Transnistrië
Voor het voormalige gouvernement, zie Gouvernement Transnistrië
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Met de naam Transnistrië (ook: Transdnestrië, Transdniestrië of Transdnjestrië) werd oorspronkelijk het gebied tussen de rivieren Dnjestr en Boeg tijdens de Tweede Wereldoorlog in Oost-Europa aangeduid. Dit gebied werd in 1941 door Roemenië veroverd, waarna het gebied zijn naam, een artificiële geografische term, kreeg: Transnistrië of Aan de andere kant van de Nistru.
De aanduiding verwijst tegenwoordig naar het gebied op de linkeroever van de Nistru of Dnjestr. Deze Pridnestrovische Moldavische Republiek is een de facto onafhankelijk ministaatje, dat echter door geen enkel land ter wereld wordt erkend en internationaal nog steeds geldt als een deel van Moldavië.
Naam
In de Nederlandse taal staat het gebied bekend als Transnistrië. Andere, minder bekende, namen zijn Pridnestrovië, Transdnestrië en Transdnjestrië. In het Roemeens,Citefout: Onjuiste parameter in de tag <ref> Sommige analisten zien ook de mogelijkheid dat Transnistrië in de toekomst aansluiting zoekt bij de Unie van Rusland en Wit-Rusland, waarin ook Servië en pro-Russische krachten in Moldavië interesse getoond hebben.
Russisch leger
Het gebied kan zijn onafhankelijkheid handhaven dankzij het Russische 14e Leger, dat er nog steeds gelegerd is. Dit Russische leger moet er ook voor zorgen dat Moldavië zich niet her-aansluit bij Roemenië. In 1999 op een bijeenkomst van de OVSE in Istanboel heeft Rusland beloofd om zijn troepen zo snel mogelijk terug te trekken uit dit gebied en uit Georgië. Tot op heden is dit niet gebeurd omdat Rusland met wantrouwen de aanwezigheid van Amerikaanse en NAVO-activiteiten volgt in voormalige Sovjetrepublieken en Roemenië sinds 1999. Rusland heeft wel toegezegd dat het leger het gebied wil verlaten, mits er eerst een oplossing voor het conflict komt. Gedacht wordt aan een autonome status voor het gebied binnen Moldavië. Op 31 mei 2006 verklaarde een Russische minister dat de troepen toch in Transnistrië zouden blijven.
Transnistrië vs. Moldavië
In juli 2004 verklaarde een leider van de regering dat er in het najaar van dat jaar een referendum zou worden gehouden over aansluiting bij Rusland. In datzelfde jaar begonnen Slavische Transnistrische milities scholen te sluiten die les gaven in het moderne Roemeens met Latijns schrift. Een aantal hiertegen protesterende leraren en ouders werd gearresteerd. Hierop besloot de regering van Moldavië het gebied te isoleren van de rest van het land door een blokkade. Transnistrië nam wraak door de stroomtoevoer naar Moldavië af te sluiten om daarmee te proberen de economie van het land plat te leggen. Het grootste gedeelte van de energiecentrales van Moldavië staat in het gebied van Transnistrië. Moldavië had daardoor soms last van stroomuitvallen. Door een contract te sluiten met Roemenië in januari 2005 is echter de stroomtoevoer weer verzekerd.
Intussen probeert de OVSE onder leiding van de Bulgaarse ex-president Petar Stojanov door onderhandelingen de crisis tussen de beide gebieden weer op te lossen.
Geschiedenis
Transnistrië behoorde tot de Tweede Wereldoorlog bij de Moldavische ASSR binnen de Oekraïense SSR. Stalin voegde een deel van dit gebied in 1940 bij het in dat jaar van Roemenië afgedwongen Bessarabië. Het was binnen de aldus ontstane Moldavische SSR het enige gebied dat nooit tot Roemenië had behoord. Een jaar later, in 1941, werd het gebied Roemeens na annexaties van generaal Ion Antonescu. Het gebied tussen de Dnjestr en Boeg werd ingedeeld in 13 districten. Vier jaar later, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, kwam Bessarabië, samen met Transnistrië, in Rusland te liggen. De Moldavische SSR werd weer gecreëerd, en weer werd dat kleine deel aan de Dnjestr aan de SSR toegevoegd. De rest kwam in de Oekraïense SSR te liggen. Toen de Sovjet-Unie uiteenviel verklaarde Moldavië zich onafhankelijk. Dit gebeurde op 2 september 1990. De Slavische inwoners van Transnistrië weigerden zich bij het Latijnse Moldavië aan te sluiten. Igor Smirnov, een Russisch mijnwerker uit Kamtsjatka, riep zijn eigen staatje uit: de 'Socialistische Sovjet-Republiek Transnistrië'. De oorlog werd verklaard.
