Joazaf II (patriarcha Moskwy): Różnice pomiędzy wersjami

{{Grupa Artykułówwyróżnienie|DA|Patriarchowie moskiewscy i całej Rusi}}{{Dobry Artykuł}}

|imię i nazwisko przybrane = Joazaf

|imię iprzybrane org nazwisko oryginalne = Иоасаф

|imię przybrane i nazwisko = Joazaf

|imię przybranei nazwisko org oryginalne =

|tytuł = Patriarcha[[patriarcha moskiewski i całej Rusi]]

|grafika = Joasaphus II from Tsarsky titulyarnik.jpg

|opis grafiki =

|herb alt grafiki =

|dewiza herb =

|dewiza - j. polski =

|państwo dewiza - j. polski = RUS

|wariantkraj flagidziałania = [[Carstwo = Rosyjskie]]

|data urodzenia = 1591

|miejsce urodzenia = [[Twer]]?

|data śmierci = 17 lutego 1672

|miejsce śmierci = [[Moskwa]]

|1.miejsce funkcjapochówku =
|1. funkcja = Patriarcha moskiewski i całej Rusi

|1. funkcja - okres = 1667–1672

|2. funkcja =

|2. funkcja - okres =

|wyznanie = [[Prawosławie|prawosławne]]

|kościół = [[Rosyjski Kościół Prawosławny]]

|inkardynacja =

|data ślubów zakonnych = przed 1667

|data diakonatu =

|data ordynacji =

|data święceń =

|data nominacji =

|data sakry = 1667

|data patriarchatu = 1667

|data kreacji =

|papież kreujący =

|kościół tytularny =

|datafaksymile pontyfikatu =

|podpis opis faksymile =

|odznaczenia =

|commons =

|wikiźródła =

|wikicytaty =

|wikinews =

|www =

'''Joazaf II ''' (ur. [[1591]]<ref name="shu132"/>, zm. {{data|1672-02-17 lutego 1672}} w [[Moskwa|Moskwie]]) – siódmy (''de facto'' ósmy<ref group="uwaga">Po uwzględnieniu [[Ignacy (patriarcha Moskwy)|Ignacego]], uznawanego za kanonicznego patriarchę za życia, następnie jednak wykreślonego z oficjalnych wykazów patriarchów.</ref>) patriarcha moskiewski i całej Rusi.

Najprawdopodobniej pochodził z ziemi [[Twer|twerskiejtwer]]skiej. Dzięki wsparciu patriarchy moskiewskiego i całej Rusi [[Nikon (patriarcha Moskwy)|Nikona]] w 1654 został przełożonym monasteru Narodzenia Matki Bożej we [[Włodzimierz (Rosja)|Włodzimierzu]]. Dwa lata później awansował na urząd przełożonego [[Ławra Troicko-Siergijewska|ławry Troicko-Siergijewskiej]]. Na patriarchę moskiewskiego i całej Rusi został wybrany przez [[Sobór moskiewski (1666–1667)|sobór moskiewski]] w styczniu 1667. O jego wyborze przesądził car [[Aleksy I Romanow|Aleksy I]], który pragnął, by urząd ten objął duchowny gotowy całkowicie podporządkować się wytycznym władz świeckich. Joazaf został intronizowany 10 lutego tego samego roku.

Pochodził najprawdopodobniej z ziemi [[Twer|twerskiejtwer]]skiej<ref name="cypin">{{cytuj książkę | autor r = D. Połozniew | rozdział = Russkaja Prawosławnaja Cerkow w XVII wiekie | tytuł = Prawosławnaja Encikłopiedija| wydawca = Cerkowno-Naucznyj Centr "Prawosławnaja„Prawosławnaja Encikłopiedija"Encikłopiedija”| miejsce = Moskwa| rok = 2000| tom = RPC |strony = 91-9291–92| isbn = 5-89572-005-6}}</ref>. Rozwój jego kariery duchownej był związany z patriarchą [[Nikon (patriarcha Moskwy)|Nikonem]]. Uznając Joazafa za utalentowanego duchownego, Nikon w 1654 doprowadził do powierzenia mu godności przełożonego monasteru Narodzenia Pańskiego we Włodzimierzu<ref name="shu132">{{cytuj książkę |autor = D. Shubin|tytuł = A History of Russian Christianity| wydawca = Algora Publishing| rok = 2005| tom = II |strony = 132-133| isbn = 9780875863467}}</ref>. Dwa lata później Joazaf został przełożonym [[Ławra Troicko-Siergijewska|Ławry Troicko-Siergijewskiej]]<ref group="uwaga">Ławra była w tym okresie najważniejszym i najbardziej szanowanym ośrodkiem życia monastycznego w Patriarchacie Moskiewskim.</ref> z godnością [[archimandryta|archimandryty]]<ref name="shu132"/>. Sprawując wymienione obowiązki, archimandryta zwrócił na siebie uwagę cara; w 1661, w czasie [[Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)|wojny z Polską]], car [[Aleksy I Romanow|Aleksy I]] oficjalnie ogłosił, że odniesione przez wojska rosyjskie zwycięstwo było efektem odbycia przez mnichów Ławry Troicko-Siergijewskiej trzydniowego ścisłego [[post]]u. Podobne zasługi przypisano Joazafowi w związku z sukcesami wojsk carskich na ziemiach białoruskich i [[Ukraina (Naddnieprze)|ukraińskich]]<ref name="shu132"/>. Współcześni opisywali archimandrytę Joazafa jako wzorowego mnicha, sprawiedliwego i prowadzącego życie godne najwyższego uznania<ref name="nikon250"/>.

