Kroatische keuken

De Kroatische keuken is een heterogene keuken en staat ook wel bekend als de keuken van de regio's^[bron?] omdat de culinaire traditie per regio verschilt. Het grootste verschil zit hem in de keuken van het binnenland en die van de kuststreek. In het binnenland wordt de keuken gekarakteriseerd door een oud-Slavische traditie en modernere invloeden van de Hongaarse keuken, Oostenrijkse keuken en de Turkse keuken, de kuststreken zijn eerder beïnvloed door de Griekse keuken, de Romeinse keuken en de Illyrische keuken, ook de landen van het Middellandse Zeegebied hebben hier invloed gehad, voornamelijk de Italiaanse keuken (en dan vooral in Istrië).

Culinaire regio's in Kroatië

Truffels uit Istrië.

Gebak uit Međimurje.

Kroatië kan gastronomisch gezien grofweg in enkele gebieden verdeeld worden, waar voedsel gegeten wordt dat in de rest van het land niet in het algemeen gegeten worden. De meeste gerechten zijn bijna overal in Kroatië te krijgen.

Slavonië heeft een pittige keuken met veel Hongaarse invloeden, bestaande uit veel vlees en wild.
Hrvatsko Zagorje en Međimurje staan bekend om hun zoetigheden.
Midden-Kroatië of het Kroatische binnenland is een plaats waar veel eigen kaas wordt gegeten, zware geroosterde maaltijden. Er zijn heeft Osmaanse invloeden.
Istrië: licht eten met veel kruiden, truffels en Italiaanse invloeden.
Dalmatië: Een mediterrane keuken met Italiaanse invloeden en veel vis.

Typisch Kroatisch eten & specialiteiten

Vlees en Wild

Enkele kenwoorden op het Kroatische vlees- en wildmenu:

Specialiteiten van de grill heten sa roštilja of s ražnja
prženo betekent geroosterd
pod pekom betekent dat de maaltijd onder een (giet)ijzeren stolp bereid is. De kok verhit de stolp door er gloeiende as over te scheppen zodat het eten langzaam kookt.

Ćevapčići - Staafjes van gekruid gehakt.
Ražnjići - spies
Pljeskavica
Janjetina - geroosterde lam gegarneerd met mediterrane kruiden.
Odojak - geroosterd speenvarken
Vers Dalmatisch wild
Visovačka begavica
Kalfsvlees gevuld met ham en kaas en gegrild met broodkruimels.
Kalkoen met mlinci (platte, zure balletjes)
Kaninchenbraten
Lamsbeen à la Pašticada (gerolde stukjes Pršut in witte wijnsaus)
Rendierenbeen
Wilde eend met saus
Geroosterde Fazant
Kotlovina van Samobor (gemaakt in een ketel met varkensvlees en andere vleeswaren en kruiden)
Gekookte filet (van rundvlees) met Sauerkraut
Escalope à la Baron Trenk (een in kruiden gerolde schnitzel)
Gans uit Međimurje (gevuld met boekweit)
Gans uit Turopolje (met maïsgriesmeel als bijgerecht)
Purgerica Kalkoen (kerstmaaltijd in de regio grenzend aan Zagreb, het is kalkoen gevuld met o.a. kastanjes, appels, spek en limoenen)

Vis

Inktvis (Kroatisch: lignje, Italiaans: calamari)
Octopus salade (Kroatisch: salata od hobotnice)
Tuna
Garnalen (Kroatisch: škampi, Italian: scampi)
Gewone mosselen (Kroatisch: dagnje)
Bakalar (Dalmatische specialiteit tijdens de Kerstdagen) - kabeljauw
Vissen stoofpot
Buzara
Zeespinnensalade
Gepaneerde meervallen of karpers

Stoofpot

Goulash

Goulash (Kroatisch: gulaš, Hongaars: gulyás)
Grah - bonen
Mahune
Riblji paprikaš - ook wel fiš-paprikaš genoemd (een gekruide vissenstoofpot van Slavonië, zie hongaarse halászlé)
Slavonska riblja čorba (vissenstoofpot uit Slavonië)
Brudet (of Brodet) - vissenstoofpot
Kippenstoofpot
Konijnen goulash
Istrische stoofpot (Jota)
Wilde Čobanac (Schapenherdersstoofpot)
Feines (reeën goulash) met pruimen
Jagersstoofpot
Wijn goulash
Sauerkraut stoofpot

Pasta

Pašticada met Gnocchi (geroosterde biefstuk)
Istrische Fuži
Naalden macaroni

Soepen

Maïs manestra
Reeënsoep met gestoofd vlees

Bijgerechten

Sataraš (fijngehakte en geroosterde groenten)
Mlinci (typisch Kroatisch, geroosterde pasta)
Đuveđ (gekookte groenten, vergelijkbaar met Ratatouille)

Overig

Zagrebački odrezak - escalope met jus
Punjena paprika - met paprika/pepers gevuld met fijngehakt vlees (Hongaars: töltött paprika)
Sarma - koolrolletjes gevuld met fijngehakt vlees
Mlinci - Vellen gebakken deeg.
Wilde truffels met pasta
Kroatische olijfolie (Maslinovo ulje)
Paški baškotin - aromatische zwieback (beschuit) van het eiland Pag
Aardappels uit Lika (Lički krumpir) - grote rode kwaliteitsaardappels
Kruiden uit Zagreb (zelje)
Artichokes met erwten
Fritaja met asperges
Gorski kotar vulling (stukjes ham met eieren en brood)
Žganci (met melk, Polenta)

