Steven Pinker: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
poetsje |
1 (onbereikbare) link(s) aangepast en 0 gemarkeerd als onbereikbaar) #IABot (v2.0.9.5 |
||
| (24 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 20:
| portaal = Psychologie
}}
'''Steven Arthur Pinker''' ([[Montreal (Canada)|Montreal]], [[18 september]] [[1954]]) is een Canadees-
Pinker houdt van het debat en schrijft voor diverse media. Hij is dan ook een wereldwijd veelgevraagd spreker en staat in de top-10 van de meeste invloedrijke psychologen van deze tijd.<ref>
== Taalontwikkeling ==
Pinker is vooral bekend vanwege zijn theorie dat taal een [[instinct (gedragspatroon)|instinct]] is, een biologische [[
Als experimenteel psycholoog houdt hij zich bezig met de wisselwerking tussen de hersenen en de taalontwikkeling, zoals
Hiermee staat hij tegenover [[Noam Chomsky]] en anderen die het menselijke taalinstinct wel zien als een nevenproduct van andere adaptaties. Volgens Chomsky heeft iedereen bij de geboorte het vermogen tot spreken en schrijven dankzij ons toegenomen hersenvolume, waarmee we patronen kunnen herkennen en redeneren. Hij noemt
Pinker bracht een golf van kritiek teweeg door te beweren dat muziek slechts een evolutionair nutteloos bijverschijnsel van het menselijke taalvermogen is. Vooral in [[musicologie|musicologische]] kringen wordt deze uitspraak betwist.<ref>
== Pleidooi voor de Verlichting ==
In zijn
De beweging voorwaarts die de wereld de afgelopen eeuwen heeft gemaakt is zo normaal geworden dat het [[establishment]] onze verworvenheden niet meer verdedigt. In dit [[
Aan de hand van harde cijfers en statistieken toont Pinker aan dat de meeste [[pessimisme|doemdenkers]] en onheilsprofeten ten onrechte het einde der tijden aankondigen. Hij wijst erop dat de [[kindersterfte]] wereldwijd daalt, de armoede minder mensen treft, de [[criminaliteit]] afneemt, en daardoor ook het aantal slachtoffers van geweld. Na 1990 is er een duidelijke afname van het aantal burgeroorlogen en vallen er minder doden door oorlogsgeweld. De welvaart, zo bewijzen de cijfers die Pinker toont, groeit. Niet alleen in Europa en de [[Verenigde Staten]], maar ook in [[Azië]] en [[Afrika]].
Het nieuws behandelt, bij voorkeur, niet de zaken die positief verlopen of waar het leven zijn normale gang gaat. Incidenten en [[calamiteit]]en voeden het openbare debat en dit leidt, betoogt Pinker, tot een scheef beeld van de werkelijkheid en de notie, dat de wereld vol is van risico’s en bedreigingen.▼
In oktober 2018 komt de Nederlandse vertaling van het boek uit,<ref>{{en}}{{aut|Pinker, S}} 2018. Enlightenment Now. ISBN 9780525559023.</ref> onder de titel ''Verlichting Nu, een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang''.▼
▲Maar er is een discrepantie tussen de harde feiten, zoals aangedragen door Steven Pinker, en het algemeen volksgevoel, waarbij de beeldvorming die door de massamedia gecreëerd wordt een belangrijke rol speelt. Het nieuws behandelt, bij voorkeur, niet de zaken die positief verlopen of waar het leven zijn normale gang gaat. Incidenten en [[calamiteit]]en voeden het openbare debat en dit leidt, betoogt Pinker, tot een scheef beeld van de werkelijkheid en de notie, dat de wereld vol is van risico’s en bedreigingen. Hij verdenkt de makers van het nieuws en politici van populistische partijen ervan dat zij hier garen bij spinnen. Hij bepleit, aan de hand van de Verlichting,tot het speuren naar oplossingen voor reëel bestaande problemen.
