Henryk Sienkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Linki zewnętrzne: kat. |
|||
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 21 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|pisarza|[[Henryk Sienkiewicz (1931–2012)|Henryk Sienkiewicz]] – inżynier i polityk}}
{{Artysta infobox
|imię i nazwisko
|imię i nazwisko org
|pełne imię i nazwisko org =
|pseudonim = Litwos▼
|
|pełne imię i nazwisko = Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz
|
|
|miejsce urodzenia = [[Wola Okrzejska]]
|
|
|
|
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki |epoka
|muzeum artysty
|ważne dzieła
* ''[[Potop (powieść)|Potop]]''
* ''[[Pan Wołodyjowski]]''
Linia 25 ⟶ 26:
* ''[[Krzyżacy (powieść)|Krzyżacy]]''
* ''[[W pustyni i w puszczy]]''
|faksymile
|opis faksymile
|odznaczenia
▲ |nagrody =
|commons = Category:Henryk Sienkiewicz
▲<center>[[Plik:Nobel prize medal.svg|30px|link=Nagroda Nobla]] [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagroda Nobla w dziedzinie literatury]]</center>
|
|
|
}}
{{Szlachcic infobox
|imię
|wszystkie imiona =
|imię oryginalne =
|grafika = nie
|opis grafiki =
|herb = POL COA Oszyk.svg
|opis herbu =
|tytuł =
|dynastia =
|rodzina = [[Sienkiewiczowie herbu Oszyk|Sienkiewiczowie]]
|data urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|ojciec = [[Józef Sienkiewicz (1813–1896)|Józef Sienkiewicz]]
|matka =
|mąż =
|żona = Maria
|dzieci =
|rodzeństwo =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|commons =
}}
'''Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz'''
== Życiorys ==
=== Rodzina ===
Henryk Sienkiewicz urodził się we wsi [[Wola Okrzejska]], w zubożałej [[Szlachta w Polsce|rodzinie szlacheckiej]], pieczętującej się herbem [[Oszyk (herb szlachecki)|Oszyk]], znanej na Żmudzi od XVI wieku, wedle niektórych genealogów po mieczu wywodzącej się z [[Tatarzy w Polsce|Tatarów]]<ref group=uwaga>„Rodzina Sienkiewiczów vel Sieńkiewiczów wywodzi się z tatarów zawołżańskich, zapisani do tzw. Chorągwi juszyńskiej – były to dolne szczeble w drabinie hierarchicznej utytułowanych rodów tatarskich. Według dokumentu wydanego w Radomiu 6 lutego 1782 protoplastą tej rodziny był Piotr Oszyk Sienkiewicz”. Źródło: Andrzej Kulikowski: ''Heraldyka szlachecka''. 1990. s. 89; „Sienkiewicz herbu Oszyk, 1775 nobilitowany: Sienkiewicze trockie, podolskie, Królestwo Polskie. Gałąź rodziny tatarskiej osiadłej na Litwie, przyjęła chrzest i uzyskała nobilitację z herbem Oszyk w osobie Michała Sienkiewicza. Z tej rodziny: Henryk 1847–1916, powieściopisarz”. Źródło: Jan Ciechanowicz: ''Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego''. 2001. s. 72.