Voetbalscheidsrechter
Een voetbalscheidsrechter is een persoon die in een voetbalwedstrijd de beide teams controleert op het navolgen van de regels en het overtreden van de regels bestraft. Bij voetbal is er één scheidsrechter, die aan de zijlijnen wordt ondersteund door twee assistent-scheidsrechters of lijnrechter (ook wel grensrechter genoemd). Op de hoogste niveaus is er daarnaast een vierde official buiten het veld. Bij het WK 2006 werd een vijfde official geïntroduceerd. In de Champions League en Europa League werd voorheen gewerkt met een vijfde en een zesde official, die plaatsnamen achter de doellijn. Na experimenten vanaf 2016 werd op de hoogste niveaus de video assistant referee (VAR) toegevoegd.
Dood element
[bewerken | brontekst bewerken]In het veld is de scheidsrechter een zogeheten dood element. Tot 2019 gold dat als de scheidsrechter geraakt werd door de bal er werd doorgespeeld, net zoals wanneer de bal tegen de paal of lat, wat ook dode elementen zijn, wordt geschoten. Als de bal via de scheidsrechter, die zich binnen het speelveld bevond, over de zij- of achterlijn ging, kreeg de partij die daaraan voorafgaande de bal het laatste speelde, een inworp of hoekschop tegen, dus ook hetzelfde als wanneer de bal via de paal of lat over de zij- of achterlijn gaat, ook dan krijgt de partij die de bal daarvoor het laatst raakte, een inworp of hoekschop tegen.
Bij aanvang van het seizoen 2019-2020 veranderde deze regel. Wanneer de bal nu de scheidsrechter raakt en de richting van het spel ermee wordt beïnvloed, wordt er hervat met een scheidsrechtersbal.
Beginnende scheidsrechters
[bewerken | brontekst bewerken]Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]In Nederland kan men vanaf twaalf jaar de cursus Pupillenscheidsrechter volgen. Vervolgens kan er een keuze gemaakt worden tussen de cursus Verenigingsscheidsrechter, waarmee de scheidsrechter wedstrijden op de eigen club kan leiden, of de Scheidsrechtersopleiding III (kortweg SO III). Bij laatstgenoemde opleiding wordt de scheidsrechter door de KNVB aangesteld voor diverse wedstrijden, waarin hij/zij begeleid wordt. Na slagen start de scheidsrechter direct in de startgroep. Na de startgroep vindt er plaatsing in een passende reguliere groep plaats.
België
[bewerken | brontekst bewerken]In België kan men scheidsrechter worden vanaf vijftien jaar. Daarvoor moeten de kandidaat-scheidsrechters een cursus volgen en een bijhorend examen afleggen (3 zaterdagen). De geslaagde kandidaten worden dan stagiair. Per provincie is er een cursus, behalve in West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen. Daar is er per gewest een cursus. De stagiairs worden in hun eerste drie wedstrijden opgevolgd door een peter. Deze zorgen voor de begeleiding van de beginnende scheidsrechters. Stagiairs die slagen bij de controle (uitgevoerd door een 'observer'), worden in een categorie geplaatst.
Opvolging van scheidsrechters
[bewerken | brontekst bewerken]Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]In Nederland worden scheidsrechter sinds het seizoen 2024/25 begeleid door begeleiders. Zij krijgen hierop een beoordeling die meetelt voor de eindrangschikking en mogen ook een zelfreflectie schrijven, waarop de begeleider feedback geeft. Tot en met 2024 werden scheidsrechters beoordeeld door verschillende rapporteurs, die meerdere keren per seizoen aangesteld werden op wedstrijden van een scheidsrechter. Het rapport werd meegenomen in de eindrangschikking. Hoe hoger een scheidsrechter komt, hoe meer opleidingen er gedaan moeten worden. Zo moet een scheidsrechter vanaf de derde klasse of de tweede jeugdgroep de Scheidsrechtersopleiding II (kortweg SO II) volgen. Hierin wordt onder andere aandacht besteed aan het begeleiden van een andere scheidsrechter, voeding en training. Promoveert een scheidsrechter naar de landelijke divisies in het seniorenvoetbal, dan wordt hij of zij geacht deel te nemen aan de Scheidsrechtersopleiding I (SO I). Hier wordt onder andere de samenwerking met neutrale assistenten en mediatraining behandeld. Scheidsrechters in de hogere groepen en scheidsrechters uit het talententraject dienen ieder seizoen de FIFA-test te lopen. Dit is een conditietest met een combinatie tussen sprints en langdurige intensieve intervaltraining.
