Gitaar
n Gitaar is n snoarinstrumeant det met de vingers bespölt mut wordn of met n plektrum. t Woord 'gitaar' keump van de Perzen. t Perziese "taar" beteeknt "snoare".
De meeste gitaarn hebt 6 snoarn dee at meestieds in de stemmige E-A-d-g-b-e (van lege noar hoge) stoat. Disse stemmige heult n good midln tusken t gemakkelik akkoordn spöln en t makkelik toonledders maakn. Aandere stemmiges beent E-A-d-f#-b-e (Dit beent dezelfde intervaln as op ne lute), D-G-d-g-b-d (Dit wörd wal de lösse G eneumd, en wörd völle in Blues en op slied-gitaarn gebroekt), D-A-d-g-b-e (völle gebroekt duur metal en ook in blues) of D-A-d-g-a-d. Disn lestn wördt völle in folk gebroekt. Disse aparte stemmiges heurt dus bie aparte muziekstieln.
Geskiedenisse
Dr beent mear weainig instrumeantn van rechtevoort dee at eulder beent as 500 joar. De gewildheaid van de Spaanse Vihuela da Mano (met 6 dubbele snoarn) en n Italise Renaissancegitaar (4 dubbele snoarn) zorgn dr vuur det de Chitarra Spagnola ontwikkeld wör. Disn riek versierdn barokgitaar met 5 dubbele snoarn is ontstoan in Spanje an t eande van t 16e joarhonderd.
Neet allene in Spanje, mear ook in völle West-Europese laandn, wör t instrumeant völle bespölt duur n adel. Doar was t ook gewilder as in Spanje zelf. Gitaarspöllers zo as Robert de Visée en Francesco Corbetta heurdn vaste an t hof van Lodewiek XIV. Öare muziekbeundels wördn aait op edreagn an n keuning, den at net as zinne dochters zelf gearne gitaar spöln dee.
Zo um 1780 wördn de gitaarn 6 dubbel besnoard en zowat um deezelfde tied wördn de snoarn vereankeld. Det gebuurdn earder in Fraankriek en Italië as in Spanje. Ook gung de snoarspannige in de heugte. Dit wör dan de zes-snoarigen "romantisen gitaar" eneumd met zinne aparte snorvörmige kamme. Weenn en Paries warn de belangriekste steadn woer at bekeande gitaarspöllers zo as Mauro Giuliani en Fernando Sor vake kömn.
In t 19de joarhonderd wordt r vuur t eerst mechanise stemskroewn an emaakt en zo um 1884 bouwdn Antonio de Torres Jurado n eerstn gitaar den at wat vorm en bouwstiel angeet neet völle ofweek van wat rechtevoort bekeand is as n klassiekn gitaar. De hudige gitaarmaneern beent allemoal ofkomstig van t woark van gitaarspöllers zo as Francisco Tarrèga en Emilio Pujol.
In t 20ste joarhonderd hebt in Spanje de gitaarspöllers Andres Segovia en Narciso Yepes - en in Paries Alexander Lagoya en Ida Presti en Julian Bream en John Williams in Engelaand - voor de grote bekeandheaid ezorgd. Ook t Concierto de Aranjuez van muziekskriewer Joaquín Rodrigo is bie völle leu bekeand.
Soortn gitaarn
- Klassiekn of Spaansn gitaar. hef nylon snoarn (vrooger doarmsnoarn) en met metaal bespunn bassnoarn van ziedevezels.
- Flamencogitaar. Is n luk lichter as n klassiekn en hef n dunner boawnblad woerduur t instrumeant n wat skoarper geluud krig, mear körter duurkleenkt. t Instrumeant wördt zowat allene in Flamencomuziek gebroekt.
- Macaferrigitaar of Selmergitaar. n Akoestiesn gitaar met stoalsnoarn den at vuural in zigeunermuziek gebroekt wördt. Doarumme wörd hee ook wal zigeunerjazzgitaar eneumd. Is vuural te herkenn an groot D-vörmig klaankgat (grande bouce). Bie dit soort gitaarn is de brugge hoge of esteeld, zodet de snoarn wied van t fretbröd zitt, wat apart is vuur zonne rappe muziekstiel. Disse gitaar en muziekstiel is vuural bekeand ewördn duur Django Reinhardt.
- Stoalsnoargitaar of Western gitaar. Stoaln snoarn, smaln haals en grote klaankkaste. Um de grote spannige van de snoarn an te könn, zit r vake ne metaalne pinne duur n haals. Disse pinne kan versteeld wordn duur um körter of lengerder te dreein. Hierduur keump n haals wat mear op de snoarn an, of dr juust van of. Hierduur kan vuurkomn wördn det n haals zik krom trekt. De snoarn hebt nen hartn heelderen toon en is doarumme onmisber in Folk- en bluesmuziek.
- Resonatorgitaar of Dobro. Stoalsnoarn, smaln haals en metaaln/aluminium klaankkaste. Doarumme n slim blikn geluud en dus gewild in country en blues. n Naamn "Dobro" keump van de Dopyera-breurs dee at t deenk bedachtn.
- Elektrisen gitaar. Hef ne zwoare klaankkaste den at vol zit met elektronika. Disn gitaar gef zowat gin geluud zoonder verstoarking. Elektromagnetise opnemmers zett de trilling van de snoarn umme in n elektroniesn puls den at via nen kabel of zeander noar n verstoarker wördt ezeundn, den at n puls wier umme zet in geluud. Disn gitaar keump vake vuur in blues en rock 'n' roll, mear ook in metal, ska, reggae, punk, rock en hardrock. Rickenbacker was n eerstn den at met t maakn van disn gitaar begun, den at was bedacht duur George Beauchamp.
Wieters beent r nog gitaarn met meardere of meendere snoarn, en mear aparte soortn, zoas met nen dubbeln haals. Ook beent r nog verskeaidene hybrides:
Hybrides
- Harpgitaar. Gitaar met n antal aparte harpsnoarn.
- Gitaarbanjo. Wördt bespöld as n gitaar mear is feailik n gewoonn banjo.
- Doempianogitaar. n Gitaar met ne aparte doempiano op de kaste.
Toovoogings
Dr beent verskeaidene toovoogings te koop, dee at t spöln makkeliker maakt, zoas n plektrum of um n aander geluud of effekt oet n gitaar te kriegn, zoas n slieder, kapodaster of effektpedaaln.
Oetgoande verbeendiges
- wiki vuur gitaar- en basspöllers
- Geskiedenisse van n akoestiesen gitaar
- Geskiedenisse van n elektriesen gitaar
- De Elektrische Gitaar - Bekeande elektriese gitaarn