</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Henryk Sienkiewicz – Tatar z pochodzenia? |data dostępu = 2024-08-23 |opublikowany = bibliotekanauki.pl |url = https://bibliotekanauki.pl/articles/480092}}</ref> osiadłych na [[Litwa|Litwie]], czego nie potwierdzają jednak zachowane dokumenty<ref>[[Juliusz Karol Ostrowski]]: ''[http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=232&dirids=1 Księga herbowa rodów polskich]''. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897–1906, s. 249.</ref>. Jego rodzicami byli Józef Sienkiewicz (1813–1896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820–1873). Matka
Wola Okrzejska należała do babki pisarza, Felicjany Cieciszowskiej. Został ochrzczony w sąsiedniej miejscowości [[Okrzeja]] w [[Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Okrzei|kościele pw. św. Piotra i Pawła]]<ref>[http://www.lubelskie.pl/index.php?pid=557 Miejsce chrzcin pisarza].</ref>, ufundowanym przez prababkę pisarza. Rodzina z czasem przeniosła się do [[Grotki|Grotek]], potem do [[Wygnanów (województwo mazowieckie)|Wygnanowa]], [[Potkanna|Potkanny]] koło [[Przytyk]]a, następnie do Grabowców i [[Wężyczyn]]a, by ostatecznie od 1861 zamieszkać w [[Warszawa|Warszawie]] przy [[Ulica Nowy Świat w Warszawie|Nowym Świecie]]<ref name="Kartasiński">{{Cytuj stronę | url = https://histmag.org/henryk-sienkiewicz-dwoja-o-szkolnej-i-studenckiej-edukacji-tworcy-trylogii-12583 | tytuł = Henryk Sienkiewicz, dwója! Szkolna i studencka edukacja twórcy „Trylogii” | nazwisko = Kartasiński | imię = Kamil | data = 2016-11-10 | praca = Cykl z okazji Roku Henryka Sienkiewicza | opublikowany = [[Histmag|histmag.org]] | data dostępu = 2022-05-14}}</ref>.
=== Dzieciństwo i młodość ===
[[Plik:AGAD Akt urodzenia-chrztu Henryka Sienkiewicza 1846-05-07 Wola Okrzejska.png|mały|Akt urodzenia i chrztu Henryka Sienkiewicza]]
W wieku 12 lat, mieszkając początkowo na [[Stancja|stancji]] tuż obok ulicy [[Ulica Świętojańska w Warszawie|Świętojańskiej]], Sienkiewicz rozpoczął naukę w warszawskim [[Gimnazjum Realne w Warszawie|Gimnazjum Realnym]]. Następnie od grudnia 1862 do lipca 1864 kontynuował edukację w Gimnazjum nr II, mieszczącym się w [[Pałac Staszica w Warszawie|Pałacu Staszica]] (
Prawdopodobnie w tym czasie napisał swoją pierwszą (niepublikowaną) powieść – ''[[Ofiara (powieść)|Ofiara]]''. Pracował także nad swoją pierwszą opublikowaną powieścią – ''[[Na marne]]''. Pierwszą próbę literacką podjął jeszcze w 1867, gdy napisał wierszowany utwór ''Sielanka młodości'', odrzucony przez „Tygodnik Illustrowany”.
Linia 80:
W 1872 wydał powieść ''Na marne'' oraz ''[[Humoreski z teki Worszyłły]]'', a następnie ''[[Stary sługa]]'' (1875), ''[[Hania (nowela)|Hania]]'' (1876), oraz ''[[Selim Mirza]]'' (1877). Trzy ostatnie utwory nazywane są ''małą trylogią''. Bywał w popularnych w owym czasie salonach warszawskich: u swej krewnej [[Jadwiga Łuszczewska|Jadwigi Łuszczewskiej]], znanej pod literackim pseudonimem ''Deotyma'', oraz u aktorki [[Helena Modrzejewska|Heleny Modrzejewskiej]].
