Pergi ke kandungan

Sudan Selatan

Sunting pautan
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Republik Sudan Selatan
Sudan Selatan
ريڤوبليك سودان سلاتن‎
سودان سلاتن‎
Republic of South Sudan
Bendera Sudan Selatan
Jata Sudan Selatan
Bendera Jata
Lagu kebangsaan: "South Sudan Oyee!"
Lokasi Sudan Selatan
Ibu negara
dan bandar terbesar
Juba
Bahasa rasmiInggeris
Bahasa umum
yang diakui 		Arab Juba, Dinka, Nuer, Zande, Bari, Shilluk
Kumpulan etnik
Dinka, Nuer, Bari, Lotuko, Kuku, Zande, Mundari, Kakwa, Pojulu, Shilluk, Moru, Acholi, Madi, Lulubo, Lokoya, Toposa, Lango, Didinga, Murle, Anuak, Makaraka, Mundu, Jur, Kaliko, and others.
KerajaanRepublik demokrasi berpresiden persekutuan
• Presiden
Salva Kiir Mayardit
Riek Machar
Badan perundanganDewan Undangan
Kemerdekaan 
daripada Republik Arab Sudan
6 Januari 2005
9 Julai 2005
9 Julai 2011
Keluasan
• Jumlah
619,745 km2 (239,285 bt2) (ke-45)
Penduduk
• Perkiraan
7,500,000–9,700,000 (2006, UNFPA)[1]
11,000,000–13,000,000 (dakwaan Sudan Selatan, 2009)[2]
• Bancian Penduduk 2008
8,260,490 (diragui)[3] (ke-94)
Mata wangPaun Sudan Selatan
(SSP)
Zon waktuUTC+3 (Waktu Afrika Timur)
Kod panggilan249
Kod ISO 3166SS
DPT internet.ss

Sudan Selatan, atau nama rasminya Republik Sudan Selatan,[4] merupakan sebuah negara tak berpantai di Afrika Timur. Ibu negara dan bandar terbesarnya ialah Bandar Raya Juba. Ia bersempadan dengan Habsyah di timur; Kenya, Uganda, dan Republik Demokratik Congo di selatan; Republik Afrika Tengah di barat; dan Sudan di utara. Sudan Selatan merangkumi kawasan paya Sudd yang dibentuk oleh Sungai Nil Putih, ataupun nama tempatannya Bahr al Jabal.

Negara ini mula-mula menganggotai Sudan Inggeris-Mesir, sebuah negara kondominium di bawah pentadbiran British dan Mesir, kemudian menjadi sebahagian Republik Sudan apabila kemerdekaan dicapai pada tahun 1956. Ekoran Perang Saudara Sudan Pertama, Kawasan Autonomi Sudan Selatan dibentuk pada tahun 1972 dan bertahan hingga tahun 1983. Kemudian, tercetusnya Perang Saudara Sudan Kedua yang berkesudahan dengan Perjanjian Damai Menyeluruh 2005. Pada tahun yang sama, taraf autonomi dipulihkan apabila terbentuknya Kerajaan Autonomi Sudan Selatan. Sudan Selatan menjadi negara merdeka pada 9 Julai 2011 pada tengah malam (00:00) waktu tempatan ekoran pungutan suara pada Januari 2011 yang menyaksikan hampir 99% pengundi memilih supaya Sudan Selatan berpisah daripada negara Sudan.[5]

Sejarah

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Sejarah Sudan Selatan

Sejarah Sudan Selatan (Arab: تاريخ جنوب السودان) terdiri daripada sejarah wilayah Sudan Selatan masa kini dan orang-orang yang mendiami wilayah tersebut.

Sudan Selatan berpisah daripada Republik Sudan pada 2011. Dari segi geografi, Sudan Selatan bukan sebahagian daripada wilayah Sudan sama sekali (Sahel), membentuk seperti sebahagian daripada Afrika Sub-Sahara. Walau bagaimanapun, dalam istilah moden, ia termasuk bahagian Savana Sudan Timur. Kemasukannya dalam "Sudan" adalah disebabkan oleh perluasan ke selatan Uthmaniyyah Khidiwiah Mesir pada abad ke-19, dan akibatnya dimasukkan ke dalam Mahdist Sudan, Anglo-Mesir Sudan dan Republik Sudan selama 1885 hingga 2011.

Sudan Selatan kebanyakannya didiami oleh orang berbahasa Nilo-Sahara, dengan minoriti berbahasa Niger-Congo. Dari segi sejarah, wilayah yang kini dikenali sebagai Sudan Selatan didominasi oleh orang-orang yang berbahasa Sudan Tengah, tetapi kehadiran orang Nilotik boleh diandaikan dari zaman prasejarah juga. Sejak kira-kira abad ke-14, berikutan kejatuhan kerajaan Nubia Kristian di Makuria dan Alodia, orang-orang Nilotic secara beransur-ansur menguasai wilayah itu.