België
[bewerken | brontekst bewerken]In België krijgen scheidsrechters regelmatig een nazicht waarbij ze worden beoordeeld. Aan de hand van die beoordeling kan de scheidsrechter aangeduid worden voor wedstrijden uit hogere categorieën. De nazichten bepalen ook in welke categorie de scheidsrechter terechtkomt. De begeleiding van scheidsrechters is afhankelijk van de categorie van de scheidsrechters.
Onderrichtingen
[bewerken | brontekst bewerken]In elk land zijn er onderrichtingen opgesteld voor voetbalscheidsrechters. Deze zijn gebaseerd op de algemene onderrichtingen, opgesteld door de FIFA. De onderrichtingen kunnen in elk land verschillen. Een voorbeeld is dat de KBVB in de Belgische onderrichtingen vermeldt dat doelnetten verplicht zijn, terwijl de algemene onderrichtingen van de FIFA vermelden dat doelnetten niet verplicht zijn.
Vriendenkringen/Scheidsrechtersverenigingen
[bewerken | brontekst bewerken]In België is er per gewest een vereniging voor scheidsrechters, een vriendenkring of SVK's. In Nederland zijn er scheidsrechtersverenigingen, per stad of regio. De overkoepelende organisatie in Nederland is COVS. De vriendenkringen houden regelmatig een vergadering waarbij onderrichtingen van de provinciale scheidsrechterscommissie worden meegedeeld. De scheidsrechtersverenigingen hebben vergelijkbare clubavonden en trainingsmogelijkheden. De meeste vriendenkringen organiseren regelmatig activiteiten en quizzen om de spelregels bij scheidsrechters op te frissen.
Uitrusting van een voetbalscheidsrechter
[bewerken | brontekst bewerken]
- Tenue
Scheidsrechters dragen een tenue waarmee ze zich onderscheiden van de spelers, meestal door een shirt van een andere kleur dan de spelers van beide teams. In het begin van de 20e eeuw droegen scheidsrechters een blazer in plaats van een shirt. Traditioneel was het scheidsrechterstenue bijna altijd helemaal zwart. Alleen als een van de teams een heel donker shirt droeg droeg de scheidsrechter een andere kleur (meestal rood) om zich van beide teams te onderscheiden.[1][2][3][noot 1] Bij het WK 1994 kregen de scheidsrechters geen zwarte shirts, maar de keuze uit bordeauxrode, gele of witte.[4] In datzelfde jaar kregen de scheidsrechters in de in 1992 opgerichte Premier League in Engeland groene shirts.[1] Deze veranderingen zorgden ervoor de scheidsrechter beter herkenbaar was op de televisie. Sindsdien dragen de scheidsrechters tenues in vele verschillende kleuren, die variëren per land, competitie, kledingmerk en seizoen. De scheidsrechter bepaalt zelf welke kleur hij draagt, door een kleur te kiezen die voldoende afwijkt van de tenues van de thuisspelende en uitspelende clubs van de wedstrijd die de scheidsrechter moet leiden. Echter, wordt de shirtkeuze in het betaald voetbal en Europese competities bepaald door de KNVB of UEFA.
- Uitrusting
Alle scheidsrechters hebben een fluitje,[noot 2] een horloge, gele en rode kaarten en een notitieboekje met pen of potlood bij zich en een muntstuk om te bepalen welk team de keuze heeft tussen speelhelft of aftrap.
Op hogere niveaus, en soms ook op lagere, hebben scheidsrechters een spuitbus met wit spuitschuim (‘scheidsrechters spray’) in een houder aan een riem.[noot 3]
Op de hoogste niveaus dragen scheidsrechters een draadloos full-duplex communicatiesysteem met headset (‘oortje’) om met hun assistenten te communiceren,[noot 4] en assistent-scheidsrechters gebruiken ‘elektronische vlaggen’, die een signaal naar de scheidsrechter sturen wanneer er op een knop wordt gedrukt[21][22] Bij wedstrijden met doellijntechnologie dragen scheidsrechters een smartwatch waarmee ze de meldingen van het systeem kunnen ontvangen.[23]
Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]In Nederland dragen scheidsrechters in het betaald voetbal tenues van het merk Nike, met het KNVB logo en sponsoring op de arm. Sinds seizoen 2012/13 is het Nike-logo duidelijk te zien op de kleding, en kunnen particulieren deze tenues met KNVB-logo ook zelf aanschaffen. Scheidsrechters en assistent-scheidsrechters in de hoogste regionen van het Nederlandse voetbal zijn verplicht om ook schoenen van Nike te dragen of anders de logo’s van andere fabrikanten zwart te maken met stift.[24] In lagere afdelingen mogen de scheidsrechters zelf kiezen welk merk tenue ze dragen. Veel voetbalverenigingen stellen tenues beschikbaar voor hun (club)scheidsrechters.