=== Een hekel aan vooruitgang (''progressophopia'') ===▼
Pinker besteedt in zijn boek ''Enlightenment Now'' een speciaal hoofdstuk aan veiligheid, met veel aandacht aan verkeersveiligheid en andere kansen op een sterfgeval anders dan door ouderdom. Hij toont met cijfers aan dat daarin veel ten goede is veranderd in de afgelopen 50 tot 100 jaar. Daarentegen durven veel mensen de huidige maatschappij niet direct vreedzaam te noemen. De angst voor terroristische aanslagen en de gevaren van [[menselijke migratie|migratie]] vinden meer weerklank dan de tijden van vrede en vooruitgang, waarin wij leven.<ref>Why are we all blind to all our human progress and development: [https://blogs.worldbank.org/voices/why-are-we-blind-to-all-our-human-progress-and-development-harvards-steven-pinker-has-an-explanation] Blogs. Worldbank</ref>▼
▲In
▲Pinker besteedt in zijn boek ''Enlightenment Now'' een speciaal hoofdstuk aan veiligheid, met veel aandacht aan verkeersveiligheid en andere kansen op een sterfgeval anders dan door ouderdom. Hij toont met cijfers aan dat daarin veel ten goede is veranderd in de afgelopen 50 tot 100 jaar. Daarentegen durven veel mensen de huidige maatschappij niet direct veilig en vreedzaam te noemen. De angst voor terroristische aanslagen en de gevaren van [[menselijke migratie|migratie]] vinden meer weerklank dan de tijden van vrede en vooruitgang, waarin wij leven.<ref>Why are we all blind to all our human progress and development: [https://web.archive.org/web/20190303164442/http://blogs.worldbank.org/voices/why-are-we-blind-to-all-our-human-progress-and-development-harvards-steven-pinker-has-an-explanation Why are we blind to human progress and development? Harvard’s Steven Pinker has an explanation], ''Worldbank Blogs
De psychologen [[Daniel Kahneman]] en [[Amos Tversky]] noemen het de [[beschikbaarheidsheuristiek]]. De reden voor een algemeen gevoel van onbehagen en de angst dat de wereld ten onder gaat is te verklaren uit de werking van het [[
▲De psychologen [[Daniel Kahneman]] en [[Amos Tversky]] noemen het de [[beschikbaarheidsheuristiek]]. De reden voor een algemeen gevoel van onbehagen en de angst dat de wereld ten onder gaat is te verklaren uit de werking van het [[Hersenen|brein]]. Wanneer we een bepaald onderwerp, methode of beslissing nader overwegen, doemen meteen zaken op die nog vers in het geheugen liggen. Men is geneigd daar meer waarde aan te hechten dan aan alternatieven die, bij langer nadenken, ook mogelijk zijn. De meest recente informatie ("het laatste nieuws") is bepalend voor onze oordeelsvorming.<ref>Make better decisions: [https://medium.com/make-better-decisions/unhappiness-and-availability-heuristic-657060d3655a] Medium</ref>
Negatief nieuws nestelt zich makkelijker in het geheugen dan positief nieuws. Journalisten denken dat ze door het negatieve te benoemen hun plicht doen, schrijft hij.
Pinker pleit voor een andere interpretatie van de ''echte feiten'' over veiligheid en vooruitgang. Verder merkt hij op dat deze hekel aan vooruitgang vaak wordt aangetroffen bij mensen die zich progressief noemen. Scepsis over vooruitgang was zeldzaam onder intellectuelen in de
== De noodzaak van rationeel denken ==
In 2021 publiceerde hij ''Rationaliteit'', met als ondertitel ''Wat rationeel denken is en waarom we het meer dan ooit nodig hebben''. In het boek onderzoekt hij hoe het mogelijk is dat mensen die in hun dagelijkse leven voortdurend rationele beslissingen nemen, bijvoorbeeld bij de opvoeding van de kinderen of het uitoefenen van hun beroep, tegelijkertijd vaak onbewijsbare theorieën en verhalen aanhangen. Hij noemt dat de ''rationaliteitsparadox''. Zoals hij het tegenover ''[[de Volkskrant]]'' verwoordde: "Hoe is het mogelijk dat een rationeel dier zo veel kletspraat accepteert?"
