Ekstrakcja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m pętla
drobne techniczne
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1:
{{Inne znaczenia|procesu rozdziału związków chemicznych|[[ekstrakcja zęba]]}}
[[Plik:Separatory funnel.jpg|thumb|200px|Rozdzielacz: na górze warstwa zabarwionego na żółto [[Eter dietylowy|eteru]], na dole warstwa [[woda|wody]]]]
'''Ekstrakcja''' – wyodrębnianie składnika lub składników [[Mieszanina|mieszanin]] metodą [[dyfuzja|dyfuzji]] do cieczy lepiej [[rozpuszczalnik|rozpuszczających]] te [[związek chemiczny|związki chemiczne]]. Pojęcie ekstrakcji odnosi się najczęściej do procesów prowadzonych w układach ciecz – ciecz, w obszarze [[mieszalność cieczy|ograniczonej mieszalności]]. Ekstrakcją nazywa się również analogiczny proces, prowadzony w układach ciecz – [[ciało stałe]] ([[ługowanie]], [[enfleurage]])<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Bursa| imię = Stanisław |tytuł = Chemia fizyczna |wydanie = Wyd. 2 popr |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe| miejsce = Warszawa |rok = 1979| isbn = 83-01-00152-6| język = pl}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Ciborowski |imię = Janusz |tytuł = Podstawy inżynierii chemicznej |wydanie = Wyd. 1 |wydawca = Wydawnictwa Naukowo-Techniczne| miejsce = Warszawa |rok = 1965|język = pl}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Basiński |imię = Antoni |nazwisko2 = Bielański |imię2 = Adam |nazwisko3 = Gumiński |imię3 = Kazimierz |autor4 = i inni |tytuł = Chemia fizyczna |wydanie = Wyd. 3 |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe| miejsce = Warszawa |rok = 1966|język = pl}}</ref>.
 
W układach ciecz – ciecz substancje ekstrahowane ulegają podziałowi między rozpuszczalnik pierwotny (roztwór surowy), a rozpuszczalnik wtórny (ekstrahent), który powinien w miarę możliwości [[selektywność reakcji|selektywnie]] [[absorpcja (chemia fizyczna)|absorbować]] odzyskiwane związki chemiczne. Uzyskuje się rafinat (rozpuszczalnik pierwotny, pozbawiony dużej części odzyskiwanego związku) i ekstrakt, który może być np. poddawany destylacji w celu odzyskania substancji ekstrahowanej i rozpuszczalnika
Linia 25:
|Plik:Soxhlet_Extractor.jpg|[[Aparat Soxhleta]]
|Plik:Soxhlet_extractor.svg|Aparat Soxhleta<br /><small>(objaśnienia - w opisie pliku Commons)</small>
|Plik:Aparat_Graefego.svg|[[Aparat Graefego]]</small>
|Plik:Coffee_Percolator_Cutaway_Diagram.svg|Parzenie kawy metodą [[perkolacja|perkolacji]]
}}
Linia 102:
W Polsce i większości innych krajów Europy podstawowym surowcem oleistym jest [[rzepak]]. [[Olej rzepakowy]] przeznaczony na [[Biopaliwo|biopaliwa]] jest otrzymywany z ziaren rzepaku w procesach tłoczenia na gorąco i ekstrakcji z użyciem heksanu. Ziarna, po mechanicznym oczyszczeniu, są wstępnie prażone i rozdrabniane, po czym kierowane do węzła wytłaczania. Z pras odbierany jest olej i [[wytłoki]]. Olej pozostały w wytłokach jest odzyskiwany metodą ekstrakcji, np. z użyciem [[heksan]]u jako rozpuszczalnika. Wytłoki przemieszczają się w ekstraktorze z góry w dół. na dolny poziom ekstraktora jest wprowadzany heksan, a na poziomy wyższe – tzw. miscella (rozpuszczalnik-olej), o coraz większym stężeniu oleju.
 
[[Śruta poekstrakcyjna|Śruta]] opuszczająca ekstraktor jest odciskana (odzyskanie części rozpuszczalnika), a następnie ogrzewana [[Para wodna|parą wodną]] – pośrednio i bezpośrednio (odparowanie reszty rozpuszczalnika). Odzyskiwany z mieszaniny par heksan zawraca się do ekstraktora<ref name="Wielopolski">{{cytuj książkę |nazwisko = Wielopolski| imię = Aleksander |tytuł = Technologia chemiczna organiczna| wydanie = 1 |wydawca = PWN |miejsce = Warszawa| rok = 1959 |strony = 211–226, 446–448 |język = pl}}</ref>.
 
'''Przykład 2 – ekstrakcja węgla brunatnego i torfu'''
 
[[Węgiel brunatny]] i torfy zawierają [[Bitumy|bituminy]] (10–20%), które są wyodrębniane z rozdrobnionego materiału metodą ekstrakcji na gorąco takimi rozpuszczalnikami, jak benzyna ekstrakcyjna lub mieszaniny benzenu z etanolem. Dodatek etanolu – rozpuszczalnika hydrofilowego – jest korzystny ze względu na zawartość wilgoci w surowcach (do 20%). Ekstrakcję prowadzi się w bateriach żelaznych ekstraktorów, wypełnianych rozdrobnionym surowcem, umieszczonym na rusztach. Do aparatów są wprowadzane pary rozpuszczalnika, które kondensują na złożu materiału i spływają w dół. Roztwór gromadzący się w dolnej części ekstraktora, zawierający bituminy, jest kierowany do wyparki, Po odparowaniu – rozpuszczalnika pozostaje bitumin, spływający do form, w których zastyga. Pary skraplają się z utworzeniem kondensatu dwufazowego (benzen – wodny roztwór alkoholu). Dwuskładnikowy rozpuszczalnik benzen-etanol jest odzyskiwany i zawracany do ekstraktora po rozdzieleniu fazy wodnej metodą rektyfikacji.
 
Poekstrakcyjny węgiel i torf są wykorzystywane jako paliwo. Otrzymane ekstrakty ([[Bitumy|bituminy]]) są stosowane do wyrobu materiałów izolacyjnych lub poddawane dalszej ekstrakcji rozpuszczalnikami selektywnymi (otrzymywanie wosków, żywic, substancji asfaltowych).
Linia 116:
* [[ekstrakcja do fazy stałej]]
* [[mikroekstrakcja]]
*[[ekstrakcja zęba]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Ekstrakcja| ]]