[[Plik:J.Mien-Portret Henryka Sienkiewicza w stroju safari.jpg|mały|Portret Henryka Sienkiewicza w stroju [[safari]]]]
Wraz z Heleną Modrzejewską i grupą znajomych wybrał się w podróż do [[Stany Zjednoczone|USA]] w lutym 1876<ref>Por.: [[film dokumentalny]] [[Włodzimierz Szpak|Włodzimierza Szpaka]] „Impuls amerykański. Rzecz O Henryku Sienkiewiczu” (2001), o którym w dzienniku „[[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolita]]” w dodatku „Tele 35” z 13–19 kwietnia 2001 – [[Agnieszka Kwiecień]] pisała: „Z życiorysu [[Nagroda Nobla|noblisty]] [[Włodzimierz Szpak]] wybrał przede wszystkim epizod [[Ameryka Północna|amerykański]]. Okazuje się bowiem, że właśnie te kilka lat (1876–1878) spędzonych w [[Stany Zjednoczone|USA]] miały dla [[Twórczość|twórczości]] Sienkiewicza przełomowe znaczenie.” [...]</ref>. W owym czasie nie było to czymś powszednim. W swej korespondencji do gazety pisał o tym: „Człowiek, który wyjeżdża do Ameryki, jest jeszcze u nas rzadkością. Wyobrażam sobie nawet, że po powrocie, w powiecie łukowskim, z którym łączą mnie liczne stosunki, przynajmniej przez miesiąc będą mnie uważać za rodzaj powiatowego [[Hernán Cortés|Ferdynanda Korteza]].” Z tego okresu pochodzą ''[[Listy z podróży do Ameryki]]'', drukowane w
W 1878 wrócił do Europy. Zatrzymał się w [[Londyn]]ie, następnie przez rok przebywał w [[Paryż]]u. Podczas pobytu we Francji Sienkiewicz poznał nowy [[Naturalizm (literatura)|prąd w literaturze – naturalizm]]. Pod pseudonimem „Litwos” wydał na łamach „[[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurjera Warszawskiego]]” nowelę ''[[Janko Muzykant]]'' w 1879<ref>{{Cytuj pismo |autor = Litwos |tytuł = Janko Muzykant |url = https://polona.pl/item/kurjer-warszawski-r-59-nr-159-18-lipca-1879-dod,MTkyMjMyMDQ/0/#info:metadata |czasopismo = [[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurjer Warszawski]] |oznaczenie = rok 59 |wolumin = 159 |strony = 1–3 |data = 1879-07-18 |odpowiedzialność = [[Wacław Szymanowski (pisarz)|Wacław Szymanowski]] – redaktor naczelny |wydawca = [[Gustaw Adolf Gebethner|Gustaw Gebethner]] |data dostępu = 2018-02-15}}</ref>. W tym samym roku, w artykule ''Z Paryża'', stwierdza: „Dla powieści naturalizm był w zasadzie znakomitym, niezbędnym i może jedynym krokiem naprzód”. Dwa lata później zmienił jednak zdanie i wypowiedział się o naturalizmie w tonie krytycznym. Wyrazem przekonań na temat naturalizmu i pisarstwa jako takiego były wydane drukiem odczyty: ''O naturalizmie w powieści'' (1881), ''O powieści historycznej'' (1889), ''Listy o Zoli'' (1893).
Korespondencje ze Stanów Zjednoczonych publikowane w prasie polskiej, zyskały szerokie uznanie i wzbudziły zainteresowanie jego osobą. Powodzenie pisarza świetnie odmalował [[Bolesław Prus]] w artykule ''Co p. Sienkiewicz wyrabia z piękniejszą połową Warszawy'' na łamach „[[Kurier Warszawski (dziennik)|Kuriera Warszawskiego]]” z 1880. „Już po powrocie z Ameryki, prawie każda z dam, przechodząc ulicą, posądzała prawie każdego wyższego i przystojnego mężczyznę o to, że jest Sienkiewiczem. (...) Nareszcie spotykając co krok fryzury à la Sienkiewicz, wiedząc, że młodzi panowie jeden po drugim zapuszczają Hiszpanki, starają się mieć posągowe rysy i śniadą cerę, postanowiłem poznać jego samego (...) Z mego kąta widzę, że sala prawie wyłącznie zapełniona jest przez płeć piękną. Kilku mężczyzn, którzy tam byli do robienia grzeczności damom albo pisania sprawozdań, tak już w ciżbie kobiet potracili poczucie własnej indywidualności, że mówili: byłam, czytałam, wypiłyśmy we dwie sześć butelek…”
W 1879 Sienkiewicz wygłosił we [[Lwów|Lwowie]] odczyt pod tytułem ''Z Nowego Jorku do Kalifornii''. W drodze powrotnej, w [[Szczawnica|Szczawnicy]] także dał odczyt o swym pobycie w Ameryce. Po raz pierwszy spotkał tam swoją przyszłą żonę, Marię Szetkiewiczównę. Na wiadomość, że rodzina Szetkiewiczów wybiera się do [[Wenecja|Wenecji]], ruszył za nimi i tam poznał Marię bliżej. W 1880 przedstawił w [[poznań]]skim [[Hotel Bazar w Poznaniu|hotelu Bazar]] nowelę ''Za chlebem'', następnie w Warszawie wygłosił dwa odczyty o [[Naturalizm (literatura)|naturalizmie]] w literaturze. W latach 1879–1881 napisał utwór dramatyczny ''Na jedną kartę'' wystawiany w teatrach we Lwowie i Warszawie.
