Kokain
|
| |
| CAS-nummer 50-36-2 |
ATC-nummer {{{ATC}}} |
| Metabolisme | lever |
| Halveringstid | 1 time |
| Utskiljing | Nyrene/urin |
| Administrasjonsform | oral, IV, gjennom lungene, sniffing, gjennom huda, PO |
Kokain (bensoylmetylekgonin) er eit alkaloid som ofte vert misbrukt som eit narkotikum. Kokain vert utvunne av blad frå kokabusken (Erythroxylon cocae), som veks i Sør-Amerika, særleg i Bolivia, Colombia og Peru. Namnet kokain kjem frå plantenamnet koka pluss alkaloidsuffikset -in, på folkemunn er stoffet kalla «cola», «Charlie», «blow», «snø» eller «pudder».[1]
Kokain stimulerer sentralnervesystemet og minkar kjensla av svolt. Stoffet gjev ei sterk kjensle av lukke og mykje energi.[2] Sjølv om kokain i dag i hovudsak vert misbrukt som rusmiddel, kan det elles i sjeldne tilfelle verta nytta til lokalbedøving ved operasjonar i augo, halsen eller nasa.
Narkotikum
endreKokain er eit stoff det er sterkt vanedannande, og har ei særs sterk brukarbinding.[3] Stoffet står på den norske narkotikalista[4] og stoffet er soleis forbode i Noreg. Stoffet står òg på dopinglista til antidoping-byrået WADA og Antidoping Norge.
Kokain kan takast på fleire ulike måtar: med sprøyte, sniffast gjennom nasa, røykjast, takast opp gjennom huda – til dømes i munnen eller ved svelging. Kroppen reagerer med høgare blodtrykk, og omfattande bruk kan føra til hjarteinfarkt.
Historie
endreDei oppkvikkande og svoltdempande effektane til kokablada har vore kjende i fleire hundre år før forskarane klarte å isolera den aktive substansen i 1859. I rein form er effekten av kokain langt sterkare enn i kokablada. Stoffet vart etter kvart teke i bruk som rusmiddel, og mange store intellektuelle, kunstnarar og musikarar har nytta kokain, mellom anna Sigmund Freud.[5] Fram til 1929 kunne ein finna spor av kokain i Coca-Cola.[6]
Kjelder
endre- ↑ «Kokain» (på norsk bokmål). Blå kors. Henta 2. april 2023.
- ↑ Dietrichs, Erik Sveberg; Mørland, Jørg; Bretteville-Jensen, Anne Line; Bachs, Liliana: kokain i Store medisinske leksikon på snl.no. Henta 2. april 2023.
- ↑ Recent developments in the abuse of cocaine Arkivert 2005-03-12 ved Wayback Machine.
- ↑ Narkotikaforskriften i Lovdata.no
- ↑ Christine Myrvang. «Da kokainen var hvit som snø og uskyld» (på norsk bokmål). Handelshøyskolen BI. Henta 2. april 2023.
- ↑ Coca-Cola i Store norske leksikon på snl.no. Henta 2. april 2023.
- Denne artikkelen bygger på «Cocaine» frå Wikipedia på engelsk, og «Kokain» frå Wikipedia på svensk den 5. oktober 2006.
Bakgrunnsstoff
endre
- «Kokain» (på norsk bokmål). Rusopplysningen.
- «Cocaine» (på engelsk). United Nations Office on Drugs and Crime.
- «Cocaine Research Report» (på engelsk). National Institute on Drug Abuse.
- «Fakta om narkotika» Arkivert 2006-03-02 ved Wayback Machine. hjå Sosial- og helsedirektoratet