkan agama || 1,034,767 || 10.1 </tr>
|align="left"| Tidak diketahui ||   69,566 ||  0.7 </tr>
|align="left"| '''Jumlah''' || '''10,198,315''' ||  '''100.00''' </tr>
|}

== Budaya ==
{{utama|Budaya Hungary}}

=== Muzik ===
[[Fail:Liszt (Lehmann portrait).jpg|thumb|right|130px|Ferenc Liszt ([[Franz Liszt]]), [[penggubah]] dan [[virtuoso]] [[piano]] Hungary masyhur yang sezaman dengan [[Ferenc Erkel]].]]
[[Muzik Hungary]] terdiri terutamanya daripada [[muzik rakyat]] tradisional Hungary dan karya komposer terkenal seperti [[Franz Liszt]], [[Béla Bartók]] dan [[Zoltán Kodály]]. Muzik tradisonal Hungary cenderung kepada [[irama]] [[daktil]] yang kuat, kerana bahasanya menekankan suku kata pertama setiap perkataan. Hungary juga mempunyai sebilangan penggubah of muzik klasik kontemporari yang terkenal di peringkat antarabangsa, seperti [[György Ligeti]], [[György Kurtág]], [[Péter Eötvös]] dan [[Zoltán Jeney]].

=== Masakan ===

[[Cuisine of Hungary|Hungarian cuisine]] juga merupakan sifat yang penting dalam budaya Hungary, dengan hidangan-hidangan tradisional seperti [[goulash]] (''gulyás'' atau ''gulyásleves'') yang menjadi sebahagian penting dalam [[diet]] Hungary. Masakan Hungary sering ditambah perisa [[paprika]]. [[Stew]] sering didapati dengan unsur-unsur tipikal seperti [[daging khinzir]] atau [[daging lembu|lembu]], misalnya seperti yang digunakan dalam [[pörkölt]]. Terdapat juga pelbagai pencuci mulut yang lazimnya berperisa buah-buahan dan berasaskan pastri (''rétes''). Makanan ialah sebahagian besar budaya Hungary dan tindakan menolak makanan yang ditawarkan selalunya dianggap tidak sopan.

=== Sains ===
Hungary terkenal kerana [[pendidikan matematik]] cemerlangnya yang telah melatih ramai saintis yang cemerlang. Ahli amtematik Hungary yang masyhur termasuklah [[Paul Erdős]] yang terkenal kerana menerbit hasil kerjanya dalam lebih 40 bahasa dan [[nombor Erdős]] yang masih dirunut; [[János Bolyai|János (John) Bolyai]], pereka [[geometri]] [[geometri bukan Euclid|bukan Euclid]] (atau "mutlak") pada thaun 1831;<ref name="HunInvent">[http://www.hungemb.com/damascus/hungarians_to_universal_culture.htm ''The Contribution of Hungarians to Universal Culture''] {{Webarchive|url=https://archive.is/20070502084555/http://www.hungemb.com/damascus/hungarians_to_universal_culture.htm|date=2007-05-02}} (includes inventors), Embassy of the Republic of Hungary, [[Damsyik]], [[Syria]], 2006.</ref> 
dan [[John von Neumann]], perintis [[pengkomputeran digital]]. Ramai saintis berketurunan Yahudi hungary, termasuk Erdős, von Neumann, [[Edward Teller]], dan [[Eugene Wigner]], melariakn dari daripada pengaruh [[anti-Semitisme]] di Eropah lalu melakukan sumbangan terpenting mereka di Amerika Syarikat.

Orang Hungary amat berasa bangga kerana ciptaan mereka, termasuk [[mancis]] tidak berbunyi ([[János Irinyi]]), [[Kiub Rubik]] ([[Ernő Rubik]]), dan mentol elektrik [[kripton]] ([[Imre Bródy]]). Sebilangan lagi ciptaan dan penemuan terpenting, termasuk [[holografi]] ([[Dennis Gabor]]), [[pena mata bulat]] ([[László Bíró]]), teori [[bom hidrogen]] ([[Edward Teller]]), dan [[bahasa pengaturcaraan]] [[bahasa pengaturcaraan BASIC|BASIC]] ([[John Kemeny]], bersama [[Thomas E. Kurtz]]),<ref name="HunInvent"/> dicipta oleh orang Hungary yang meninggalkan negara sebelum Perang Dunia II.

=== Sastera ===
[[Fail:Ferenc kolcsey.jpg|thumb|left|130px|[[Ferenc Kölcsey]], penulis lirik lagu kebangsaan Hungary.]]
[[Fail:Dist of hu lang europe.png|thumb|right|130px|Kawasan-kawasan di Eropah di mana [[bahasa Hungary]] ditutur.]]

[[Kesusasteraan Hungary]] baru-baru ini meraih perhatian di luar sempadan Hungary (kebanyakannya melalui terjemahan ke bahasa Jerman, Perancis dan Inggeris). Sebilangan pengarang Hungary moden makin popular di Jerman dan Itali terutamanya [[Sándor Márai]], [[Péter Esterházy]], [[Péter Nádas]] dan [[Imre Kertész]]. Kertész ialah seorang pengarang kontemporari berketurunan Yahudi yang berjaya merempuhi Holokus dan memenangi [[Hadiah Nobel]] untuk kesusasteraan pada tahun 2002.

