Jan Kruseman (jurist)

Jan Kruseman (Delft, 5 oktober 1867 – Amsterdam, 14 augustus 1949) was een Nederlands jurist, president van het Amsterdams Gerechtshof.

Levensloop

Jan Kruseman werd geboren in Delft als jongste zoon van Hendrik Lambertus (1831-1871) en Annette Jeanne Henriette Boissevain (1835 - 1894). Het gezin had vier kinderen: Maria (1862 – 1950), Suzanne (1864 – 1944), Gideon (1866 – 1943) en Jan. Na het overlijden van zijn vader, die remonstrants predikant in Delft was, verhuisde de familie naar Haarlem. Na afloop van zijn studie in Leiden vestigde Jan zich in Amsterdam, waar hij tot zijn dood is blijven wonen. Op 27 september 1894 trouwde Jan Kruseman in Amsterdam met Henriëtte Pauline Ankersmit (30 januari 1870 – 2 augustus 1948). Uit dit huwelijk werden vier zonen geboren: Jacob Paul (1897 – 1989), Gideon Ernst (1899 – 1975), Daniel (1901 – 1952), en Robert (1908 – 1998). Nadat op 2 augustus 1948 zijn vrouw was gestorven is Mr. Jan Kruseman een jaar later, op 81 jarige leeftijd, eveneens overleden.

Opleiding

Na afloop van de lagere school doorliep Kruseman in Haarlem het stedelijk gymnasium van 1879 tot 1885. Vervolgens vertrok hij naar Leiden, waar hij rechten studeerde. In 1890 sloot hij zijn studie af; hij promoveerde op het proefschrift "De vracht van de bijlading".

Werk

Volkshuisvesting

Na afloop van zijn studie vertrok hij naar Amsterdam waar hij zich als advocaat vestigde en zich verdiepte in de problematiek van de volkshuisvesting. Al in 1892 werd hij secretaris van het Nederlands Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw. In die tijd nam hij, tezamen met H.L. Drucker en H.B. Greven, deel aan het onderzoek van de toestand van de arbeiderswoningen in de oude wijken van Amsterdam, dat in 1896 zou uitmonden in een rapport waarin de noodzaak van een Woningwet in Nederland werd aangetoond. Dit rapport, bekend als het "rapport Kruseman" heeft de aanzet gegeven tot het ontstaan van de Woningwet, die in 1901 werd uitgevaardigd. Hij bleef zich actief met de volkshuisvesting bezig houden. Zo richtte hij in 1899 gezamenlijk met de woninghervormers Hélène Mercier, P.W. Jansen en Mr. A. Kerdijk de N.V. Bouwonderneming Jordaan op, die tot doel had de krotwoningen op te ruimen en deze door goede etagewoningen te vervangen. Kruseman wordt beschouwd als een pionier op het gebied van de volkshuisvesting en is ook bekend als de "Vader van de Woningwet".

Rechtspraak

De volkshuisvesting is niet het enige gebied waarop Mr. Jan Kruseman actief was. In 1902 werd hij bij de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam benoemd tot plaatsvervangend rechter en in 1904 tot rechter. In 1910 volgde zijn benoeming bij het Amsterdamse gerechtshof tot raadsheer, in 1926 werd hij vice-president en in 1928 volgde zijn benoeming tot president, welk ambt dat hij tot 1 november 1937 bekleedde.

Maatschappelijke rol

Kruseman wijdde zich korte tijd aan de plaatselijke politiek in Amsterdam en was van 1899 – 1904 lid van de Amsterdamse gemeenteraad. Als gevolg van zijn kennis en ervaring op het gebied van de volkshuisvesting werd Kruseman benoemd als lid of voorzitter van verscheidene commissies, o.a. van de Commissie van Toezicht van de vereniging "Bouwmaatschappij tot verkrijging van eigen woningen" (1906 – 1946), van de Rijkswoningraad, van de Amsterdamse Woningraad, van het hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, - en in het buitenland – van de Frankforter Verband en van de International Federation for housing and town planning. Ook was hij lid van vele besturen en commissies op ander gebied, o.a. van de Vereniging voor Staatshuishoudkunde en Statistiek en de Nederlandse Juristen-vereniging. Vermeldenswaard is ook zijn curatorschap van de Amsterdamse Universiteit (1918 -1945).

