Po (voorwerp)

Twee po's van aardewerk

18de-eeuwse pispot in Westerwaldkeramiek, gevonden bij opgravingen in Brugge.

Ondersteek uit begin 20ste eeuw

Bourdalous uit de Hofburg in Wenen

Toilet- of postoel

Een po (ook pot, waterpot, kamerpot, nachtspiegel, (onder)steek of minder netjes: pispot) is een pot waar men 's nachts zijn behoefte in kan doen.

De po wordt gebruikt in situaties waarin een nachtelijk bezoek aan de wc lastig is, bijvoorbeeld als deze zich ver van het bed bevindt. Het was tot ver in de 19e eeuw gewoon dat het toilet zich buitenshuis bevond, vaak boven een sloot. Was het gebruik van een po tot halverwege de 20e eeuw nog gebruikelijk, tegenwoordig wordt hij zelden meer gebruikt. Bij bedlegerigheid bedient men zich van een ondersteek of urinaal of wordt een verblijfskatheter aangelegd. Daarnaast is er een toiletstoel voor mensen die slecht ter been zijn.

Nachtspiegel

In het verleden werd de inhoud van de nachtspiegel niet weggegooid maar bewaard en ingezameld door leerlooiers en wolkammers. De ammoniak in de urine was een waardevol ingrediënt voor het behandelen van leer en wol. In Tilburg werd in kruiken geplast (vandaar de bijnaam kruikezeiker voor inwoners van deze stad en de naam Kruikenstad voor deze stad tijdens carnaval) en deze werden voor een paar centen verkocht. Op maandag wilde de industrie echter geen urine kopen, vanwege het te hoge alcoholgehalte ervan.

Uitdrukkingen

Er zijn veel uitdrukkingen met po, pot of steek:

• Hij kan de pot op

  Zijn mening interesseert mij niet / ik trek mij er niets van aan

• Iemand op de pot zetten

  Iemand te kijk zetten

• Naast de pot piesen

  Iets doen wat niet mag / een kans mislopen

• Buiten de pot piesen

  Overspel plegen

• Van de pot gerukt

  Totale onzin

Trivia

De bloem van de haagwinde wordt in Noord-Brabant wel pispotje genoemd.

Zie ook

• bourdalou, draagbare po voor dames
• lampetstel
• pecunia non olet

Mediabestanden

Zie de categorie Chamber pots van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.