Milan Rastislav Štefánik: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Wersja z 12:38, 16 maj 2022 edytuj PG (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 159 897 edycji -bez źródeł ← poprzednia edycja		Aktualna wersja na dzień 06:51, 7 lis 2024 edytuj anuluj edycję JerzyM77 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 4176 edycji m WP:SK, kat.
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 7: \|grafika = Milan Rastislav Štefánik.jpg \|opis grafiki = Milan Rastislav Štefánik \|stopień grafika = ~~Army~~Insigne ~~France~~général ~~OF6~~de brigade.~~png~~svg \|stopień = [[~~Generał\|Generał~~generał brygady]] (Francja)]] \|data urodzenia = [[21 lipca]] [[1880]] \|miejsce urodzenia = [[Košariská (miejscowość)\|Košariská]] \|data śmierci = [[4 maja]] [[1919]] \|miejsce śmierci = [[Ivanka pri Dunaji]] \|lata służby = ~~od 1914~~1914–1919 \|siły zbrojne = [[~~Francja#Siły~~Plik:Armoiries ~~zbrojne\|Francuskie~~république SZfrançaise.svg\|20px]], [[~~Czechosłowackie~~Francuskie Siły Zbrojne]]<br>[[Plik:Logo Czechoslovak Army (pre1961).svg\|20px]] [[Wojsko Czechosłowacji (1918–1938)\|~~Czechosłowackie~~Wojsko SZCzechosłowacji]] \|jednostki = [[Korpus Czechosłowacki]] \|stanowiska = ~~Minister~~minister wojny Czechosłowacji \|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]], * [[I wojna światowa#Front bałkański\|~~Front~~front bałkański]] \|późniejsza praca = \|odznaczenia = {{order\|LH\|K}} {{order\|LH\|O}} {{order\|LH\|}} {{order\|KWF\|IIP}} ~~[[Plik:Cavaliere~~{{order\|OBL\|CS1}} ~~SSML~~{{order\|CKW1914\|1}} ~~BAR.svg~~{{order\|~~40px~~SRB-MW\|~~Kawaler~~ZK}} ~~Orderu świętych Maurycego i Łazarza~~{{order\|OSML\|KM}} {{order\|KZW(~~Włochy~~ITA)~~]] [[Plik:Croce di guerra~~\|1R}} ~~al merito BAR.svg~~{{order\|~~40px~~OŚW\|~~Krzyż Zasługi Wojennej (Włochy)]]~~4}} \|commons = Milan Rastislav Štefánik }} '''Milan Rastislav Štefánik''' (wym. {{wymowa\|Sk-Milan Rastislav Stefanik.ogg\|[ˈmilan ˈrascislau̯ ˈʃcɛfaːɲik]}}; ur. [[21 lipca]] [[1880]] w [[Košariská (miejscowość)\|Košariskách]]<ref name="valosagonline">{{cytuj stronę \| url=http://valosagonline.hu/index.php?oldal=cikk&cazon=537&lap=0 \| tytuł=A tudós, a francia tábornok, a csehszlovák miniszter és a szlovák hazafi \| data dostępu=2011-09-08 \| język=hu}}</ref>, zm. [[4 maja]] [[1919]] w [[Ivánka pri Dunaji]]) – ~~[[Słowacja\|~~słowacki]] astronom, polityk i wojskowy, jeden z ~~wykształcenia~~twórców ~~inżynier~~[[Pierwsza iRepublika ~~astronom~~Czechosłowacka\|Czechosłowacji]]. ▼ [[Plik:Milan Rastislav Štefánik (1).jpg\|thumb\|240px\|Pomnik w Pradze przed obserwatorum jego imienia]]▼ ▲'''Milan Rastislav Štefánik''' (wym. {{wymowa\|Sk-Milan Rastislav Stefanik.ogg\|[ˈmilan ˈrascislau̯ ˈʃcɛfaːɲik]}}; ur. [[21 lipca]] [[1880]] w [[Košariská (miejscowość)\|Košariskách]]<ref name="valosagonline">{{cytuj stronę \| url=http://valosagonline.hu/index.php?oldal=cikk&cazon=537&lap=0 \| tytuł=A tudós, a francia tábornok, a csehszlovák miniszter és a szlovák hazafi \| data dostępu=2011-09-08 \| język=hu}}</ref>, zm. [[4 maja]] [[1919]] w [[Ivánka pri Dunaji]]) – [[Słowacja\|słowacki]] polityk i wojskowy, z wykształcenia inżynier i astronom. == Życiorys == Obserwował zaćmienia Słońca i ruchy [[kometa Halleya\|komety Halleya]]. Pracował na [[Mont Blanc]], na [[Tahiti]], w [[Brazylia\|Brazylii]] i [[Ekwador]]ze. W 1907 przyznano mu nagrodę [[Prix Jules-Janssen]]. Urodził się w rodzinie pastora luterańskiego jako jedno z 12 dzieci. Od 1898 studiował inżynierię w Pradze, by po dwóch latach przenieść się na czeski [[Uniwersytet Karola]], gdzie był studentem [[Tomáš Garrigue Masaryk\|Tomasza Masaryka]]. W czasie studiów związał się z inspirowaną [[czechosłowakizm\|czechosłowackimi ideami]] Masaryka grupą hlasistów (od nazwy pisma {{słow.