[[Plik:Stanisław Bizański-H.Sienkiewicz.jpg|mały|Portret Sienkiewicza, lata 80. XIX wieku]]
W 1882 Henryk Sienkiewicz nawiązał współpracę z dziennikiem „[[Słowo (dziennik warszawski)|Słowo]]” (pismo o tendencjach konserwatywno-szlacheckich) i początkowo był nawet jego [[redaktor naczelny|redaktorem naczelnym]]. Tam w miesiącach luty-marzec ukazała się w prasie kolejna nowela ''Bartek Zwycięzca''.
Linia 95 ⟶ 94:
Powieść ta (podobnie zresztą jak kolejne części ''Trylogii'') przyniosła pisarzowi wielką popularność i spotkała się z nadzwyczajnym odbiorem społecznym. Wiele osób korespondencyjnie pytało o dalsze losy ulubionych bohaterów. Miasto [[Zbaraż]] w 1879 nazwało jedną z ulic imieniem Sienkiewicza, w 1884 [[Jacek Malczewski]] wystawił tak zwane żywe obrazy na podstawie ''Ogniem i mieczem'', powstała sztuka teatralna oparta na powieści, a w 1900 mieszkańcy Zbaraża nie zgodzili się nawet na oddanie pod budowę placu kościelnego, twierdząc, że spoczywają tam szczątki Podbipięty. Powieść spotkała się też z krytyką. Wytykano jej zwłaszcza przeinaczenia historyczne.
Druga połowa lat osiemdziesiątych i początek lat dziewięćdziesiątych to dla pisarza okres bardzo wytężonej pracy nad kilkoma powieściami. Wkrótce
Po napisaniu trylogii Sienkiewicz napisał nowelę ''[[Ta trzecia]]'' (1888), z życia cyganerii. W 1888 odbył podróż do [[Hiszpania|Hiszpanii]]. W 1890 włączył się w organizację roku Mickiewiczowskiego. W styczniu 1891 wyruszył w podróż do [[Afryka|Afryki]]. Podróż ta zaowocowała ''Listami z Afryki''. W 1891 ukazało się książkowe wydanie ''[[Bez dogmatu]]'', które drukowane było wcześniej (od 1889 do 1890) na łamach „Słowa”. W 1892 Sienkiewicz podpisał umowę na powieść ''Rodzina Połanieckich'' (której książkowe wydanie ukazało się w 1895); w tym samym roku prasa donosiła, że pisarz przystąpił do prac nad powieścią z czasów [[Zakon krzyżacki|krzyżackich]], w 1893 rozpoczął przygotowania do powieści ''Quo vadis'', a latem 1894 odczytał w [[Zakopane]]m fragmenty ''Krzyżaków''{{fakt|data=2010-04}}. W październiku 1894 napisał powieść ''[[Rodzina Połanieckich]]''.
