Georgisch alfabet

Het Georgisch alfabet wordt gebruikt om het Georgisch en andere Kartveelse talen (zoals Mingreels) te schrijven. Het wordt soms ook gebruikt voor andere talen uit de Kaukasus, zoals Ossetisch in de jaren 40.

Schriftsoorten

Het alfabet wordt geschreven in drie verschillende schriftsoorten. Het oudste is het asomtavroeli, opgevolgd door het noeschoeri en het mchedroeli. In elk van deze schriftsoorten heeft het alfabet dezelfde letters met dezelfde namen in dezelfde volgorde. Voor alledaags gebruik is het mchedroeli de standaard, maar ook de andere worden nog gebruikt – onder meer door de Georgisch-orthodoxe Kerk.

Oorspronkelijk bestond het alfabet uit 38 letters. Vijf van die letters worden in het Georgisch niet meer gebruikt. Het Mingreels wordt geschreven met 36 letters: dezelfde 33 die het Georgisch gebruikt, één letter die het Georgisch niet meer gebruikt en twee taalspecifieke letters.

Vergelijking tussen asomtavroeli, noeschoeri en mchedroeli.

Geen van deze schriftsoorten heeft aparte hoofdletters. Soms wordt de betreffende letter eenvoudigweg iets groter geschreven. Verschillende moderne schrijvers hebben geëxperimenteerd met het gebruik van asomtavroeli als hoofdletters in een verder in mchedroeli geschreven tekst.

Transliteratie

Hieronder volgt de transliteratie van het Georgisch. In de eerste tabel staan alleen die letters die nog in het Georgisch gebruikt worden.

Mchedroeli		Asomtavroeli		Noeschoeri		Naam	Officiële transliteratie	ISO 9984:1996	Nederlandse transliteratie
Glief	Unicode	Glief	Unicode	Glief	Unicode	Naam	Officiële transliteratie	ISO 9984:1996	Nederlandse transliteratie
ა	U+10D0	Ⴀ	U+10A0	ⴀ	U+2D00	AN	A a	A a	A a
ბ	U+10D1	Ⴁ	U+10A1	ⴁ	U+2D01	BAN	B b	B b	B b
გ	U+10D2	Ⴂ	U+10A2	ⴂ	U+2D02	GAN	G g	G g	G g
დ	U+10D3	Ⴃ	U+10A3	ⴃ	U+2D03	DON	D d	D d	D d
ე	U+10D4	Ⴄ	U+10A4	ⴄ	U+2D04	EN	E e	E e	E e
ვ	U+10D5	Ⴅ	U+10A5	ⴅ	U+2D05	VIN	V v	V v	V v
ზ	U+10D6	Ⴆ	U+10A6	ⴆ	U+2D06	ZEN	Z z	Z z	Z z
თ	U+10D7	Ⴇ	U+10A7	ⴇ	U+2D07	TAN	T t	T’ t’	T t
ი	U+10D8	Ⴈ	U+10A8	ⴈ	U+2D08	IN	I i	I i	I i
კ	U+10D9	Ⴉ	U+10A9	ⴉ	U+2D09	KAN	K’ k’	K k	K k
ლ	U+10DA	Ⴊ	U+10AA	ⴊ	U+2D0A	LAS	L l	L l	L l
მ	U+10DB	Ⴋ	U+10AB	ⴋ	U+2D0B	MAN	M m	M m	M m
ნ	U+10DC	Ⴌ	U+10AC	ⴌ	U+2D0C	NAR	N n	N n	N n
ო	U+10DD	Ⴍ	U+10AD	ⴍ	U+2D0D	ON	O o	O o	O o
პ	U+10DE	Ⴎ	U+10AE	ⴎ	U+2D0E	PAR	P’ p’	P p	P p
ჟ	U+10DF	Ⴏ	U+10AF	ⴏ	U+2D0F	ZHAR	Zh zh	Ž ž	Zj zj
რ	U+10E0	Ⴐ	U+10B0	ⴐ	U+2D10	RAE	R r	R r	R r
ს	U+10E1	Ⴑ	U+10B1	ⴑ	U+2D11	SAN	S s	S s	S s
ტ	U+10E2	Ⴒ	U+10B2	ⴒ	U+2D12	TAR	T’ T’	T t	T t
უ	U+10E3	Ⴓ	U+10B3	ⴓ	U+2D13	UN	U u	U u	Oe oe
ფ	U+10E4	Ⴔ	U+10B4	ⴔ	U+2D14	PHAR	P p	P’ p’	P p
ქ	U+10E5	Ⴕ	U+10B5	ⴕ	U+2D15	KHAR	K k	K’ k’	K k
ღ	U+10E6	Ⴖ	U+10B6	ⴖ	U+2D16	GHAN	Gh gh	Ḡ ḡ	Gh gh
ყ	U+10E7	Ⴗ	U+10B7	ⴗ	U+2D17	QAR	Q’ q’	Q q	Q q
შ	U+10E8	Ⴘ	U+10B8	ⴘ	U+2D18	SHIN	Sh sh	Š š	Sj sj
ჩ	U+10E9	Ⴙ	U+10B9	ⴙ	U+2D19	CHIN	Ch ch	C’ c’	Tsj tsj
ც	U+10EA	Ⴚ	U+10BA	ⴚ	U+2D1A	CAN	Ts ts	C’ c’	Ts ts
ძ	U+10EB	Ⴛ	U+10BB	ⴛ	U+2D1B	JIL	Dz dz	J j	Dz dz
წ	U+10EC	Ⴜ	U+10BC	ⴜ	U+2D1C	CIL	Ts’ ts’	C c	Ts ts
ჭ	U+10ED	Ⴝ	U+10BD	ⴝ	U+2D1D	CHAR	Ch’ ch’	C c	Tsj tsj
ხ	U+10EE	Ⴞ	U+10BE	ⴞ	U+2D1E	XAN	Kh kh	X x	Ch ch
ჯ	U+10EF	Ⴟ	U+10BF	ⴟ	U+2D1F	JHAN	J j	J j	Dzj dzj
ჰ	U+10F0	Ⴠ	U+10C0	ⴠ	U+2D20	HAE	H h	H h	H h

De niet langer gebruikte letters staan hieronder.

Mchedroeli		Asomtavroeli		Noeschoeri		Naam
Glief	Unicode	Glief	Unicode	Glief	Unicode	Naam
ჱ	U+10F1	Ⴡ	U+10C1	ⴡ	U+2D21	HE
ჲ	U+10F2	Ⴢ	U+10C2	ⴢ	U+2D22	HIE
ჳ	U+10F3	Ⴣ	U+10C3	ⴣ	U+2D23	WE
ჴ	U+10F4	Ⴤ	U+10C4	ⴤ	U+2D24	HAR
ჵ	U+10F5	Ⴥ	U+10C5	ⴥ	U+2D25	HOE
ჶ	U+10F6					FI

Externe link

Unicode-Codetabellen voor Georgisch (PDF, 106 kB)

Zie de categorie Georgische schriftsoorten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.