Województwo lubuskie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
CommonsDelinker zamienia link do pliku z 612019_Żary_kościół_par._p.w._NMP,_ob._p.w._Najśw._Serca_Pana_Jezusa,_XIVXV.JPG na [[Image: |
||
(Nie pokazano 47 wersji utworzonych przez 18 użytkowników) | |||
Linia 13:
|powierzchnia = 13 987,93
|rok powierzchni = 2017<ref name="Powierzchnia i ludność">{{cytuj | url = https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2017-r-,7,14.html | tytuł = Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r. | data = 2017-07-19 | opublikowany = [[Główny Urząd Statystyczny]] | data dostępu = 2017-07-27}}</ref>
|liczba ludności = 977 493<ref name="
|
▲<ref name="populacja2022">{{Cytuj |tytuł = Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny |data dostępu = 2023-02-01 |opublikowany = gus.pl |url = https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/teryt/tablica}}</ref>
|
|urbanizacja = 64,89
|tablice rejestracyjne = F
Linia 37 ⟶ 36:
|www urzędu marszałkowskiego = http://www.lubuskie.pl/
}}
[[Plik:LubuskieHistPL.png|thumb|150px|Regiony historyczne na terenie woj. lubuskiego w okresie od XIV do początku XIX wieku]]
'''Województwo lubuskie''' – [[województwo]] w zachodniej [[Polska|Polsce]], utworzone w 1999 roku – [[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|w wyniku reformy administracyjnej]] – z większości terytoriów dawnych województw: [[Województwo gorzowskie|gorzowskiego]] i [[Województwo zielonogórskie (1975–1998)|zielonogórskiego]] oraz niewielkiej części [[Województwo leszczyńskie|leszczyńskiego]], a funkcjonujące od 1 stycznia 1999. Siedzibą wojewody jest [[Gorzów Wielkopolski]], zaś władz samorządu województwa – [[Zielona Góra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. |data dostępu = 2020-11-12 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19980960603}}</ref>.
Od północy graniczy z [[Województwo zachodniopomorskie|woj. zachodniopomorskim]], od wschodu – z [[Województwo wielkopolskie|woj. wielkopolskim]], od południa – z [[Województwo dolnośląskie|woj. dolnośląskim]], a od zachodu – z [[Niemcy|Niemcami]]. Według danych na 31 grudnia 2018, obejmuje obszar o powierzchni 13 987,93 km²{{r|Powierzchnia i ludność}}, a jego populacja wynosi poniżej 1 mln mieszkańców<ref name="
Nazwa województwa wywodzi się od [[Kraina historyczna|krainy historycznej]] – [[ziemia lubuska|ziemi lubuskiej]]. W skład województwa wchodzą ziemie czterech krain historycznych – ziemi lubuskiej, [[Dolny Śląsk|Dolnego Śląska]], [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i [[Dolne Łużyce|Łużyc Dolnych]]<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.ziemialubuska.pl/8,26,6,.html |tytuł=''Historia'', portal ziemialubuska.pl |data dostępu=2010-11-16 |archiwum=https://web.archive.org/web/20101203015403/http://ziemialubuska.pl/8,26,6,.html |zarchiwizowano=2010-12-03}}</ref>. Pomimo nazwy nie zawiera [[Lubusz]]a, znajdującego się na terytorium Niemiec.