9 maja 1893 został wybrany zagranicznym członkiem czynnym wydziału filologicznego Cesarskiej [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności]] w Krakowie<ref name="AU">{{Cytuj książkę |tytuł = Rocznik Akademii Umiejętności w Krakowie. Rok 1910/1911 |url = http://rcin.org.pl/Content/19155/WA488_38941_P1765_R1910-1911-RAU.pdf|miejsce = Kraków |data = 1911 |strony = 11}}</ref><ref name="S1914">{{Cytuj książkę |tytuł = Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914 |url = http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1914.pdf|miejsce = Lwów |data = 1914 |strony = 565–566}}</ref>. W 1894 powstały pierwsze rozdziały ''Quo vadis'', które ukazały się drukiem od marca 1895 w warszawskiej [https://polona.pl/item/14790780/0/ „Gazecie Polskiej”], krakowskim „Czasie” oraz „[[Dziennik Poznański|Dzienniku Poznańskim]]” (do lutego 1896). Wydanie książkowe pojawiło się niedługo później i zrobiło zawrotną karierę w całej Europie. Książka do dziś cieszy się wyjątkową popularnością, została przetłumaczona na 57 języków, w tym na [[język arabski|arabski]] czy [[język japoński|japoński]], a także [[esperanto]] i opublikowana w ponad 70
[[Plik:PL-SK Oblęgorek, Pałacyk Henryka Sienkiewicza 2018-08-22--16-29-17-001.jpg|mały|lewo|[[Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku|Dworek w Oblęgorku]], dar narodu polskiego dla Henryka Sienkiewicza w 1900]]
Od 1896 pisarz rozpoczął prace nad nową powieścią ''[[Krzyżacy (powieść)|Krzyżacy]]'', którą ukończył po czterech latach w 1900. W tym też roku pisarz, przy zaangażowaniu całego społeczeństwa, obchodził jubileusz 25-lecia pracy twórczej i otrzymał od narodu majątek ziemski w [[Oblęgorek|Oblęgorku]], gdzie utworzył [[Ochronka|ochronkę]] dla dzieci. Sienkiewicz angażował się w sprawy społeczne. 30 czerwca 1900 został wybrany zagranicznym członkiem Czeskiej Akademii Umiejętności<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Kronika |url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=19948 |czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] |strony = 3 |data = nr 158 z 13 lipca 1900}}</ref>. Napisał odezwę w sprawie [[Strajk dzieci wrzesińskich|strajku dzieci]] we [[Września|Wrześni]] w 1901. W 1906 wzywał rodaków z USA do pomocy głodującym w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]].
Linia 115 ⟶ 114:
Członek [[Warszawskie Towarzystwo Cyklistów|Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Jubileusz warszawskiego Tow. cyklistów | czasopismo = [[Nowości Ilustrowane|Nowości Illustrowane]] | wolumin = Nr 4 | strony = 15-16 | data = 27 stycznia 1912 | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/130474}}</ref>, [[Polskie Towarzystwo Historyczne|Towarzystwa Historycznego we Lwowie]]<ref>Teofil Emil Modelski, ''Towarzystwo Historyczne 1914–1924'', w: „Kwartalnik Historyczny”, rocznik LI, zeszyt 1–2, Lwów 1937, s. 52.</ref>. Henryk Sienkiewicz był członkiem zagranicznym Czeskiej i [[Serbska Akademia Nauk i Sztuk|Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk]].