Publicaties

Mr. Jan Kruseman heeft veel gepubliceerd: Enerzijds op het gebied van de volkshuisvesting, zoals de commentaren op de woningwet, preadviezen aan de Nederlandse Juristenvereniging over onteigening en artikelen in de Vragen des Tijds over het Staatstoezicht op de volksgezondheid en anderzijds op juridisch gebied zoals zijn artikelen in het Rechtsgeleerd magazijn over de administratieve rechtspraak en de partiële herziening van het Wetboek voor Burgerlijke Rechtsvordering, een betoog over de academische opleiding der juristen (1946) en "Mr. H.P.G. Quack en zijne idee der gemeenschap" in De Gids van 22 november 1947

Eerbewijzen

Ridder in de Orde van Oranje Nassau (1921)
Erepenning van de gemeente Amsterdam (1934).
Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1937).
Onderscheiding van de Mr. D. Hudig stichting (1939).
Erepenning van de vereniging "Bouwmaatschappij tot verkrijging van Eigen Woningen" (1946).
De Krusemanstraat in Dieren is per raadsbesluit van de gemeente Rheden naar Jan Kruseman genoemd. N.B. De Jan Krusemanstraat in 's-Hertogenbosch is genoemd naar Jan Adam Kruseman

Bibliografie

1890 De vracht als bijlading, Amsterdam: J.H. de Bussy
1892 De werking der Nederlandsche Drankwet, Amsterdam: van Looy en Gerlings
1894 De bedrijfsbelasting : wet van 2 Oct. 1893 (Stbl. 149) tot heffing eener belasting op bedrijfs- en andere inkomsten, Utrecht: Honig
1896 Het vraagstuk der volkshuisvesting / in opdracht van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, bewerkt door H.L. Drucker, H.B. Greven, J. Kruseman (rapporteur), Amsterdam: van Looy en Gerlings
1901 Woningwet: [...], toegelicht en voorzien van aanteekeningen ontleend aan de gewisselde stukken en gevoerde beraadslagingen ; waarbij als bijlage is gevoegd de tekst der Gezondheidswet [...], houdende regeling van het staatstoezicht op de volksgezondheid), Haarlem: Tjeenk Willink
1903 De toestand der handels- en kantoorbedienden te Amsterdam ; *I*De bedienden op geld- en effectenkantoren: rapport uitgebracht door de Commissie, benoemd door de Gemeentelijke Commissie voor het Onderzoek van Arbeidstoestanden en de Kamer van Arbeid voor het Handels-, Crediet- en Verzekeringswezen te Amsterdam / J. Kruseman, voorz. ... [et al.],Amsterdam: Johannes Müller
1904 Rapport over de banken van leening, particuliere leenbanken en huizen van koop met recht van wederinkoop in Nederland, bewerkt door J. Kruseman, A. van Gijn, D. Bos, J. G. Schölvinck, in opdracht van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Amsterdam: Van Looy en Gerlings
1909 Rapport over de Amsterdamsche parken en plantsoenen, uitgebracht door eene commissie uit den Amsterdamschen Woningraad, bestaande uit de hh.: H.P. Berlage Nzn., J. van Hasselt, D. Hudig, J. Kruseman (rapporteur), C.A. den Tex, Jac.P. Thijsse, Amsterdam: J.H. de Bussy
1912 Het ontwerp tot herziening der Woningwet, Amsterdamsche Woningraad, Amsterdam: J.H de Bussy
1913 Moeten de Grondwet en de wetgeving op de onteigening gewijzigd worden met het oog op: a. de onteigening van roerend goed en rechten, b. de onteigening per zône, c. het orgaan, hetwelk verklaart, dat het algemeen nut onteigening vordert? 's Gravenhage: Belinfante
