Corpus Aristotelicum: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Aristotelis Opera Omnia Cover.png|thumb|200px250px|Strona tytułowa wydania Corpus Aristotelicum Bekkera z 1837 r.]]

'''Corpus Aristotelicum''' – pismate spośród pism [[Arystoteles]]a, które przetrwały do naszych czasów.

Podane w nawiasach liczby oznaczają początek danego tekstu w wydaniu krytycznym Bekkera. Podano tytuł polski, tytuł [[język grecki klasyczny|oryginału greckiego]] oraz tytuł [[łacina|łaciński]].

: Znakiem '''???''' oznaczono dzieła, obecnie uznawane za niepochodzące od Arystotelesa (autorstwo [[Pseudo-Arystoteles|Pseudo-Arystotelesa]]a).

=== Logika (''ΌργανονὌργανον'', ''[[Organon]]'') ===

* (100a) ''[[Topiki (Arystoteles)|Topiki]]'' (''ΤοπικῶνΤόποι'', ''Topica'')

[[Plik:Aristotelis De anima.jpg|thumb|200px|Strona ze średniowiecznego rękopisu ''De Anima'' (ok. 1362).]]

* (184a) ''[[Fizyka (Arystoteles)|Fizyka]]'' (''ΦυσικῆςΦυσικὴ Ἀκροάσεωςἀκρόασις'', ''Physica'')

** (467b) ''[[O młodości i starości]]'', ''[[O życiu i śmierci]]'', ''[[O oddychaniu]]'' (''Περὶ νεότητος καὶ γήρως'', ''De Juventute et Senectute''; ''Περὶ ζωῆς καὶ θανάτου'', ''De Vita et Morte''; ''Περὶ ἀναπνοῆς'', ''De Respiratione'')

* (715a) ''[[O rodzeniu się zwierząt]]'' (''Περὶ ζῴων γενέσεως'', ''De Generatione Animalium'')

* Pisma różne:

:** (791a) ''[[O barwach]]'' (''Περὶ χρωμάτων'', ''De Coloribus'') '''???'''

:** (800a) ''[[O głosach]]'' (''Περὶ ἀκουστῶν'', ''De audibilibusAudibilibus'') '''???'''

:** (805a) ''[[Fizjognomika]]'' (''Φυσιογνωμονικῶν'', ''Physiognomonica'') '''???'''

:** (815a) ''[[O roślinach]]'' (''Περὶ φυτῶν'', ''De Plantis'') '''???'''

:** (830a) ''[[Opowiadania zdumiewające]]'' (''Περὶ θαυμασίων ἀκουσμάτων'', ''De mirabilibusMirabilibus auscultationibusAuscultationibus'') '''???'''

:** (847a) ''[[Mechanika (Arystoteles)|Mechanika]]'' (''Μηχανικά'', ''Mechanica'') '''???'''

:** (968a) ''[[O odcinkach niepodzielnych]]'' (''Περὶ ἀτόμων γραμμῶν'', ''De Lineis Insecabilibus'') '''???'''

:** (973a) ''[[Położenia i nazwy wiatrów]]'' (''Ἀνέμων θέσεις καὶ προσηγορίαι'', ''Ventorum Situs'') '''???'''

:** (974a) ''[[O Melliossie, Ksenofanesie i Gorgiaszu]]'' (''Περὶ Ξενοφάνους, Περὶ Ζήνωνος, Περὶ Γοργίου'') '''???'''

* (1181a) ''[[Etyka wielka (Arystoteles)|Etyka wielka]]'' (''Ἠθικῶν Μεγάλων'', ''Magna Moralia'') '''?'''

* (1214a) ''[[Etyka Eudemejskaeudemejska]]'' (''Ἠθικῶν Εὐδημίων'', ''Ethica Eudemia'')

* (1420a) ''[[Retoryka dla Aleksandra]]'' (''Ῥητορικὴ πρὸς Ἀλέξανδρον'', ''Rhetorica ad Alexandrum'') '''???''' – obecnie przypisywana [[Anaksymenes z Lampsakos|Anaksymenesowi z Lampsakos]]<ref>{{cytuj książkę|autor r=Pierre Chiron|rozdział=The Rhetoric to Alexander|inni=Ian Worthington (ed.)|tytuł=A Companion to Greek Rhetoric|wydawca=John Wiley & Sons|rok=2010|strony=90|isbn=9781444334142}}</ref>