[[Plik:Henryk Sienkiewicz 02.jpg|mały|Portret Sienkiewicza, przed 15 listopada 1916]]
[[Plik:Henryk Sienkiewicz-Nekrolog Kurier Warszawski.jpg|mały|[[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurier Warszawski]] informujący o śmierci Henryka Sienkiewicza]]
Zmarł wieczorem 15 listopada 1916 na [[Tętniak serca|anewryzm serca]] w [[Vevey]] i został tam pochowany. Na jego pogrzeb w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze wawelskiej]] nie zgodził się biskup krakowski [[Adam Stefan Sapieha|Adam Sapieha]]. W 1924, już w [[II Rzeczpospolita|wolnej Polsce]], prochy pisarza uroczyście sprowadzono do Polski. W drodze przez
W 1935 w Oblęgorku został odnaleziony testament Henryka Sienkiewicza<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Nowiny. Testament Henryka Sienkiewicza |url = http://ebuw.uw.edu.pl/publication/190138 |czasopismo = [[Gazeta Świąteczna]] |wolumin = 38 (2851) |strony = 3 |data = 22 września 1935}}</ref>. [[Plik:Sienkiewicz grave.JPG|mały|Sarkofag Henryka Sienkiewicza w krypcie [[bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie]]]]
Linia 122:
=== Życie prywatne ===
[[Plik:Oblegorek - Sienkiewicz i jego dzieci 1902 (75120057) (cropped).jpg|mały|Sienkiewicz z dziećmi w Oblęgorku, około 1902]]
Henryk Sienkiewicz był trzykrotnie żonaty<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.sejm-wielki.pl/b/3.364.297 |tytuł = Henryk Adam Aleksander Sienkiewicz h. Oszyk (ID: 3.364.297) |opublikowany = Genealogia potomków Sejmu Wielkiego |data dostępu = 2020-06-21}}</ref>:
* z Marią Szetkiewicz (ślub 18 sierpnia 1881 w [[Kościół św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła w Warszawie|kościele Zgromadzenia Panien Kanoniczek]] przy [[Plac Teatralny w Warszawie|placu Teatralnym]]). Małżeństwo nie trwało długo, gdyż 19 października 1885<ref name="HSZIS">{{cytuj książkę |nazwisko = Krzyżanowski |imię = Julian |tytuł = Henryka Sienkiewicza żywot i sprawy |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |data = 1973 |strony = 92}}</ref> w wieku 31 lat Maria zmarła na [[Gruźlica człowieka|gruźlicę]] w uzdrowisku Falkenstein (obecnie dzielnica [[Königstein im Taunus]]). Została pochowana na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|cmentarzu Powązkowskim]]. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: syn Henryk Józef (1882–1959) i córka [[Jadwiga Korniłowiczowa]] (1883–1969).
* z Marią Wołodkowicz (ślub 11 listopada 1893 w Krakowie, zm. w sierpniu 1925<ref>Zdjęcie portretowe z informacja o śmierci; [w:] „Łódź w Ilustracji”, 23-9.1925, nr 34, s. 3.</ref>). Maria Romanowska była prawdopodobnie przybraną córką [[Odessa|odeskiego]] bogacza [[Konstanty Wołodkowicz|Konstantego Wołodkowicza]]. W niedługim czasie po ślubie (miesiąc) panna młoda rozstała się z Henrykiem. Sienkiewicz w 1896 uzyskał papieskie potwierdzenie niezaistnienia [[Sakrament małżeństwa|sakramentu małżeństwa]].
* z Marią Babską (ślub 5 maja 1904 w Warszawie), swoją cioteczną siostrzenicą<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Majchrowski |imię = Stefan |autor link = Stefan Majchrowski |tytuł = Sienkiewicz. Opowieść biograficzna |wydawca = [[Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza]] |miejsce = Warszawa |rok = 1975 |strony =}}: ''[http://www.sejm-wielki.pl/sejmwielki?p=maria;n=babska+z+babska+h.+radwan Maria Babska], córka [http://www.sejm-wielki.pl/sejmwielki?p=zofia;n=dmochowska+h.+pobog;oc=1 Zofii Dmochowskiej], ciotecznej siostry Sienkiewicza''.</ref><ref>{{cytuj książkę |autor = [[Maria Korniłowicz]] |tytuł = Sienkiewicz. W 100-lecie pierwszego polskiego Nobla |wydawca = Orlęta |miejsce = Warszawa |rok = 2005 |strony =}}: ''cioteczna siostrzenica, Maria Babska, także kanoniczka, to trzecia żona pisarza''.</ref><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Maria z Babskich Sienkiewiczowa |url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=196229 |czasopismo = [[Ilustracja Polska]] |strony = 299 |data = nr 19 z 20 maja 1904}}</ref>.