1917 Onteigening in het belang der volkshuisvesting: rapport uitgebracht door eene commissie bestaande uit de h.h. mr. J. Kruseman, mr. W.A. van Woudenberg Hamstra, mr. G. Brouwer jzn., W. van der Tak c.i., J.H. Faber c.i., W.C. Deenik zzn. en E.H.P. Rosenboom, voorzitter: J. Kruseman ; uitg. van de Amsterdamsche Woningraad, Amsterdam: J.H. de Bussy, 1917
1919 Rapport van de commissie, bestaande uit de heeren: Mr. J. Kruseman (rapporteur), Ir. P. Bakker Schut ... [et al.], over de herziening van de artikelen 27 en 28 der Woningwet (bouwverbod en uitbreidingsplan); publ. van het Nederlandsch Instituut voor Volkshuisvesting, Amsterdam: J.H. de Bussy
1921 Woningwet: [...], laatstelijk gewijzigd bij de wet van 19 Februari 1921, [...]: toegelicht en voorzien van aanteekeningen ontleend aan de gewisselde stukken en gevoerde beraadslagingen, waarbij als bijlagen zijn gevoegd de tekst van: A. den alg. maatregel van bestuur tot uitvoering der woningwet, B. de Kon. besluiten over de steunregeling door bouwpremies, C. de woningnoodwet, D. de gezondheidswet en den alg. maatregel tot uitvoering dier wet, Haarlem: Tjeenk Willink
1922 Nader rapport over de bereking [i.e. berekening] van het tekort aan woningen te Amsterdam, publ. van de Gezondheidscommissie Amsterdam
1922 Vier jaren woningpolitiek
1924 Het vraagstuk der administratieve rechtspraak: geschiedkundig overzicht Haarlem: Ervan F. Bohn
1928 Partiële herziening van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering, Haarlem: Ervan F. Bohn
1931 De rechtsgang bij onbewoonbaarverklaring
1932 Woningwet: wijzigingswet van 9 juli 1931, [...] : toegelicht en van aanteekeningen voorzien, ontleend aan de gewisselde stukken en gevoerde beraadslagingen : supplement, Haarlem: Tjeenk Willink
1933 Een draconisch wetsontwerp
1934 Rapport van de Commissie, ingesteld door den Stedebouwkundigen Raad van het Nederlandsch Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw tot onderzoek van de vraag, of en in hoeverre privaatrechtelijke regeling van bebouwing geoorloofd moet worden geacht
1938 Het vraagstuk der administratieve rechtspraak: (geschiedkundig overzicht)2e, verm. en bijgew. dr, Haarlem: Erven F Bohn
1939 Monumentenverordening en bouwverordening
1940 De volkshuisvesting onder de woningwet: geschiedkundig overzicht en herinneringen,Haarlem: Tjeenk Willink
1941 De verhouding van administratief recht en burgerlijk recht : prae-adviezen / uitgebracht door J. Kruseman en J.H. Scholten voor de algemeene vergadering op 19 april 1941,Geschriften van de Vereeniging voor Administratief RechtN° 4, Haarlem: Tjeenk Willink
1942 De oudeliedenzorg te Amsterdam: rapport van de Commissie tot het instellen van een onderzoek naar de oudeliedenzorg te Amsterdam, Amsterdam: Centraal Bureau v. Maatschappelijk Hulpbetoon
1942 Voldoen de geldende bepalingen betreffende de bestemming van gronden aan de eischen, welke hier te lande gesteld moeten worden? Zoo neen, in welke richting moet door wettelijke bepalingen naar verbetering worden gestreefd? : praeadviezen / J. Kruseman en H.J.D. Revers ; met aanvullingen: Jan Kruseman, H.J.D. Revers Handelingen der Nederlandsche Juristen-Vereeniging; 1942, jrg. 72, dl.1, P. 3-107, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink
1947 Een nieuw geschrift over de wettelijke bepalingen omtrent de bestemming van gronden omtrent de bestemming van gronden