<ref>[https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/waarom-mensen-zo-makkelijk-kletspraat-geloven-psycholoog-Steven-Pinker-heeft-een-idee-en-een-oplossing~b855a4f5/ Waarom mensen zo makkelijk kletspraat geloven psycholoog Steven Pinker heeft een idee en een oplossing], ''de Volkskrant'', 25 november 2021</ref>
Pinker constateert dat [[COVID-19]] niet alleen tot een pandemie heeft geleid, maar ook tot een wirwar van ongecontroleerde verhalen. Hoewel hij de opzwepende rol van de sociale media onderkent, wijst hij erop dat het mythologisch denken tot voor kort nog veelvuldig voorkwam. Hij refereert aan het werk van de Franse psycholoog [[Hugo Mercier]], die heeft onderzocht, hoe mensen hun kennis opdoen en uit welke bronnen zij putten.
Samenzweringstheorieën ontstaan vaak uit onvrede over een bepaalde situatie of persoon. Tegenstanders gebruiken dan dit verhaal om aan te tonen, dat iets of iemand niet deugt. Zo functioneerde de religie in de middeleeuwen ook. Als je in de Bijbel letterlijk leest dat iemand die Jezus niet als redder aanvaardt, voor eeuwig in de hel zal branden, vormt dat, volgens Pinker, een legitimatie om Joden en moslims te vervolgen. Hij tekent daarbij aan, dat het Christelijke geloof "tegenwoordig gelukkig op een andere manier beleefd wordt."
Naast de realiteit van alledag proberen mensen gebeurtenissen in heden, verleden en toekomst die niet goed te duiden zijn te vangen in verhalen en mythes. Bijvoorbeeld een beweging als [[QAnon]] die beweert dat de elite kinderen misbruikt in [[satanisch ritueel misbruik|satanische rituelen]], gebruikt deze theorie als bindmiddel voor de groep van de achtergestelden. Het is een [[bevestigingsvooroordeel]] om via extreme standpunten de eigen groep te versterken en de tegenstander in een verkeerd daglicht te stellen. Mensen zijn nu eenmaal geneigd om informatie te zoeken, te interpreteren en te onthouden die hun eigen gelijk ondersteunt.
Het is de taak van de wetenschap, de politiek en de vrije media om de juiste feiten aan te dragen, zegt Pinker, en de maatschappelijke rationaliteit in stand te houden. Maar wetenschappers moeten, volgens hem, niet optreden als een nieuwe priesterklasse, en moeten duidelijk maken dat hun adviezen (ten aanzien van corona) steeds veranderen, omdat wetenschap een voortdurend proces van ontdekking is.
== Bibliografie ==
Regel 62 ⟶ 73:
* ''The Stuff of Thought: Language as a Window into Human Nature'' (2007) (Ned. vert. Judith Dijs, 2009. ''De stof van het denken''. Uitgeverij Olympus. ISBN 9789025431785)
* ''[[The better Angels of our Nature]]: Why Violence Has Declined'' (2011)(''Ons betere ik, waarom de mens steeds minder geweld gebruikt)''.
* ''Enlightenment Now'' (2018)<ref>{{Citeer web|url=https://www.groene.nl/artikel/hij-die-wanhoopt|werk=De Groene Amsterdammer|titel=Hij die wanhoopt...|auteur=Thijs Kleinpaste|datum=2019-02-13}}</ref> (Ned. vert. Ralph van der Aa, 2018. ''Verlichting NU, een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang''. Uitgeverij Atlas Contact. ISBN 9789045040462)
== Externe link ==
Regel 73 ⟶ 84:
[[Categorie:Canadees psycholoog]]
[[Categorie:Cognitiewetenschapper]]
[[Categorie:Amerikaans hoogleraar]]
[[Categorie:Canadees hoogleraar]]
| |||