België
[bewerken | brontekst bewerken]In de hogere afdelingen van België dragen de scheidsrechters een uitrusting van het merk Patrick en de daarbij horende schoenen van Patrick, in de lagere afdelingen mogen de scheidsrechters kiezen en worden er ook veel uitrustingen van Erima en Adidas gedragen en ook van Patrick.
Europa
[bewerken | brontekst bewerken]In Europese wedstrijden dragen de scheidsrechters een uitrusting van het Italiaanse merk Macron (UEFA) en Adidas (FIFA).
Scheidsrechters in het Nederlandse betaald voetbal - seizoen 2023/2024
[bewerken | brontekst bewerken]FIFA International
- Danny Makkelie (UEFA Elite category)
- Serdar Gözübüyük (UEFA Elite category)
- Allard Lindhout (UEFA First category)
- Sander van der Eijk (UEFA Second category)
- Dennis Higler (UEFA Second category)
- Marc Nagtegaal (UEFA Second category)
- Joey Kooij (UEFA Second category)
Scheidsrechters Senior
Scheidsrechters Masterclass
- Erwin Blank
- Alex Bos
- Rob Dieperink
- Michael Eijgelsheim
- Laurens Gerrets
- Thomas Hardeman
- Boyd van Kommer
- Jannick van der Laan
- Richard Martens
- Ingmar Oostrom
- Martin Pérez
- Kevin Puts
- Jesse Rozendal
- Clay Ruperti
- Nick Smit
- Stan Teuben
- Luuk Timmer
- Robin Vereijken
- Martijn Vos
- Wouter Wiersma
Assistent-scheidsrechters in het Nederlandse betaald voetbal - seizoen 2022/2023
[bewerken | brontekst bewerken]Assistent-scheidsrechter Senior en FIFA-International
- Johan Balder
- Rens Bluemink
- Mario Diks
- Rogier Honig
- Roy de Nas
- Charl Schaap
- Hessel Steegstra
- Jan de Vries
- Erwin Zeinstra
- Joost van Zuilen
Assistent-scheidsrechter Senior
- Ruud Bexkens
- Angelo Boonman
- Richard Brondijk
- Cristian Dobre
- Bas van Dongen
- Dave Goossens
- Frank Jansen
- Maarten Ketting
- Erik Kleinjan
- Richard Polman
- Freek Vandeursen
- Rob van de Ven
Assistent-scheidsrechter Masterclass
- Jordi Been
- Martijn Beijer
- Kevin Bodde
- Dyon Fikkert
- Don Frijn
- Stefan de Groot
- Patrick Inia
- Mark Janssen
- Nils van Kampen
- Danny Kempinga
- Jari de Koning
- Luc de Koning
- Erik Koopman
- Thomas Krijt
- Murat Kucukerbir
- Robert Kunst
- Jeremy van der Ley
- Roan van Marrewijk
- Sjoerd Nanninga
- Michael Osseweijer
- Franca Overtoom
- Frans Ozinga
- Michael Rasch
- Michael Ribbink
- Rick van Rijn
- Bram Vervoorn
- Ralf van Vlokhoven
- Jeroen van der Waaij
- Joey Waleveld
- Kevin Weever
- Joris Westhof
- Yorick Weterings
Vrouwelijke scheidsrechters in het betaald voetbal voor mannen
[bewerken | brontekst bewerken]Internationaal
[bewerken | brontekst bewerken]Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]Begin jaren ‘60 was er in het Nederlandse voetbal een groot tekort aan scheidsrechters, waardoor er wekelijks veel jeugdwedstrijden werden afgelast. In Alkmaar begon daarop een campagne om nieuwe mensen aan te trekken, waarvoor ook vrouwen zich mochten melden – een revolutionair plan. Het KNVB-bestuur wilde echter geen vrouwelijke scheidsrechters toestaan.[25] Bondsadministrateur Teun Bakker van de KNVB afdeling Noord-Holland begon desondanks in 1961 in het geheim met de opleiding van drie vrouwelijke scheidsrechters uit Alkmaar: Ineke Boom (21), Klazina Laan (20) en Nel Rentenaar (20). Zes weken later leidden ze op 11 juni 1961 enkele wedstrijden op een groot jeugdtoernooi in Alkmaar[25] en waren daarmee de allereerste vrouwelijke scheidsrechters in het voetbal.