Jego kandydaturę wskazał car [[Aleksy I Romanow|Aleksy I]]<ref name="nikon250">{{cytuj książkę |autor = S. Łobaczew| tytuł = Patriarch Nikon| wydawca = Isskustwo SPB| miejsce = Petersburg| rok = 2003| strony = 250-251250–251| isbn = 5-210-01561-0}}</ref>, zaś 31 stycznia 1667 została ona zatwierdzona przez sobór biskupów<ref name="pascal390"/>. Wybierając Joazafa, który był nadal jedynie archimandrytą, monarcha pragnął doprowadzić do objęcia najwyższego urzędu w Rosyjskim Kościele Prawosławnym przez człowieka, który nie brał udziału w sporach wokół osoby patriarchy Nikona i jego [[reforma liturgiczna patriarchy Nikona|reformy liturgicznej]]<ref name="shu132"/>. Uważał również, że przełożony Ławry Troicko-Siergijewskiej nie ma ambicji politycznych, skupi się natomiast na uporządkowaniu sytuacji wewnętrznej w Kościele<ref name="shu132"/>. Dowiedziawszy się o swojej nominacji, duchowny odmawiał przyjęcia urzędu, powołując się na swój podeszły wiek, brak doświadczenia i niedostateczne wykształcenie<ref>{{cytuj książkę |autor = P. Longworth |tytuł = Alexis. Tsar of All the Russias| wydawca = Secker & Warburg| rok = 1984| strony = 184| isbn = 0436256886}}</ref>. Car przekonał jednak Joazafa, by zgodził się zostać nowym patriarchą. Z powodu choroby patriarchy aleksandryjskiego Paisjusza, uczestnika soboru moskiewskiego<ref name="pascal390"/>, jego intronizacja odbyła się dopiero 10 lutego 1667<ref name="pat">{{cytuj stronę | url = http://www.patriarchia.ru/db/text/559417.html| autor = W. Pietruszko |tytuł = 17 fiewrala -– dień koncziny Patriarcha Moskowskogo i wsieja Rusi Joasafa II| data dostępu = 2012-02-22| opublikowany = krotov.info| język = ru}}</ref>. Na tę okazję [[Symeon Połocki]] napisał ''Priwietswije k nowoizbrannomu patriarchu''<ref name="nikon250"/>.

Najpewniej z tych samych powodów Joazaf II zwrócił się do patriarchy jerozolimskiego Dosyteusza II, by ten ponownie przyjął w poczet episkopatu swojego Kościoła byłego metropolitę Gazy Paisjusza, również przebywającego w Rosji (od 1662)<ref name="cypin"/><ref group="uwaga">Paisjusz odebrał wykształcenie [[teologia|teologiczne]] w [[Rzym]]ie i przyjmował pierwsze święcenia jako [[Kościół unicki|unita]]. Następnie wrócił do Palestyny i przyjął w prawosławnym Patriarchacie Jerozolimskim [[chirotonia|chirotonię]] biskupią (jego przynależność konfesyjna nie została zweryfikowana), po czym został zwierzchnikiem mało prestiżowej metropolii Gazy. Utrzymywał przy tym stałą korespondencję z Kościołem katolickim. Odegrał znaczącą rolę w usunięciu patriarchy Nikona z urzędu, przedstawiając teologiczne uzasadnienie postawionych mu następnie przez sąd kościelny zarzutów. W czasie soboru moskiewskiego w latach 1666–1667 patriarcha Dosyteusz II dowiedział się o jego wcześniejszej działalności i pozbawił go godności. Por. {{cytuj książkę |autor = J. H. Billington | tytuł = Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego| miejsce = Kraków| rok = 2008| strony = 135| isbn = 978-83-233-2319-8}} i {{cytuj książkę | autor r = D. Połozniew | rozdział = Russkaja Prawosławnaja Cerkow w XVII wiekie | tytuł = Prawosławnaja Encikłopiedija| wydawca = Cerkowno-Naucznyj Centr "Prawosławnaja Encikłopiedija"| miejsce = Moskwa| rok = 2000| tom = RPC |strony = 90-9290–92| isbn = 5-89572-005-6}}</ref>. Prośba patriarchy moskiewskiego i całej Rusi została jednak odrzucona<ref name="cypin"/>.