* (1447a) ''[[Poetyka (dziełoArystoteles)|Poetyka]]'' (''Περὶ ποιητικῆς'', ''Ars Poetica'')

Do IX w. znane było ''O interpretacji'' w tłumaczeniach [[Mariusz Wiktoryn|Mariusza Wiktoryna]] i [[Anicius Manlius Severinus Boethius|Boecjusza]]. Pod koniec wieku X znane były również jego ''Kategorie'' (tłum. Boecjusza). W tzw. [[renesans XII wieku|renesansie XII w.]] odkryto kolejne dzieła Stagiryty: pierwszą księgę ''Analityk pierwszych'', ''Topiki'' i ''O dowodach sofistycznych''. Lokalnie znane były także druga księga ''Analityk pierwszych'' i ''Analityki wtóre'', lecz nie były rozpowszechniane. Pod koniec XII wieku powszechnie znany był już cały ''Organon'', zaczynają się też pojawiać tłumaczenia innych dzieł Arystotelesa: fragmenty ''Fizyki'', ''Metafizyki'' czy ''O duszy''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Swieżawski| imię = Stefan| autor link= Stefan Swieżawski|tytuł = Dzieje europejskiej filozofii klasycznej|url = https://archive.org/details/dziejeeuropejski00swie| wydawca = PWN| miejsce = Warszawa -– Wrocław| rok = 2000| strony=[https://archive.org/details/dziejeeuropejski00swie/page/n478 465]|isbn = 83-01-13188-8}}</ref>. W konsekwencji, przez większość średniowiecza, Arystoteles był znany przede wszystkim jako [[logika|logik]]. Przekonanie to utwierdzane było także przez dostępne opracowania i [[komentarz (gatunek literacki)|komentarze]] do jego dzieł. Szczególnie popularne były ''[[Isagoga]]'' [[Porfiriusz (filozof)|Porfiriusza]] i komentarze do ''Kategorii'' i ''O interpretacji'' Boecjusza. Dopiero od XII wieku więcej tekstów staje się dostępne. Znane jest ok. 2000 rękopisów przekładów Stagiryty. Faktyczna ich liczba musiała więc być większa<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Grant| imię = Edward| tytuł = Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej w kontekście religijnym, instytucjonalnym oraz intelektualnym| miejsce = Warszawa| strony=45|rok = 2005}}</ref>. Od XII wieku rośnie znaczenie jego tekstów z [[filozofia przyrody|filozofii przyrody]] i metafizyki. Dodatkowo w średniowieczu krążyło wiele tekstów niesłuszniebłędnie przypisywanych Arystotelesowi (obok wymienionych w powyższym spisie, także ''[[Księga o przyczynach|Liber de causis]]''<ref>{{cytuj |autor r = Mieczysław Gogacz |rozdział = Stań badań nad księgą o przyczynach i ważniejsze w niej problemy filozoficzne|tytuł = Księga o przyczynach. Liber de causis|wydawca = Akademia Teologii Katolickiej |data = 1970 |s=11-42}}</ref> czy ''Secretum secretorum'').

Większość dzieł Arystotelesa została przybliżona łacińskiemu zachodowi za pośrednictwem [[filozofia świata islamu|filozofów muzułmańskich]] i [[średniowieczna filozofia żydowska|żydowskich]]. Znacznie mniejsze znaczenie miało natomiast pośrednictwo [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]]. Z [[język grecki klasyczny|języka greckiego]] dzieła Stagiryty tłumaczył na [[Italonormanowie|normańskiej]] Sycylii [[Henryk Aristippus]]. Na północy Włoch działali natomiast [[Burgundiusz z Pizy]], [[Mojżesz z Bergamo]], [[Jakub z Wenecji]] i [[Wilhelm z MoerbeckeMoerbeke]]. Ten ostatni był najważniejszym tłumaczem z języka greckiego, tłumacząc niemal wszystkie dzieła Arystotelesa<ref>Grant, s. 44</ref>.

* {{cytuj książkę |nazwisko = Arystoteles| imię = | tytuł = Dzieła wszystkie| wydawca = PWN| miejsce = Warszawa| rok = 1990-20031990–2003}}