Syn Henryka Sienkiewicza, Henryk Józef, z wykształcenia był architektem<ref>{{Cytuj |tytuł = Henryk Józef Sienkiewicz |data dostępu = 2021-10-20 | data = 2006-06-04 | url = https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,3394436.html}}</ref>. Miał czworo dzieci: Jadwigę (
Córka Henryka Sienkiewicza, Jadwiga Korniłowiczowa, była [[tłumacz]]ką literatury pięknej, m.in. [[Joseph Conrad|Josepha Conrada]] i [[Thomas Hardy|Thomasa Hardy’ego]], zamężna z [[Tadeusz Korniłowicz|Tadeuszem Korniłowiczem]] ([[pułkownik]]iem [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], ofiarą [[zbrodnia katyńska|zbrodni katyńskiej]]). Jej córką, a wnuczką Henryka, była [[Maria Korniłowicz]], psycholog, pisarka i tłumaczka.
Linia 178 ⟶ 179:
== Odznaczenia i wyróżnienia ==
* Nagroda Nobla za rok 1905
* Tytuł członka honorowego [[Polskie Towarzystwo Pedagogiczne we Lwowie|Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie]] (1900)<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914 |url = http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1914.pdf|miejsce = Lwów |data = 1914 |strony = 1069}}</ref>.
* Tytuł [[Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego|doktora ''honoris causa'' Uniwersytetu Jagiellońskiego]] (1900).
Linia 220 ⟶ 222:
{{Kategoria główna|Polskie licea ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza|Pomniki Henryka Sienkiewicza|Ulice Henryka Sienkiewicza}}
* Jeszcze za życia pisarza powstało Towarzystwo Przyjaciół Uczącej się Młodzieży im. Henryka Sienkiewicza we Lwowie<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914 |url = http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm_1914.pdf|miejsce = Lwów |data = 1914 |strony = 1070}}</ref>.
* 12 września 1928 [[Poczta Polska]], dla uczczenia pamięci Henryka Sienkiewicza, wprowadziła do obiegu znaczek z jego wizerunkiem o wartości 15 gr. (numer katalogowy 240). Znaczek wycofano
* W latach 1932–1938 usypano [[Kopiec Henryka Sienkiewicza w Okrzei]].
* W 1977 wyemitowano z jego wizerunkiem polską [[Monety kolekcjonerskie PRL|monetę kolekcjonerską o nominale 100 zł]]. Moneta ta została wykonana ze srebra próby 625 w nakładzie 20 000 egzemplarzy, miała średnicę 32 mm i wagę 16,5 g, [[rant]] gładki<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Parchimowicz | imię = Janusz | tytuł = Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916 | wydawca = Nefryt | miejsce = Szczecin | data = 1995 | strony = 90 | isbn = 83-902670-1-2}}</ref>.
* Wizerunek Sienkiewicza widniał na [[Banknoty Narodowego Banku Polskiego (1948–1993)#Lista banknotów obiegowych 2|banknocie o nominale 500
* Zarówno [[Patronat roku ustanowiony przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej|uchwałą]] [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu RP]] z 18 grudnia 2015<ref>{{Monitor Polski|2016|8}}.</ref>, jak i uchwałą Sejmu RP z 22 grudnia 2015<ref>{{Monitor Polski|2016|44}}.</ref>, rok 2016 został ustanowiony Rokiem Henryka Sienkiewicza.
== Uwagi ==
Linia 237 ⟶ 239:
== Linki zewnętrzne ==
; Biografie
* {{
* [http://www.henryk-sienkiewicz.pl Strona poświęcona życiu i twórczości Henryka Sienkiewicza] z bibliografią
* [http://literat.ug.edu.pl/autors/sienk.htm Biografia Henryka Sienkiewicza] z bibliografią
Linia 276 ⟶ 278:
[[Kategoria:Honorowi obywatele Lwowa (zabór austriacki)]]
[[Kategoria:Krytycy literaccy w Królestwie Kongresowym]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody im. Jerzmanowskich]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Płońskiem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Rudawą]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Vevey]]
[[Kategoria:Nobliści – literatura]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem miasta Lwowa]]
[[Kategoria:Osoby przedstawione na polskich monetach]]
[[Kategoria:Pisarze związani z Warszawą]]
[[Kategoria:Pochowani w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie]]
|