Po wyborze i intronizacji Joazafa II sobór kontynuował swoje prace, analizując treść reform liturgicznych patriarchy Nikona i opracowując ostateczne stanowisko Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wobec [[staroobrzędowcy|ich przeciwników]]<ref name="nikon250"/>. Patriarcha moskiewski i całej Rusi nie miał jednak praktycznie żadnego wpływu na jego decyzje, jedynie honorowo przewodniczył niektórym sesjom<ref name="kar">{{cytuj stronę | url = http://krotov.info/library/k/kartash/kart205.html| autor = A. Kartaszow | tytuł = Istoria Russkoj Cerkwi| data dostępu = 2012-02-26| opublikowany = krotov.info| język = ru| archiwum = https://web.archive.org/web/20081202050950/http://www.krotov.info/library/k/kartash/kart205.html| zarchiwizowano = 2008-12-02}}</ref>. Obrady zdominowali zaproszeni na sobór przez cara patriarchowie aleksandryjski Paisjusz oraz antiocheński Makary III, jak również towarzyszący im hierarchowie [[Grecja|greccy]]. Sobór, który potępił wcześniej Nikona i pozbawił go wszystkich godności kościelnych, w dniu 13 maja 1667<ref name="pat"/> uznał jego reformy za ważne, ogłosił stare obrzędy [[herezja|herezją]] i obłożył staroobrzędowców klątwą. Rosyjski Kościół Prawosławny nie tylko stwierdził, że wszyscy zwolennicy liturgii sprzed reform podlegają [[anatema|anatemie]], ale i polecił przekazywać ich sądom świeckim, zgadzając się tym samym na ich prześladowania przez władze świeckie, czy wręcz zachęcając do nich<ref>{{cytuj książkę | autor = R. Crummey| tytuł = The Old Believers & The World of Antichrist. The Vyg community & the Russian state| wydawca = The University of Wisconsin Press| miejsce = Madison, Milwaukee and London| rok = 1970| strony = 4}}</ref>. Treść postanowień soborowych została opracowana przez hierarchów greckich. Biskupi rosyjscy nie protestowali, przerażeni losem [[Metropolici kruticcy|metropolity krutickiego]] Pawła oraz arcybiskupa riazańskiego [[Hilarion (arcybiskup riazański)|Hilariona]]. Wymienieni duchowni zostali [[suspensa|suspendowani]] przez sobór za sprzeciw wobec sformułowanego przez Greków nakazu całkowitego posłuszeństwa patriarchów wobec cara<ref name="pat"/> i przywróceni do służby liturgicznej dopiero po złożeniu publicznego aktu pokuty<ref name="pascal390">{{cytuj książkę |autor = P. Pascal | tytuł = Avvakum et les débuts du raskol| wydawca = Mouton & Co| miejsce = Paris-The Hague| rok = 1963| strony = 390| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>.

Po zakończeniu soboru władze carskie podjęły zmasowane represje przeciwko staroobrzędowcom, przyczyniając się, paradoksalnie, do wzrostu społecznego poparcia dla tego ruchu<ref>{{cytuj książkę | rozdział = Światowe migracje staroobrzędowców od wieku XVII do czasów współczesnych | autor = I. Grek-Pabisowa |tytuł = Staroobrzędowcy. Szkice z historii, języka, zwyczajów| wydawca = Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok = 1999| strony = 14-1514–15| isbn = 838661918X}}</ref>. Do zwolenników starych obrzędów dołączali niezadowoleni wobec polityki carskiej w ogólności<ref>{{cytuj książkę | autor = M. Heller| tytuł = Historia Imperium Rosyjskiego| wydawca = Książka i Wiedza| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 261-262261–262| isbn = 978-83-05-13522-1}}</ref>. Chociaż Joazaf II nie inspirował osobiście wszystkich środków represyjnych przeciwko staroobrzędowcom, jego stosunek do nich był jednoznacznie negatywny<ref name="pat"/>. Patriarcha natychmiast po zakończeniu soboru moskiewskiego podjął działania na rzecz wdrażania jego postanowień we wszystkich administraturach Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego<ref name="cypin"/><ref group="uwaga">Przed soborem, mimo klątwy rzuconej w 1656 na żegnających się dwoma palcami, stare obrzędy ''de facto'' funkcjonowały w Patriarchacie Moskiewskim równolegle ze zreformowanymi. Por. {{cytuj książkę |autor = P. Pascal | tytuł = Avvakum et les débuts du raskol| wydawca = Mouton & Co| miejsce = Paris-The Hague| rok = 1963| strony = 343| isbn = 978-83-233-2319-8}}</ref>.

{{PatriarchowieMetropolici i patriarchowie Moskwy}}