Gebruiker:Ursulbrun/Kladblok

Van Verenigde Prinsdommen naar Koninkrijk Roemenië

Opening in Boekarest van de eerste Wetgevende Vergadering van de Verenigde Prinsdommen van Roemenië, (L'Illustration, 1862)

Door het wegvallen van de Turkse invloed in de 19e en 20e eeuw gingen de grote mogendheden Groot-Brittannië, Rusland, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk-Hongarije zich intensiever met de regio bemoeien. Door alle belangen slim tegen elkaar uit te spelen konden vooraanstaande Roemeense politici als Ion Brătianu, Constantin Rosetti en de latere uit Pruisen afkomstige koning Carol I toewerken naar een onafhankelijk Roemenië.

Walachije en Moldavië verklaarden zich in 1895 onafhankelijk van de Turken en kozen dezelfde vorst (Domnitor), Alexander Johan Cuza. Deze werd aanvankelijk niet erkend door Frans Jozef I van Oostenrijk. Sultan Abdülaziz accepteerde op 22 november 1861 het resultaat voor zolang Cuza gemeenschappelijke vorst was. Moldavië en Walachije werden op 24 januari 1862 formeel verenigd in één natie: de Verenigde Prinsdommen van Roemenië, soms Klein Roemenië genoemd, met als hoofdstad Boekarest.

Cuza schafte, gesteund door premier Mihail Kogălniceanu, de lijfeigenschap af, verdeelde naar Frans voorbeeld het grootgrondbezit van de kloosters onder de boeren en stichtte scholen en universiteiten (in Iași en Boekarest), maar veroorzaakte door zijn centralistische beleid ook ontevredenheid. In 1866 werd hij door een grote, ongebruikelijke coalitie van conservatieve en liberale radicalen afgezet en verbannen.

De val van Cuza kwam op een ongunstig moment. Alle grootmachten hadden om uiteenlopende redenen belang om de jonge natie die formeel nog onder Turkse suzereiniteit viel te controleren. Rusland had door het organiseren van betogingen in Iasi, de hoofdstad van de toenmalige provincie Moldavië al separatistische sentimenten in Moldavië gesteund. Het Ottomaanse rijk hoopte zijn suzereine invloed weer te kunnen vergroten. Zonder een door het westen geaccepteerde vorst was de pas verworven met veel moeite bereikte onafhankelijkheid in gevaar. Alleen een snelle aansluiting bij een van de opkomende West Europese koningshuizen zou een tegenwicht tegen de Russisiche inmenging kunnen bewerkstelligen. Koorstachtig werd gezocht naar een vorst van Westerse oorsprong die zowel bij Engeland, Pruisen maar ook bij de rivaliserende Franse Keizer Napoleon III in de smaak zou vallen. Nadat prins Filips, zoon van koning Leopold I van België, had bedankt voor de eer viel de keus op Karel van Hohenzollern-Sigmaringen. Op 26 maart 1866 werd hij door de regering tot nieuwe vorst Carel I ('Domnitor', nog geen koning) van het land verkozen.

Tijdens de Russisch-Turkse oorlog tussen 1877-1878 had Roemenië met Carol I een belangrijke rol aan Russische zijde. Deze oorlog, in Roemenië de onafhankelijkheidsoorlog genoemd, markeert voor het land zelf voor het eerst na honderden jaren de volledige onafhankelijkheid van het toen bij Plevna verslagen Turkse rijk. In 1878 erkenden de Grootmachten bij het Congres van Berlijn officieel de onafhankelijke staat Roemenië. In ruil voor het aan Rusland afstaan van de drie na de Krimoorlog in 1852 herwonnen zuidelijke districten van Bessarabië ontving het land de Dobroedzja. Op 10 mei 1881 werd de onafhankelijkheid van Roemenië definitief bevestigd door de kroning van Karel tot eerste koning van Roemenië.

Koninkrijk Roemenië na de Eerste Wereldoorlog en in het oranje de Moldavische ASSR

Het Cultuurpaleis in Iași

Tijdens de Tweede Balkanoorlog in 1913 verwierf Roemenië bij het Verdrag van Boekarest de zuidelijke Dobroedzja van Bulgarije.

Na twee jaar neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog verklaarde Roemenië de oorlog aan de Centralen. De Roemeense campagne eindigde in een ramp voor Roemenië; de Centralen bezetten een groot deel van het land en vernietigden in vier maanden tijd een groot deel van het Roemeense leger. Aan het einde van de oorlog keerden de kansen echter radicaal toen onder andere het Russische Rijk en Oostenrijk-Hongarije vielen. Bessarabië (1917), Boekovina en Transsylvanië (1918) kozen voor aansluiting bij het Roemeense Koninkrijk. Het Verdrag van Trianon in 1920 zorgde er vervolgens voor dat ook de regio's Banaat, Crișana en Maramureș aan Roemenië werden toegevoegd. Op 15 oktober 1922 werd koning Ferdinand, de neef van Carol I, in Alba Iulia, in het hart van Transsylvanië, tot koning van dit Groot-Roemenie gekroond.