In Tiraspol - de hoofdstad van Transnistrië - zetelde toentertijd nog steeds een groot contingent van het oude Sovjet-leger, het 14de leger, dat Smirnov bijstond in zijn strijd tegen Moldavië. In 1992 volgde een korte burgeroorlog, die werd gewonnen door Transnistrië. Het aan de Moldavische kant liggende Tighina werd door Transnistrië ingenomen. Sindsdien gaat het staatje zelfstandig, maar geïsoleerd, door het leven. Rusland wordt gezien als beschermer van Transnistrië. Vanaf 2004 voeren de buurlanden Moldavië en Oekraïne een pro-Westerse koers, daarmee is het strategisch belang van Transnistrië voor Rusland toegenomen. Het staatje wordt gezien als voorpost in het Westen.
Politiek
Transnistrië hanteert een eenkamerstelsel voor de wetgevende macht. Het parlement is de Opperste Sovjet. Het parlement telt 43 leden, die elk gekozen worden om één van de 43 kiesdistricten te vertegenwoordigen. Bij de laatste verkiezingen, in 2005, behaalde oppositiepartij Vernieuwing (Obnovleniye) een meerderheid van 23 zetels in het parlement, tegen 13 voor Republiek (Respoeblika), de partij van president Igor Smirnov. Sindsdien is Yevgeny Shevchuk, de leider van Vernieuwing, de parlementsvoorzitter.
De president van Transnistrië wordt iedere 5 jaar gekozen met een meerderheid van stemmen. Sinds de onafhankelijkheid in 1990 is Igor Smirnov de president van Transnistrië; in 2006 won hij de verkiezingen, zodat hij nu aan zijn vierde termijn bezig is. Smirnov heeft alle presidentsverkiezingen tot nu toe met overmacht gewonnen; in 2006 behaalde hij samen met de huidige vicepresident Aleksandr Korolev 81.4% van de stemmen.
Over de vrij- en eerlijkheid van de verkiezingen in Transnistrië bestaat grote twijfel. Er zijn bij elke verkiezing wel meldingen van onregelmatigheden, maar de verkiezingen in Transnistrië worden over het algemeen niet bezocht door waarnemers, omdat het land niet internationaal erkend wordt; zodoende kan niet met zekerheid gezegd worden of de verkiezingen nu eerlijk verlopen of niet.
Economie
Transnistrië kent sinds de Tweede Wereldoorlog veel industrie, vooral zware industrie zoals staal. In 1990 - dus voor de onafhankelijkheidsverklaring - was het gebied dat nu Transnistrië heet verantwoordelijk voor 40% van het BNP van Moldavië, terwijl er maar 17% van de bevolking woonde. Overigens kwam maar liefst 90% van de Moldavische elektriciteit uit Transnistrië. In 2006 lagen de inkomsten per hoofd van de bevolking officieel op 1.076 dollar, daarmee is Transnistrië een van de armste regio's in Europa. Er is nog steeds industrie in Transnistrië, maar de meeste fabrieken zijn (sterk) verouderd. Belangrijk is de wapenfabriek in Tighina en de staalfabriek van Moldova Steel Works in Rîbniţa. Deze fabriek in Rîbniţa is de grootste werkgever in de regio. Een andere belangrijke bron van inkomsten is de distilleerderij Kvint in Tiraspol.