Geografi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Geografi Sudan Selatan
Peta Sudan Selatan, menunjukkan bandar, bandar dan kawasan yang dipertikaikan di sempadannya.

Geografi Sudan Selatan menerangkan ciri fizikal Sudan Selatan, sebuah negara di Afrika Timur. Sudan Selatan ialah sebuah negara yang terkurung daratan dan bersempadan – mengikut arah jam – Sudan dari utara, Habsyah dari timur, Kenya, Uganda dan Republik Demokratik Congo dari selatan dan Republik Afrika Tengah dari barat.

Sehingga 9 Julai 2011, ia adalah sebahagian daripada Sudan, ketika itu negara terbesar di Afrika sebelum referendum berlaku pada Januari 2011.[6]

Politik

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Politik Sudan Selatan

Politik Sudan Selatan (Arab: سياسة جنوب السودان) melibatkan sistem pemerintahan di Republik Sudan Selatan, sebuah negara di Afrika Timur, dan orang, organisasi, dan acara yang terlibat di dalamnya.

Sebagai wilayah Republik Sudan, Sudan Selatan memperoleh autonomi pada 2005 dengan bekas ketua pemberontak Dr. John Garang menjadi Presiden Sudan Baru dan Naib Presiden Sudan. Kematian Garang pada 2005 menyebabkan Salva Kiir Mayardit mengambil alih jawatan Presiden dan Riek Machar sebagai Naib Presiden. Kemerdekaan penuh dari Republik Sudan diperoleh, berikutan referendum pada 2011.

Ekonomi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Ekonomi Sudan Selatan

Sudan Selatan menjadi negara terbaharu di dunia dan negara ke-55 di Afrika pada 9 Julai 2011. Perang Saudara Sudan Selatan, yang bermula pada Disember 2013, menjejaskan pembangunan ekonomi yang dicapai sejak kemerdekaan, menjadikan kerja kemanusiaan sukar dijalankan di dalam negara. Oleh yang demikian, Sudan Selatan menghadapi kemerosotan ekonomi dan ketidakstabilan dalam 10 tahun pertama selepas kemerdekaan. Selain itu, kemiskinan berleluasa di seluruh negara akibat konflik antara kaum, perpindahan, dan ketakutan luar.[7]

Ekonomi Sudan Selatan ialah $3.681 bilion mengikut keluaran dalam negara kasar setakat 2019, sebagai salah satu ekonomi yang paling bergantung kepada minyak di dunia, dengan 98% daripada belanjawan operasi tahunan kerajaan dan 80% daripada keluaran dalam negara kasar (KDNK) diperoleh daripada minyak,[8] walaupun dikurniakan sumber asli yang mencukupi. Ia mempunyai tanah pertanian yang sangat subur dan kuantiti ternakan yang banyak. Ternakan termasuk lebih 60 juta lembu, biri-biri dan kambing. Ketidakstabilan, tadbir urus yang tidak memuaskan, dan rasuah terus menghalang pembangunan di Sudan Selatan.

Sudan Selatan kebanyakannya kurang membangun, dan salah satu negara paling kurang maju; kebanyakan bandar di negara ini tidak mempunyai bekalan elektrik atau air mengalir, dan infrastruktur keseluruhannya kurang, dengan hanya 10,000 km (6,200 bt) jalan berturap.[9]

Demografi

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Demografi Sudan Selatan
Murid sekolah luar bandar yang mengambil bahagian dalam projek Arahan Radio Interaktif Sudan Selatan yang dibiayai oleh USAID, Julai 2010.

Sudan Selatan adalah rumah kepada kira-kira 60 kumpulan etnik asli dan 80 bahagian bahasa dalam kalangan penduduk 2016 yang berjumlah kira-kira 12 juta[10]. Dari segi sejarah, kebanyakan kumpulan etnik tidak mempunyai institusi politik Barat yang formal, dengan tanah yang dipegang oleh masyarakat dan orang tua bertindak sebagai penyelesai masalah dan hakim. Hari ini, kebanyakan kumpulan etnik masih mengamalkan budaya lembu di mana ternakan adalah ukuran utama kekayaan dan digunakan untuk kekayaan pengantin perempuan.

Majoriti kumpulan etnik di Sudan Selatan adalah daripada warisan Afrika yang mengamalkan sama ada Kristian atau sinkretisme agama Kristian dan Tradisional Afrika. Terdapat sebilangan kecil orang, terutamanya suku warisan Arab, yang mengamalkan Islam. Kebanyakan puak warisan Afrika mempunyai sekurang-kurangnya satu puak yang telah memeluk Islam, dan beberapa puak dari puak warisan Arab telah memeluk agama Kristian.