Worst en ham

Kulen

Kulen - worst gemaakt van gekruid varkensgehakt, uit Slavonië
Kobasica - pittige, gedroogde varkenssalami (Hongaars: kolbász)
Istrische en Dalmatische Pršut - dubbel-gerookte ham (vergelijkbaar met het Italiaanse prosciutto)
Thuisgemaakte, Slavonische Kulen (pittige ham uit Slavonië)
Salami uit Samobor

Kaas (sir)

Turos

Kaas van Pag - bekende schapenmelkkaas en geitenkaas van het eiland Pag
Boerenkaas (škripavac) en wrongelkaas uit Kordun en Lika
Kaas uit Cetina (Cetinski sir)
Kaas van het eiland Krk (Krčki sir)
Kaas uit Međimurje (Turos)
Kaas uit Trebinje (Herzegovina) is ook in Dalmatië geliefd

Deegwaren

Burek
Pita
Pogača (boeren brood)
Husiljevača
Povitica
Bucnica (pompoenen cake)

Zoetigheden en desserts

Apfelstrudel

Crêpes

Palačinke - crêpes met een zoete vulling (Hongaars: palacsinta)
Zagorski štrukli - zoete deegwaren uit Zagorje
Uštipci
Apfelstrudel (Kroatisch: savijača of štrudla) met appel of wrongelkaas
Orehnjača - zoet brood met walnoten
Makovnjača - zoet brood met papaver
Kroatische honing
Berenpoot
Boeren kaas (kwark) cakes (crèmecake)
Krafne/Donuts
Kroatische pannenkoeken (met crème en wijnsaus)
ušljivac, deran, badavdžija (brood)

Cakes (kolači)

Čupavci
Krafne (krofne) (een soort donut, Duits: Krapfen)
Rožata
Pasencake: Pinca
Kroštule
Fritule (voornamelijk voor kerstmis)
Bisschoppenbrood
Guglhupf (Kroatisch: kuglof)

Dranken

Wijnen (vino, merv. vina)

Kroatië had lange tijd geen internationale bekendheid qua wijnen. Een selectie aan Kroatische wijnen is hieronder genoemd.

Witte wijnen

Graševina
Malvazija
Kutjevački rizling (Riesling uit Kutjevo)
Žilavka
Žlahtina van het eiland Krk
Traminac
Witte Bourgogne
Rijn Riesling
Riesling uit Đakovo
Plešivička kraljevina
Štrigovanec
Varaždinec
Debit
Promina
Benkovački Rosé
Kujundžuša
Bijeli Pinot (witte Pinot) (uit Poreč)
Moslavac
Škrlet
Witte Klikun
Witte Kaštelet
Cetinka
Pošip
Maraština
Bogdanuša
Grk Bijeli
Vugava
Malvasija Dubrovačka

Rode wijnen

Dessertwijnen

Zoete Malvazija
Muškat Ottonel

Bieren (pivo)

Behalve importbier heeft Kroatië ook haar eigen bier. De brouwerij in Split brouwt echter Beiers bier onder licentie van de brouwerij in Duitsland.

Karlovačko: gebrouwen in Karlovac [1]
Ožujsko: gebrouwen in Zagreb (de naam wijst naar de maand maart) [2]
Pan
Osječko: uit Osijek
Staro Češko: Tsjechisch bier uit Daruvar (hier leeft een Tsjechische minderheid), gebrouwen in Kroatië
Riječko pivo: uit de grote zeehavenstad Rijeka
Velebitsko pivo: gebrouwen in Gospić aan de berg de Velebit.

Likeuren en spirits

Maraska Maraschino [3]
Rakija (Kroatisch voor schnaps):
- Travarica - met kruiden
- Šljivovica - pruimen
- Lozovača - druiven
- Kruškovac - peren
- Drenovac - kersen
Pelinkovac - Vermout
Orahovac (walnotenlikeur)
Glembaj
Medovina (met honing)
Gvirc (net als Medovina, maar met meer alcohol)

Koffie

Maraska

Wat betreft koffiecultuur zijn zij beïnvloed door enerzijds het vroegere Oostenrijk-Hongarije, en anderzijds het vroegere Osmaanse Rijk.

Mineraalwater

Jamnica
Lipički studenac
Jana
Cetina – water van de rivier de Cetina, een rivier die door het Dalmatische achterland stroomt
Bistra – geproduceerd door Coca Cola

Sappen en stropen

Badel
Jamnica
Maraska
Dona
Vindija vruchtensappen – Vindi sokovi
Cedevita

Aangeraden boeken

"Hrvatska za stolom - mirisi i okusi Hrvatske", Ivanka Biluš et al., Zagreb:Alfa, Koprivnica: Podravka, 1996, 192 p., illustrated in color, (Biblioteka Anima Croatarum, 2) ISBN 953-168-104-X
"Hrvatska vina" (Croatian wines), Fazinić Nevenko, Milat Vinko, illustrated, 159 p., 1994, ISBN 953-173-061-X
"Nova hrvatska kuhinja" (Nieuwe Kroatische keuken), Davor Butković, Ana Ugarković, Profil international, Zagreb, 2005, 272 p., ISBN 953-12-0164-1