Hasil klasik kesusasteraan dan puisi Hungary yang lebih lama masih kurang dikenali di luar Hungary. [[János Arany]], seorang pemuisi Hungary abad ke-19, masih disanjungi ramai di Hungary (terutamanya koleksi [[Balada]] beliau), di kalangan beberapa "klasik sejati" lain seperti [[Sándor Petőfi]], pemuisi Revolusi 1848, [[Endre Ady]], [[Mihály Babits]], [[Dezső Kosztolányi]], [[Attila József]] dan [[János Pilinszky]]. Pengarang Hungary terkenal yang lain termasuk [[Zsigmond Móricz]], [[Gyula Illyés]], [[Albert Wass]], dan [[Magda Szabó]].

=== Sukan ===
Salah seorang ahli sukan hungary yang tersohor ialah [[Ferenc Puskás]] (1927 – 2006) dalam sukan bola sepak. Beliau melakukan 84 jaringan dalam 85 perlawanan antarabangsa untuk [[pasukan kebangsaan Hungary|Hungary]], serta 511 jaringan dalam 533 perlawanan [[Liga Hungary]] dan [[La Liga|Sepanyol]]. Puskás beraksi di perlawanan akhir [[Piala Dunia FIFA 1954]] menentang [[pasukan kebangsaan Jerman|Jerman Barat]]. Pada tahun 1958, selepas [[Revolusi Hungary 1956|Revolusi Hungary]], beliau berhijrah ke [[Sepanyol]] di mana beliau menyertai pasukan [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]] penuh legenda bersama-sama [[Alfredo Di Stéfano]] dan [[Francisco Gento]].

Orang Hungary juga terkenal kerana kekuasaan mereka dalam [[sukan akuatik]], terutamanya [[sukan renang]], [[polo air]] dan [[berkanu]]; mula-mulanya ini agak memeranjatkan kerana Hungary tidak berpantai. Sebaliknya, kehadiran dua batang sungai utama ([[Sungai Danube|Duna]] dan [[Tisza]]) dan sebuah tasik besar ([[Tasik Balaton|Balaton]]) memberi peluang baik untuk melatih sukan-sukan ini. Sebilangan [[bermain pedang|pemain pedang]] [[sabre]] terhebat juga berasal dari Hungary.

== Lihat juga ==
{{portal|Hungary|Eropah}}
* [[Daftar negara]]
* [[Komunikasi di Hungary]]
* [[Pengangkutan di Hungary]]
* [[Ketenteraan di Hungary]]
* [[Hubungan luar Hungary]]

== Rujukan ==
{{reflist}}

;Sumber

* {{cite book|url=https://www.academia.edu/12545004|title=An introduction to the History of the Turkic peoples: ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East|last=Golden|first=Peter Benjamin|date=1992|publisher=Otto Harrassowitz|isbn=9783447032742|place=[[Wiesbaden]]|author-link=}}

* {{cite book|title=Hungarian History in the Ninth Century|last=Kristó|first=Gyula|publisher=Szegedi Középkorász Muhely|year=1996a|isbn=963-482-113-8}}

== Pautan luar ==
{{sisterlinks|Hungary}}
* [http://www.parlament.hu/parl_en.htm Laman web rasmi Perhimpunan Kebangsaan]
* [http://www.keh.hu/index_en.html Laman web rasmi Presiden Hungary]
* [http://www.meh.hu/english Laman web rasmi Perdana Menteri Hungary]
* [http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/History_of_Hungary:_Primary_Documents History of Hungary: Primary Documents]
* [http://www.hungarianhistory.com History of Hungary – The Corvinus Library]
* [http://www.bh.org.il/V-Exh/hungary/index.html In The Land of Hagar - The Jews of Hungary] – A Virtual Exhibition
* [http://new.photos.yahoo.com/zsolt_hungary/album/576460762351130695 Budapest Photos]
* [http://www.civertan.hu/legifoto/legifoto.php?page_level=1 Aerial photography: Hungary]
* [http://www.earth-photography.com/Countries/Hungary Artistic photos of Hungary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071011052756/http://www.earth-photography.com/Countries/Hungary |date=2007-10-11 }}
* [http://translations.bookfinder.hu/indexa.htm Translation of Hungarian literary works - a database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20001209172700/http://translations.bookfinder.hu/indexa.htm |date=2000-12-09 }}
* [http://www.kektura.click.hu 1100 photos about the Hungarian countryside] - along the long distance path "Countrywide Blue Tour"
* {{dmoz|Regional/Europe/Hungary|Hungary}}
* [http://www.bence.cameradigita.com/ An online gallery of photographs - Szeged, Kőszeg, ...]

{{Kesatuan Eropah}}
{{Negara di Eropah}}

[[Kategori:Hungary| ]]
[[Kategori:Republik]]
[[Kategori:Demokrasi liberal]]
[[Kategori:Negara dan wilayah berbahasa Hungary]]