Kepelbagaian linguistik jauh lebih besar di bahagian selatan negara, sebahagian besar penduduknya tergolong dalam sama ada orang Dinka (25.2%) daripada penduduk Sudan Selatan, dan penduduk utama Wilayah Nil Atas yang bersejarah dan Wilayah Bahr el Ghazal atau orang Nuer (18.6%) daripada penduduk Sudan Selatan yang tinggal terutamanya di wilayah Greater Upper Nile yang bersejarah bersama-sama dengan sejumlah besar Dinka. Kedua-dua orang bertutur dalam salah satu bahasa-bahasa Nilo-Sahara dan berkait rapat dari segi linguistik. Enam puluh empat bahasa adalah bahasa baku di Sudan Selatan; namun, dialek mereka tidak semuanya boleh kefahaman menyaling.

Agama

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Agama di Sudan Selatan

Agama di Sudan Selatan (anggaran 2020)[11]

  Kristian (60.5%)
  Kepercayaan tradisional (32.9%)
  Islam (6.2%)
  Lain-lain (0.4%)
Perkhidmatan ibadat Kristian di bawah pokok di Warrap.

Kekristianan ialah agama yang paling banyak dianuti di Sudan Selatan, dengan minoriti ketara penganut kepercayaan tradisional dan Islam.

Presiden Salva Kiir, seorang Katolik, semasa berucap di Katedral Saint Theresa di Juba, menyatakan bahawa Sudan Selatan akan menjadi sebuah negara yang menghormati kebebasan beragama.[12] Anggaran bahagian relatif penganut agama tradisional Afrika dan Kristian adalah berbeza-beza.[13][14][15][16][17][18][19] Kajian 2019 mendapati bahawa penganut Protestan melebihi penganut Katolik di Sudan Selatan.[20]

Kebudayaan

[sunting | sunting sumber]
Rencana utama: Kebudayaan Sudan Selatan

Kebudayaan Sudan Selatan merangkumi agama, bahasa, kumpulan etnik, makanan, dan tradisi lain penduduk negara moden Sudan Selatan, serta penduduk kawasan bersejarah di selatan Sudan.

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "UNFPA Southern Sudan". UNFPA. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 Januari 2011. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  2. ^ "Sudan census committee say population is at 39 million". SudanTribune. 27 April 2009.
  3. ^ "Discontent over Sudan census". News24.com. 21 Mei 2009.[pautan mati kekal]
  4. ^ "South Sudan becomes world's newest nation". Forbes.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Julai 2011. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  5. ^ Martell, Peter. "BBC News - South Sudan becomes an independent nation". BBC. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  6. ^ "First day of south Sudan referendum ends peacefully". Tehran Times. 10 Januari 2011. Dicapai pada 10 Januari 2011.
  7. ^ "Overview". Bank Dunia (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 1 Jun 2022.
  8. ^ Garcia, COL L. Bortoluzzi (27 Julai 2020). "South Sudan Country Profile – Economy - PKSOI" (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 20 September 2022.
  9. ^ Elbagir, Nima; Karimi, Faith (9 Julai 2011). "South Sudanese celebrate the birth of their nation". CNN. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  10. ^ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (data tersuai diperlukan melalui tapak sesawang). Jabatan Hal Ehwal Ekonomi dan Sosial Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Bahagian Populasi. Dicapai pada 10 September 2017.
  11. ^ "South Sudan". Global Religious Futures. Pew Research Center. Dicapai pada 1 Julai 2021.
  12. ^ "South Sudan To Respect Freedom of Religion Says GOSS President | Sudan Radio Service". Sudanradio.org. 21 Februari 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Julai 2011. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  13. ^ "South Sudan profile". BBC News. 8 Julai 2011. Dicapai pada 9 Julai 2011.
  14. ^ "Background Note: Sudan" U.S. Department of State 9 November 2010 Dicapai pada 8 Disember 2010
  15. ^ Eric Kaufmann, Rethinking ethnicity: majority groups and dominant minorities. Routledge, 2004, p. 45.
  16. ^ Minahan, J. Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Press, 2002, p. 1786.
  17. ^ Arnold, G. Book Review: Douglas H. Johnson, The Root Causes of Sudan's Civil Wars. African Journal of Political Science Vol.8 No. 1, 2003, p. 147.
  18. ^ "International Religious Freedom Report 2012 - South Sudan". U.S. Department of State. Dicapai pada 9 Julai 2013.
  19. ^ Sudan: A Country Study Federal Research Division, Library of Congress – Chapter 2, Ethnicity, Regionalism and Ethnicity
  20. ^ https://www.usip.org/sites/default/files/2019-07/pw_148-the_religious_landscape_in_south_sudan_challenges_and_opportunities_for_engagement.pdf [PDF URL kosong]

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Sudan_Selatan&oldid=6273836"