[26] Er meldden zich meer vrouwen aan, en na een jaar hadden al 32 vrouwen de opleiding in Alkmaar afgerond, waarop de KNVB op zaterdag 3 november 1962 besloot om vrouwelijke scheidsrechters toe te staan.[27] Dat betekende meteen dat – voor het eerst sinds 1889 – vrouwen lid mochten worden van de KNVB.[25] Daarna waren Maartje Krijger(1944–2017[28]), Toos Mol en Klaske Stolp[29] de eerste drie vrouwen, die de scheidsrechtersopleiding bij de KNVB officieel voltooiden.[25] Op 19 november 1962 werd Krijger in Zaandam bij een jeugdwedstrijd tussenZVV en VVZ officieel aangesteld als eerste vrouwelijke scheidsrechter in het Nederlandse voetbal.
- Sjoukje de Jong (1964) uit Vegelinsoord[30] was de eerste vrouwelijke assistent-scheidsrechter in het betaald voetbal voor mannen, toen ze op 10 november 2001 in stadion De Adelaarshorst scheidsrechter Hennie de Graaf assisteerde bij de wedstrijd Go Ahead Eagles-VVV Venlo (2-0) in de Jupiler League.[31][32]. Na twee wedstrijden raakte ze geblesseerd, en vervolgens zette ze haar carrière voort als scheidsrechter op het hoogste niveau in het vrouwenvoetbal.[30]
- Nicolet Bakker (ca. 1983) uit Hoogeveen debuteerde als assistent scheidsrechter in het betaald voetbal voor mannen toen ze op 8 april 2011 bij het duel tussen FC Volendam en Fortuna Sittard (2-1) in de Keuken Kampioen Divisie scheidsrechter Jan Wegereef assisteerde.[33]
- Franca Overtoom (ca. 1992) uit Obdam vlagt sinds 2018 in het betaald voetbal voor mannen, en was de eerste vrouwelijke scheidsrechter op het hoogste Nederlandse voetbalniveau, de Eredivisie, toen ze op 21 november 2021 bij het duel FC Groningen - Go Ahead Eagles (1-0) scheidsrechter Sander van der Eijk assisteerde.[34][35][36]
- Shona Shukrula (1991) uit Alkmaar was de eerste vrouwelijke scheidsrechter in het betaald voetbal voor mannen, toen ze op 4 oktober 2024 de wedstrijd TOP Oss - ADO Den Haag (1-5) leidde in de Keuken Kampioen Divisie.[37][38] Shukrula deelde in die wedstrijd een rode kaart uit aan Karim Loukili van TOP Oss.[noot 5]
Nederlandse scheidsrechters in internationale wedstrijden
[bewerken | brontekst bewerken]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Bijgewerkt t/m 30 juli 2019[39]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Lijst van voetbalscheidsrechters
- Scheidsrechter
- Assistent-scheidsrechter
- Vierde official
- Videoscheidsrechter
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Referee (association football) op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Fußballschiedsrichter op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Arbitre (football) op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- KNVB.nl, Spreekbeurt Scheidsrechter
- Referenties
- ↑ a b c (en) Referee kit history, Geschiedenis Scheidsrechterstenues
- ↑ (en) Referee kit history, Scheidsrechterstenues Premier League
- ↑ Jenisport, Evolutie van scheidsrechterstenues
- ↑ (en) Referee kit history, Scheidsrechterstenues FIFA WK 1994
- ↑ Kamphuis, Marjolijn, 18 jun 2014.Wat is nou precies dat scheerschuim dat scheidsrechters gebruiken op het WK voetbal?
- ↑ Teamswear, Scheidsrechters Spray
- ↑ (de) Weitgehend positive Erfahrungen mit der Verwendung von "Freistoß-Spray" bei FIFA-Wettbewerben. FIFA.com (20 november 2013). Gearchiveerd op 8 december 2015. Geraadpleegd op 6 juli 2014.