== Historia ==
[[Plik:
{{Wikisłownik|województwo lubuskie}}
Linia 53:
Według pierwotnego projektu reformy [[Michał Kulesza (prawnik)|prof. Kuleszy]] dawne województwa gorzowskie i zielonogórskie miały zostać podzielone między [[województwo zachodniopomorskie]] ([[Gorzów Wielkopolski|Gorzów Wlkp]].), [[Województwo dolnośląskie|dolnośląskie]] ([[Zielona Góra]]) oraz [[Województwo wielkopolskie|wielkopolskie]]. Spotkało się to ze sprzeciwem ze strony dotychczasowych władz regionalnych, które w reakcji zaczęły opracowywać dokumenty uzasadniające dalsze istnienie województwa gorzowskiego oraz zielonogórskiego, przy czym w przypadku Zielonej Góry zadaniem tym zajął się tzw. zespół ds. argumentów, powołany przez wojewodę [[Marian Miłek|Mariana Miłka]], natomiast w Gorzowie Wielkopolskim obroną koncepcji 25 województw z gorzowskim włącznie zajmowało się Gorzowskie Stowarzyszenie Regionalne<ref name=lzg24>{{Cytuj |tytuł = Warto było? Oni tworzyli nasze województwo {{!}} Łącznik Zielonogórski |data = 2013-10-27 |data dostępu = 2022-11-22 |opublikowany = www.lzg24.pl |url = https://www.lzg24.pl/artykul/aktualnosci/warto-bylo-oni-tworzyli-nasze-wojewodztwo |archiwum = https://web.archive.org/web/20221122195446/https://www.lzg24.pl/artykul/aktualnosci/warto-bylo-oni-tworzyli-nasze-wojewodztwo |zarchiwizowano = 2022-11-22}}</ref>.
10 lutego 1998 roku doszło do spotkania 17 przedstawicieli województwa gorzowskiego i 14 reprezentantów województwa zielonogórskiego w [[Międzyrzecz|międzyrzeckim]] ratuszu, mającego na celu omówienie możliwej współpracy między obiema stronami w zakresie obrony swoich jednostek. W toku zebrania zaczęto przedyskutowywać kształt przyszłego wspólnego województwa, chociaż większość przedstawicieli strony gorzowskiej preferowała wizję posiadania osobnego województwa gorzowskiego (w przypadku zielonogórzan panowała jednomyślność odnośnie powołania wspólnego województwa)<ref name=22latatemu>{{Cytuj |autor = Dariusz Chajewski |tytuł = 22 lata temu wspólnie walczyliśmy o województwo lubuskie. Północ i południe regionu zapomniały o animozjach i wspólnie broniły województwo |data = 2020-02-25 |data dostępu = 2022-11-22 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/22-lata-temu-wspolnie-walczylismy-o-wojewodztwo-lubuskie-polnoc-i-poludnie-regionu-zapomnialy-o-animozjach-i-wspolnie-bronily/ar/c1-14811974 |archiwum = https://web.archive.org/web/20221122204410/https://gazetalubuska.pl/22-lata-temu-wspolnie-walczylismy-o-wojewodztwo-lubuskie-polnoc-i-poludnie-regionu-zapomnialy-o-animozjach-i-wspolnie-bronily/ar/c1-14811974 |zarchiwizowano = 2022-11-22 |język = pl}}</ref>. Na tym też spotkaniu po raz pierwszy
[[Plik:LBna49.png|thumb|240px|Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa lubuskiego]]
4 marca 1998 (według innych źródeł 25 lutego 1998 roku<ref name="22latatemu" />)
Drugim kluczowym zebraniem lokalnych polityków było spotkanie 18 regionalnych parlamentarzystów w Paradyżu (dzisiejszym [[Gościkowo|Gościkowie]]), które zwieńczone zostało podpisaniem 13 marca 1998 roku tzw. ugody paradyskiej, zwanej też porozumieniem paradyskim<ref name=lzg24 /> lub ugodą zielonogórsko-gorzowską<ref name=rocznica />. Ugoda ta była ponadpartyjnym wyrazem poparcia dla idei powstania województwa lubuskiego, opartym o takie argumenty jak potencjał gospodarczy regionu, jego infrastrukturalna spójność, poczucie [[Tożsamość regionalna|tożsamości regionalnej]] oraz zdolność obydwu przyszłych stolic województwa do podziału zadań i wzajemnej współpracy<ref>{{Cytuj |autor = Redakcja |tytuł = Dobili targu w Paradyżu |data = 2013-11-03 |data dostępu = 2022-03-20 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/dobili-targu-w-paradyzu/ar/7982069 |archiwum = https://web.archive.org/web/20221122013926/https://gazetalubuska.pl/dobili-targu-w-paradyzu/ar/7982069 |zarchiwizowano = 2022-11-22 |język = pl}}</ref><ref name=rocznica>{{Cytuj |autor = Redakcja |tytuł = Dziś mija dziesiąta rocznica ugody paradyskiej |data = 2008-03-13 |data dostępu = 2022-03-20 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/dzis-mija-dziesiata-rocznica-ugody-paradyskiej/ar/7727489 |archiwum = https://web.archive.org/web/20221122014435/https://gazetalubuska.pl/dzis-mija-dziesiata-rocznica-ugody-paradyskiej/ar/7727489 |zarchiwizowano = 2022-11-22 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Jerzy Ostrouch |tytuł = Z kalendarza wojewody gorzowskiego ‘98. Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny nr 15, 187-249 |data = 2008 |data dostępu = 2024-04-03 |s = 196 |url = https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Nadwarcianski_Rocznik_Historyczno_Archiwalny/Nadwarcianski_Rocznik_Historyczno_Archiwalny-r2008-t-n15/Nadwarcianski_Rocznik_Historyczno_Archiwalny-r2008-t-n15-s187-249/Nadwarcianski_Rocznik_Historyczno_Archiwalny-r2008-t-n15-s187-249.pdf |język = pl |kropka = Na stronie 196 znajduje się zdjęcie, na którym widać proces podpisywania paradyskiej deklaracji.}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Mirosław Rataj (red. nacz.) |rozdział = Lubuska ugoda |tytuł = Gazeta Lubuska |data = 1998-03-14; 1998-03-15 |data dostępu = 2024-04-03 |s = 1-2 |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=49542 |język = pl}}</ref><ref group=uwaga>[https://web.archive.org/web/20221122013927/https://d-art.ppstatic.pl/kadry/k/r/1/0b/e5/55f6743c1eed7_o_large.jpg List 18 lubuskich parlamentarzystów do premiera Jerzego Buzka, powstały w wyniku ugody paradyskiej]</ref>.
22 kwietnia około 1100 mieszkańców zaangażowanych w obronę województwa pojechało do Warszawy, gdzie wespół ze zwolennikami utworzenia [[Województwo środkowopomorskie|województwa środkowopomorskiego]] i [[Województwo staropolskie|staropolskiego]] przemaszerowali od [[Hala Torwar|Torwaru]] przez [[Ulica Wiejska w Warszawie|ulicę Wiejską]] pod [[Kompleks budynków Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|gmach Sejmu]], spotkali się z posłami i senatorami ze swoich regionów oraz wręczyli ówczesnemu [[Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|marszałkowi sejmu]] [[Maciej Płażyński|Maciejowi Płażyńskiemu]] petycję sprzeciwiającą się nieuwzględnieniu ich województw. Dodatkowo reprezentacja lubuska wręczyła marszałkowi uchwały lokalnych samorządów, potwierdzające chęć utworzenia województwa lubuskiego, a także zaproszenie na [[Winobranie w Zielonej Górze|Winobranie]] i małą butelkę porzeczkowego wina, taką samą, jakie były wcześniej rozdawane warszawiakom przez towarzyszące lubuskiej grupie bachanatki towarzyszące [[Dionizos|Bachusowi]] (w jego rolę wcielał się student [[Politechnika Zielonogórska|Politechniki Zielonogórskiej]] Maciej Krajniak). Potem wszystkie reprezentacyjne grupy razem przemaszerowały na [[Plac Zamkowy w Warszawie|Plac Zamkowy]], gdzie urządziły muzyczno-taneczne widowisko. Spośród krajowych polityków w akcję zaangażowani byli m.in. posłowie [[Andrzej Brachmański]] i [[Maciej Jankowski (ur. 1945)|Maciej Jankowski]], a głośnego poparcia przed gmachem Sejmu udzielał m.in. poseł [[Edward Daszkiewicz]]<ref>{{Cytuj |autor = Mirosław Rataj [Red. nacz.] |rozdział = Bachus wybiera się do Syrenki |tytuł = Gazeta Lubuska R. XLVI [właśc. XLVII], nr 89 - Wyd 1 |data = 1998-04-16 |data dostępu = 2024-04-19 |opublikowany = Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=49754 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Mirosław Rataj [Red. nacz.] |rozdział = Korowód sprzeciwu |tytuł = Gazeta Lubuska R. XLVI [właśc. XLVII], nr 95 |data = 1998-04-23 |data dostępu = 2024-04-19 |opublikowany = Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=49761 |język = pl}}</ref>.