\|Hlas}} – Głos), gdzie wspołpracował z [[Vavro Šrobár]]em. W 1904 doktoryzował się z filozofii i astronomii. Następnie wyjechał do Francji, gdzie mimo nieznajomości języka udało mu się otrzymać pracę w [[Obserwatorium Paryskie\|Obserwatorium Paryskim]] dzięki wsparciu [[Pierre Janssen\|Pierre'a Janssena]]. Z chwilą wybuchu [[I wojna światowa\|I wojny światowej]] wstąpił jako szeregowiec do lotnictwa armii francuskiej. Za bohaterskie loty zwiadowcze awansował na porucznika. W czasie wojny działacz słowackiego ruchu niepodległościowego m.in. we Francji, Włoszech i USA. Jeden z założycieli niepodległej [[Pierwsza Republika Czechosłowacka\|Czechosłowacji]]. Zginął 4 maja 1919<ref name="valosagonline"/>, w katastrofie samolotu [[Caproni Ca.3]] w drodze z Włoch do kraju, gdzie miał objąć urząd ministra wojny.<ref>PRECLÍK, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), váz. kniha, 219 str., first issue vydalo nakladatelství Paris Karviná, Žižkova 2379 (734 01 Karviná) ve spolupráci s Masarykovým demokratickým hnutím (in association with Masaryk Democratic Movement, Prague), 2019, {{ISBN\|978-80-87173-47-3}}, pages 25 - 38, 40 - 90, 124 - 128,140 - 148,184 - 190 </ref> [[Plik:Mohyla Milana Rastislava Stefanika.jpg\|thumb\|left\|Mogiła Milana Rastislava Štefánika]]▼ W latach 1906–1908 współkierował obserwatorium astronomicznym na [[Mont Blanc]], gdzie wcześniej sam wielokrotnie prowadził obserwacje. W 1907 przyznano mu nagrodę [[Prix Jules-Janssen]]. Po śmierci swego protektora Janssena, stracił pracę w metropolii i rozpoczął pracę w szeregu zagranicznych placówek na [[Tahiti]], w [[Brazylia\|Brazylii]] i [[Ekwador]]ze oraz innych państw. W 1911 opatentował aparat do fotografii kolorowej. Z chwilą wybuchu [[I wojna światowa\|I wojny światowej]] wstąpił jako szeregowiec do lotnictwa armii francuskiej. Za bohaterskie loty zwiadowcze awansował na porucznika. Latał także na [[Kampania serbska (I wojna światowa)\|froncie serbskim]], skąd w 1915 wrócił do Paryża na skutek problemów zdrowotnych. Dzięki swym kontaktom dyplomatycznym i towarzyskim z czasów pracy naukowej został liczącym się działaczem słowackiego ruchu niepodległościowego m.in. we Francji, Włoszech i USA. Razem z Masarykiem, swym dawnym profesorem i [[Edvard Beneš\|Edvardem Beneszem]] współtworzył tzw. Akcję Zagraniczną, działającą na rzecz powstania po wojnie wspólnego państwa Czechów i Słowaków, a w lutym 1916 - [[Czechosłowacka Rada Narodowa\|Czechosłowacką Radę Narodową]], uznaną potem przez aliantów za reprezentację Czechów i Słowaków. Stał się tym samym jednym z ojców niepodległej [[Pierwsza Republika Czechosłowacka\|Czechosłowacji]]. Zginął 4 maja 1919<ref name="valosagonline" />, w katastrofie samolotu [[Caproni Ca.3]] w drodze z Włoch do kraju, gdzie miał objąć urząd ministra wojny<ref>{{Cytuj książkę \|autor = Vratislav PRECLÍK \|tytuł = Masaryk a legie \|wydanie = 1 \|miejsce = Paris Karviná, Žižkova 2379 \|data = 2019 \|isbn = 978-80-87173-47-3 \|strony = 25–38, 40–90, 124–128, 140–148, 184–190}}</ref>. == Upamiętnienie == * Jego imieniem nazwano [[Port lotniczy Bratysława\|port lotniczy w Bratysławie]], a w okresie międzywojennym [[Starý most\|najstarszy żelazny most]] w Bratysławie.