- ↑ (de) WZ-Newsline.de, 19 juli 2011, Freistoß-Spray: Rasierschaum auf dem Fußball-Platz
- ↑ (de) Der Spiegel Online, 16 okt 2014, Schiri-Sahne erstmals in der Bundesliga, bezocht 8 dezember 2015
- ↑ KNVB.nl, 1 augustus 2014, Spray bij vrije trappen ook in Nederlandse competities
- ↑ AD, 1 aug 2014, KNVB start met spray bij vrije trappen
- ↑ AD, 16 juli 2014, Ook Franse arbiters gaan vanishing spray gebruiken
- ↑ AD, 30 juli 2014, Spuitbus voor arbiters in Premier League
- ↑ FC Update, 29 november 2005, Belgische scheidsrechters krijgen 'oortjes'
- ↑ Nieuwsblad.be, 7 dec 2007, Voortaan oortjes voor alle scheidrechters in eerste klasse
- ↑ (fr) Le Football Professionnel, Situation du football professionnel français, Saison 2005/2006 (p55)
- ↑ (fr) La Libre, 22-09-2005, Une oreillette pour l'arbitre
- ↑ Voetbalprimeur, 07-03-2006, Scheidsrechters krijgen oortjes op WK
- ↑ Doof.nl, 5 mrt 2008, Horen, zien en fluiten, “… komt korte tijd nadat de voetbalbond heeft bekend gemaakt dat alle arbitrageteams in de eredivisie elektronische communicatiemiddelen krijgen. De headsets zijn bedoeld om de communicatie tussen de scheidsrechters en hun assistenten te bevorderen, zoals dat ook bij Europese wedstrijden gebeurt. …”
- ↑ NRC, vr. 4 apr. 2008, A-scheidsrechters krijgen van KNVB allemaal headset, “… Alle A-scheidsrechters van de KNVB zijn van vanaf komend weekeinde uitgerust met een headset. …”
- ↑ (en) Solomon, Jon, SEC will try wireless communication for football officials in 2012. AL.com (10 juli 2012). Geraadpleegd op 13 mei 2014. “"wireless communication ... a concept used by international soccer referees for several years"”
- ↑ (en) Electronic Flags. United States Soccer Federation. Gearchiveerd op 18 oktober 2011. Geraadpleegd op 13 mei 2014.
- ↑ (en) Weir, Keith, Premier League unveils goalline technology to end disputes. Reuters (8 augustus 2013). Geraadpleegd op 13 mei 2014.
- ↑ (en) Referee kit history, Scheidsrechterstenues Eredivisie
- ↑ a b c d Sportgeschiedenis, sept. 2024, Alkmaar speelde begin jaren zestig een doorslaggevende rol bij de erkenning van de vrouwelijke voetbalscheidsrechters
- ↑ NPO Radio 1, Langs de Lijn En Omstreken, 04 oktober 2024 20:30 - 23:00, Eerste vrouwelijke scheidsrechters plaveiden de weg al in 1961
- ↑ Streekstad Centraal, 4 oktober 2024, Eerste vrouwelijke scheidsrechters kwamen óók in jaren ‘60 al uit Alkmaar: “Pure ongehoorzaamheid”
- ↑ Zaanwiki, Steenbakker - Krijger, Maartje
- ↑ Provinciale Zeeuwse Courant, 29 november 1962, p21, Fluitende meisjes een KNVB geheim
- ↑ a b VPRO.nl, Looijestijn, E, “Topscheidsrechter”
- ↑ KNVB.nl, Als scheids heb je de mooiste plek op het veld
- ↑ (en) Worldfootbal.net, Eerste Divisie 2001-2002, Go Ahead Eagles-VVV Venlo
- ↑ Voetbalprimeur.nl, FC Volendam vs. Fortuna Sittard
- ↑ Eerste vrouwelijke assistent-scheidsrechter in eredivisie: 'Heel trots' | NOS. nos.nl (21 november 2021). Gearchiveerd op 21 november 2021. Geraadpleegd op 22 november 2021.
- ↑ Hart van Nederland, 17 nov 2021, Franca Overtoom eerste vrouwelijke grensrechter Eredivisie
- ↑ (en) Worldfootbal.net, Eredivisie 2021-2022, FC Groningen - Go Ahead Eagles
- ↑ Scheidsrechter Shukrula na primeur en bewogen week: 'Trots en dankbaar'. nos.nl (4 oktober 2024). Geraadpleegd op 4 oktober 2024.
