Dòge

Lo dòge èra lo primièr magistrat de qualques republicas italianas, subretot de Venècia e Gènoa. Eretièr del dux, foncionari bizantin del temps que Ravena e Venècia fasián partida de l'Empèri Bizantin, aquel foncionari vengut poderós ensagèt de crear una succession dinastica mas deguèt daissar la plaça, dels temps dels ducats medievals, a un personatge elegit per sos pars nòbles. Èra la sola magistratura amb lo procuraire de Sant Marc qu'èra viatgèra (dogat a vida generalament doat a un òme d'experiéncia).

Dòge de Venècia

Article detalhat: Dòge de Venècia.

A Venècia, lo dòge aviá per atribucions principalas:

de decidir la guèrra o la patz,
de comandar las armadas,
de nomenar a las foncions civilas e eclesiasticas, * de presidir al senat: mas podiá pas prene cap de resolucion sens l'avís favorable del Conselh dels Dètz.

La moneda èra batuda al nom del dòga, e non pas a sa armas; podiá causir una molhèr sonque a Venècia. En dintrant en carga se fiançava amb la mar Adriatica, usatge que faisiá sens dobte allusion a l’empèri que Venècia aviá sus las mars.

Lo primièr dòge foguèt Paolo Lucio Anafesto (697). Lo 120ⁿ e darrièr dòga, Ludovico Manin, èra en exercici quora la republica de Venècia foguèt conquistada per las armadas francesas (1797).

Los dòges venecians mai celèbres son los Dandolo, los Faliero, los Tiepolo e los Gradenigo.

Dòge de Gènoa

Article detalhat: Dòge de Gènoa.

A Gènoa, la dignitat de dòge foguèt creada en 1339 e foguèt d’en primièr conferada a vida, lo tot primièr dòga foguèt Simon Boccanegra; lo dòga deviá èsser de familha pldbeïana e de la faccion gibelina. D'entres aqueles dògas perpetuals: los noms de Guarco, Montaldo, Fregoso e Adorno, familhas en lucha perpetuala que mai d'un còp gaireben portèton la Republica cap al caós.

En 1528, Andrea Doria faguèt decretar que s'eliriá un nòu dòga cada dos ans e que seriá causit dentre las familhas aristocraticas (28), aquel dòga deviá partejar lo poder amb un conselh de 400 membres, lo Senat, causits dins la noblessa e un censor e dos cònsols. Los Spinola, los Doria, los Grimaldi, los Imperiali, los Durazzo, los Balbi, los Pallavicino mas tanben los Lomellini, los Brignole-Sale son los mai celèbres. Gènoa arrestèt d’aver de dògas en 1797, lo darrièr foguèt Giacomo Maria Brignole Sale, sol dòga elegit dos còps, en 1779 e en 1795, a l’occupacion d'aquela republica per França.

En 1802, a l’imatge de França, la Republica liguriana se dotèt d’un dòge, membre de la familha dels Durazzo.

Ligams extèrnes

(fr)Salomon Reinach, Le mariage avec la mer, Cultes, mythes et religions, t. II, Éd. Ernest Leroux, París, 1906, pp. 206-219.