▼ * Od 1928 roku na [[Praga\|praskim]] wzgórzu [[Petřín]] funkcjonuje obserwatorium astronomiczne nazwane imieniem inżyniera-astronoma. * W 1935 powstał film biograficzny ''[[Milan Rastislav Štefánik (film)\|Milan Rastislav Štefánik]]'' w reżyserii Jana Svitáka. * Od 2004 jego imię nosi [[Akademia Sił Zbrojnych generała Milana Rastislava Štefánika\|Akademia Sił Zbrojnych]] w [[Liptowski Mikułasz\|Liptowskim Mikułaszu]] ([[język słowacki\|słow.]]: ''Akadémia ozbrojených síl gen. M. R. Štefánika'').▼ * Jego imię nosił [[Order Milana Rastislava Štefánika\|wojskowy order]] [[Czeska i Słowacka Republika Federacyjna\|CSRF]]. ▲* Jego imieniem nazwano [[Port lotniczy Bratysława\|port lotniczy w Bratysławie]], a w okresie międzywojennym [[Starý most\|najstarszy żelazny most]] w Bratysławie. ▲* Od 2004 jego imię nosi [[Akademia Sił Zbrojnych generała Milana Rastislava Štefánika\|Akademia Sił Zbrojnych]] w [[Liptowski Mikułasz\|Liptowskim Mikułaszu]] ([[język słowacki\|słow.]]: ''Akadémia ozbrojených síl gen. M. R. Štefánika''). * Jego imię nosi obecnie [[Krzyż Milana Rastislava Štefánika\|słowackie odznaczenie państwowe]] nadawane za ratowanie życia i mienia. * Na jego cześć nazwano [[Planetoida\|planetoidę]] [[(3571) Milanštefánik]]<ref>{{MPC\|3571}}</ref>. * NaJego imię nosi jedna z ulic na warszawskich Nowodworach na [[Białołęka\|Białołęce]]<ref>{{OSM\|droga\|603667561\|ul. gen. Milana ~~jego~~Štefánika, ~~imieniem~~Nowodwory, ~~nazwano~~Białołęka, ~~ulicę~~Warszawa}}</ref>. <gallery class=center> ▲[[Plik:Mohyla Milana Rastislava Stefanika.jpg\|~~thumb\|left\|Mogiła~~Mauzoleum Milana Rastislava Štefánika projektu [[Dušan Jurkovič\|Dušana Jurkovicza]], zbudowane w 1928 z datków społecznych ▲[[Plik:Milan Rastislav Štefánik (1).jpg~~\|thumb\|240px~~\|Pomnik w Pradze przed obserwatorum jego imienia]] </gallery> == Przypisy == Linia 44 ⟶ 55: {{Laureaci Prix Jules-Janssen}} {{Kontrola autorytatywna}} {{SORTUJ:Štefánik, Milan Rastislav}} [[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Karola]] [[Kategoria:Słowaccy astronomowie XX wieku]] [[Kategoria:Czechosłowaccy politycy]] [[Kategoria:Francuscy generałowie]] [[Kategoria:Kawalerowie Legii Honorowej]]▼ [[Kategoria:Komandorzy Legii Honorowej]]▼ [[Kategoria:Laureaci Prix Jules-Janssen]] [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętych Maurycego i Łazarza]]▼ [[Kategoria:Ofiary katastrof lotniczych w Czechosłowacji]]▼ [[Kategoria:Oficerowie Legii Honorowej]]▼ [[Kategoria:Słowaccy inżynierowie]] [[Kategoria:Słowaccy politycy]] [[Kategoria:Słowaccy wojskowi]] ▲[[Kategoria:Oficerowie Legii Honorowej]] ▲[[Kategoria:Kawalerowie Legii Honorowej]] ▲[[Kategoria:Komandorzy Legii Honorowej]] [[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wojennym (Francja)]] [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa Białego]] [[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wojennym Czechosłowackim (1914–1918)]] [[Kategoria:Odznaczeni Medalem Waleczności (Serbia)]] [[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojennej (Włochy)]] [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Włodzimierza]] ▲[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętych Maurycego i Łazarza]] ▲[[Kategoria:Ofiary katastrof lotniczych w Czechosłowacji]] [[Kategoria:Uczestnicy I wojny światowej (III Republika Francuska)]] [[Kategoria:Urodzeni w 1880]] [[Kategoria:Zmarli w 1919]]