- ↑ Telegraaf.nl, 30 sep. 2024 Shona Shukrula zorgt voor primeur en wordt eerste vrouwelijke scheidsrechter in nederlands betaald mannenvoetbal
- ↑ (en) Interlands met Nederlandse scheidsrechters, European Football
- Voetnoten
- ↑ In Engeland mochten voetbalteams tot begin jaren ‘90 geen zwarte shirts dragen, zodat de scheidsrechters hun traditionele zwarte tenue konden dragen. Maar (zeer) donkerblauw kwam wel voor, en in dat geval droeg de scheidsrechter meestal rood.[1]
- ↑ Voordat er een fluit werd gebruikt gaven de scheidsrechters hun beslissing aan door met een witte zakdoek te zwaaien. In het algemeen wordt aangenomen dat er voor het eerst een fluit werd gebruikt in 1878 bij een wedstrijd tussen Nottingham Forest en Sheffield Norfolk. Pas in 1936 werd de fluit voor het eerst vermeld in de reglementen.
- ↑ Scheidsrechters spray, ook wel referee spray, vrije trappen spray, verdwijnspray of vanishing spray, werd uitgevonden door de Argentijnse journalist Pablo Silva, nadat hij als amateurvoetballer eens een wedstrijd verloor omdat het muurtje van de tegenstander te dichtbij kwam staan toen de scheids niet oplette. Zijn idee stamt al uit de jaren ‘80, maar pas in 2014 werd het voor het eerst tijdens een WK gebruikt. De spray is een mix van water, butaan en een oppervlakte-actieve stof, dat door de druk in een spuitbus als een soort wit schuim naar buiten komt. Na 1 tot 2 minuten verdwijnt de spray weer. [5][6] De spray is sinds maart 2012 officieel goedgekeurd door de FIFA.[7] Daarvoor werd het al in Zuid- en Noord-Amerika gebruikt.[8] Het witte spuitschuim zit in een spuitbus, die de scheidsrechter in een houder aan zijn broekriem meedraagt. Met het biologisch afbreekbare schuim kan hij de positie markeren van waar een vrije trap genomen moet worden, en de afstand (9,15m) markeren die spelers van de tegenstander, bv. in een ‘muurtje’, daar tenminste vanaf moeten blijven. De spray werd ook gebruikt op het Wereldkampioenschap 2014 in Brazilië, en wordt sindsdien ook in verschillende Europese competities gebruikt.[9] Ook in België en Nederland gingen scheidsrechters de spray vanaf het seizoen 2014/15 gebruiken bij alle duels op de hoogste niveaus.[10][11] Ook in o.a. Frankrijk[12] en Engeland[13] werd de spray dat seizoen ingevoerd.
- ↑ In het seizoen 2004/05 gebruikten scheidsrechters bij alle wedstrijden in de Franse Ligue 1 een communicatiesysteem met een headset (‘oortjes’). In België, waar al testen waren gedaan, werd het begin 2006 ingevoerd.[14] Engeland, Spanje, Zweden en Hongarije volgden al snel.[15] De UEFA voerde in het seizoen 2004/05 tests uit tijdens dertig wedstrijden, de laatste de finale van de Champions League op 17 mei 2006 tussen FC Barcelona en Arsenal in het Stade de France.[16][17] Ook tijdens het WK2006 in Duitsland kregen de scheidsrechters oortjes.[18] In de eredivisie in Nederland werd het in april 2008 ingevoerd.[19][20]
- ↑ In het voetbal worden vaak uitdrukkingen gebruikt zoals: ‘de scheidsrechter geeft een speler een gele kaart’, ‘de scheidsrechter die een gele kaart uitdeelt’, ‘de scheidsrechter strooit met gele kaarten’, ‘die speler krijgt een rode kaart’ en ‘deze speler begaat veel overtredingen en verzamelt gele kaarten‘, ‘er wordt hem een kaart aangenaaid’, etc. In al dit soort uitdrukkingen is sprake van figuurlijk taalgebruik: een scheidsrechter heeft immers slechts één gele en één rode kaart bij zich, die hij in voorkomend geval niet weggeeft aan een speler, maar slechts aan hem toont.
