'''Choroba Tyzzera''' – bakteryjna [[choroba]] zakaźna zwierząt<ref name=":0">{{Cytuj |autor r = Rafał Szary; Martyna Frątczak |rozdział = Najczęstsze problemy zdrowotne lotopałanki karłowatej (Petaurus breviceps) |tytuł = Życie Weterynaryjne |czasopismo = Życie Weterynaryjne |wolumin = 99(6) |s = 369-375 |url = https://zycie-weterynaryjne.pl/wp-content/uploads/2024/06/ZW-06-2024-05.pdf |język = pl}}</ref>; w tym gryzoni<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = E. Jaskiewicz, A. Kolodziejska-Sawerska, M. Szweda |tytuł = Przyczyny biegunek u świnek morskich |czasopismo = Magazyn Weterynaryjny |data = 2012 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 1230-4425 |wolumin = 21 |numer = 08 |url = http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-9e3ee1f6-6d4d-463f-b4b9-f499c658daa8 |język = PLpl}}</ref>, psowatych<ref>{{Cytuj |autor = S R Qureshi, W W Carlton, H J Olander |tytuł = Tyzzer's disease in a dog |czasopismo = Journal of the American Veterinary Medical Association |data = 1976-04-01 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 1943-569X |wolumin = 168 |numer = 7 |s = 602–604 |pmid = 1270343 |url = https://europepmc.org/article/med/1270343}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = J. K. Young, D. C. Baker, D. P. Burney |tytuł = Naturally Occurring Tyzzer's Disease in a Puppy |czasopismo = Veterinary Pathology |data = 1995-01 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 0300-9858 |wolumin = 32 |numer = 1 |s = 63–65 |doi = 10.1177/030098589503200110 |url = http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/030098589503200110 |język = en}}</ref>, kotowatych<ref>{{Cytuj |autor = S. Kannan |tytuł = Abandoning cricoid pressure |czasopismo = Anaesthesia |data = 2016-11-14 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 0003-2409 |wolumin = 71 |numer = 12 |s = 1488–1488 |doi = 10.1111/anae.13717 |url = https://www.cabidigitallibrary.org/doi/full/10.5555/19732205965}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = K. B. Poonacha |tytuł = Naturally Occurring Tyzzer's Disease in a Serval ( Felis Capenis ) |czasopismo = Journal of Veterinary Diagnostic Investigation |data = 1997-01 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 1040-6387 |wolumin = 9 |numer = 1 |s = 82–84 |doi = 10.1177/104063879700900116 |url = http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/104063879700900116 |język = en}}</ref>, koni<ref>{{Cytuj |autor = W D Yates, M A Hayes, G R Finell, G A Chalmers |tytuł = Tyzzer's disease in foals in western Canada. |czasopismo = The Canadian Veterinary Journal |data = 1980-02 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 0008-5286 |wolumin = 21 |numer = 2 |s = 63 |pmid = 7363262 |pmc = 1789674 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1789674/}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Juan A. García, Mauricio A. Navarro, Karina Fresneda, Francisco A. Uzal |tytuł = Clostridium piliforme infection (Tyzzer disease) in horses: retrospective study of 25 cases and literature review |czasopismo = Journal of Veterinary Diagnostic Investigation |data = 2022-05 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 1040-6387 |wolumin = 34 |numer = 3 |s = 421–428 |doi = 10.1177/10406387211031213 |pmid = 34238069 |pmc = PMC9254052 |url = http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/10406387211031213 |język = en}}</ref> i innych ssaków<ref>{{Cytuj |redaktor = Dariusz J. Gwiazdowicz |tytuł = Łowieckie spotkania. 4: Inwazyjne gatunki obce |data = 2023 |data dostępu = 2024-07-29 |isbn = 978-83-7986-459-1 |miejsce = Koszalin ; Manowo ; Poznań |wydawca = Bogucki Wydawnictwo Naukowe |s = 72}}</ref>, a także ptaków<ref>{{Cytuj |autor = Aslı Mete, Krysta H. Rogers, Leslie Woods |tytuł = Tyzzer's Disease in Free-Ranging Passerine Birds in California, USA |czasopismo = Journal of Wildlife Diseases |data = 2017-10 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 0090-3558 |wolumin = 53 |numer = 4 |s = 938–941 |doi = 10.7589/2017-02-041 |url = https://meridian.allenpress.com/jwd/article/53/4/938/194493/Tyzzer-s-Disease-in-Free-Ranging-Passerine-Birds |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = G. K. Saunders, D. P. Sponenberg, K. L. Marx |tytuł = Tyzzer's Disease in a Neonatal Cockatiel |czasopismo = Avian Diseases |data = 1993 |data dostępu = 2024-07-29 |issn = 0005-2086 |wolumin = 37 |numer = 3 |s = 891–894 |doi = 10.2307/1592048 |urljstor = https://www.jstor.org/stable/1592048}}</ref>.
== Etiologia ==
Wywoływana jest przez bakterie ''Clostridium piliforme'' (''Bacillus piliformis'')<ref name=":0" />. Patogen jest przenoszony drogą oralno-fekalną<ref name=":0" />. W niekorzystnych warunkach tworzy [[Przetrwalnik|przetrwalnikiprzetrwalnik]]i<ref name=":0" />.
Są oporne na działanie większości środków dezynfekcyjnych, zabijają je tylko wysoka temperatura i rozcieńczony wybielacz. Do zachorowania dochodzi przez zjedzenie spor, po obniżeniu drastycznie warunków utrzymania zwierzęcia, a także po zadziałaniu stresu i zbytnim stłoczeniu.