De Transnistrische economie vertoont overigens nog veel communistische kenmerken, heel veel bedrijvigheid is in handen van monopolisten die vaak gelieerd zijn aan de regering. Zo kent Transnistrië een economisch conglomeraat dat luistert naar de naam Sheriff. Dit Sheriff wordt (volgens geruchten) geleid door de zoon van Igor Smirnov en lijkt op zo ongeveer alles in Transnistrië het monopolie te hebben. Er zijn Sheriff-benzinestations, Sheriff-supermarkten, waar Sheriff-melk, kaas en boter wordt verkocht, een Sheriff-voetbalclub en de enige telefoonaanbieder heet ook Sheriff.
Dat Transnistrië door geen enkel land wordt erkend, biedt de georganiseerde misdaad ook voordelen. Het land staat bekend om zijn grootschalige witwaspraktijken. Verschillende organisaties, waaronder de OVSE, schatten dat in 2005 minimaal zo'n 6 miljard euro aan crimineel geld werd witgewassen in Transnistrië. Een 'goede' partner in de criminaliteit was tot voor kort Oekraïne. Maar sinds dit land een meer op het Westen gerichte politiek voert, is de handel met Transnistrië - officieel - afgenomen. Zo zijn er bijvoorbeeld strengere grenscontroles ingesteld.
Mensenrechten
Transnistrië wordt verdacht van de schending van mensenrechten. Politieke tegenstanders verdwijnen zonder proces of na een schijnproces jaren achter de tralies, claimt een deel van de oppositie. Verder is er volgens sommigen geen sprake van vrijheid van meningsuiting, godsdienst- of politieke vrijheid. In Transnistrië is wel sprake van enig verzet van jongeren, deze groepering heet World Window en voert acties vooral via internet omdat andere middelen (zoals protesten) niet mogelijk zouden zijn.
Reizen naar Transnistrië
Transnistrië wordt door geen enkel land erkend en is dus ook bij geen enkel verdrag aangesloten. Internationale organisaties als Interpol hebben er niets te zeggen. Regelmatig hebben reizigers last van deze situatie. Ze mogen vrij rondreizen door Transnistrië, maar kunnen in geval van nood nergens terecht. Er zijn immers geen ambassades of consulaten. Sommige reisagenten weigeren een reis door Transnistrië te boeken.
Bevolking
De Roemenen (of Moldaviërs, afhankelijk van het gezichtspunt) vormen de grootste minderheid van de bevolking. Russen en Oekraïners vormen samen echter een meerderheid:
- Roemenen: 34% (1989: 40%, 1959: 60%)
- Oekraïners: 29% (1989: 28%)
- Russen: 29% (1989: 25%)
- Anders: 8%
Van de 555.000 inwoners (in 2004) heeft 20% de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, 17% is jonger dan 18,[5] door gebrek aan perspectief verlaten veel jongeren de regio.
Bestuurlijke indeling
Transnistrië is verdeeld in vijf arrondissementen (of: rayons) en twee gemeenten. De Russische en alternatieve benamingen staan er achter tussen haakjes.
Arrondissementen:
- Camenca (Каменка of Kamenka)
- Dubăsari (Дубоссары of Dubossary)
- Grigoriopol (Григориополь)
- Rîbniţa (Рыбница of Rybnitsa)
- Slobozia (Слободзея)
Gemeenten:
Religie
Het overgrote deel van de bevolking is Russisch-orthodox en de overheid steunt de restauratie en de bouw van nieuwe orthodoxe kerken.
De overheid van Transnistrië erkent dat de republiek vrijheid van godsdienst kent en dat 114 religieuze bewegingen en congregaties officieel geregistreerd zijn.
Echter, vanaf 2005, waren er registratiemoeilijkheden voor sommige religieuze bewegingen, vooral voor de Jehova's getuigen. In 2007, stelde de Christian Broadcasting Network de vervolging van protestantse christenen aan de kaak.
Noten
- ↑ In de republiek Moldavië om politieke redenen ook wel "Moldavisch"
- ↑ (en) Pridnestrovie.net: Country facts
- ↑ a b (en) Laatste census 11 - 14 november 2004
- ↑ (ru) Niet-officiële schatting 1 juli 2007
- ↑ Pridnestrovie.net 2004 Census: PMR urban, multilingual, multicultural
Externe links
- Etniciteit van Moldavië en Dniestrië/Transnistrië
- New York City Bar: Russische activiteiten in Moldavië schenden internationaal recht
· 
· 