{{Galeria
| Nazwa =
| wielkość = 200
| pozycja = left|Plik:Umowa paradyska.jpg|List 18 lubuskich parlamentarzystów do premiera Jerzego Buzka, materialna reprezentacja Ugody Paradyskiej|Plik:Akt Założycielski Województwa Lubuskiego.jpg|Akt Założycielski Województwa Lubuskiego
}}
Trzecim ważnym spotkaniem lubuskich samorządowców była bezprecedensowa wspólna sesja sejmików województw [[Województwo gorzowskie|gorzowskiego]] i [[Województwo zielonogórskie (1975–1998)|zielonogórskiego]], która odbyła się 24 kwietnia w [[Świebodzin|świebodzińskim]] [[Dom kultury|domu kultury]]. Trwała 4 godziny i zakończyła się wspólną uchwałą, nazwaną świebodzińską, potwierdzającą wolę stworzenia wspólnego województwa z dwiema stolicami, gdzie urząd wojewody znajdować się będzie w Gorzowie Wielkopolskim, a marszałek samorządu i zarząd województwa w Zielonej Górze. Na sali obecni byli obydwaj ówcześni wojewodowie<ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |autor = Mirosław Rataj (red. nacz.) |rozdział = Wspólny Sejmik |tytuł = Gazeta Lubuska |data = 1998-04-24 |data dostępu = 2024-04-03 |s = 3 |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication/56946/edition/49762/content |język = pl}}</ref>.
31 maja 1998 roku, w reakcji na nagłe oświadczenie sejmowych komisji administracji i samorządu terytorialnego o pozostaniu przy koncepcji utworzenia wyłącznie 12 województw, Stowarzyszenie na rzecz Promocji i Powołania Województwa Lubuskiego, z pomocą swoich członków oraz chętnej młodzieży, zorganizowało blokadę [[Droga krajowa nr 2 (Polska)|międzynarodowej drogi Poznań-Świecko]], przejścia granicznego [[Gubin]]-[[Gubin (Niemcy)|Guben]] oraz drogi pod [[Świebodzin]]em<ref>{{Cytuj |tytuł = Piękny symbol zgody Zielonej Góry z Gorzowem... Mija 20 lat od umowy paradyskiej - zdjęcie nr 1 |data dostępu = 2023-05-27 |opublikowany = zielonagora.wyborcza.pl |url = https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/51,35182,23130666.html |język = pl}}</ref>. W trakcie protestu demonstranci mieli ze sobą transparenty z takimi hasłami jak „Rząd dzieli nas jak koloniści Afrykę”, „Unia Wolności za bardzo się gości”, „AWS anty-Lubuski jest”<ref name="22latatemu" />, „Pytamy [[Jerzy Buzek|Buzka]], gdzie Ziemia Lubuska?”<ref>{{Cytuj |autor = Redakcja |tytuł = Ziemia Lubuska od Buzka do Tuska |data = 2008-02-08 |data dostępu = 2023-04-24 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/ziemia-lubuska-od-buzka-do-tuska/ar/7723463 |język = pl}}</ref> czy „Ziemia Lubuska pozdrawia premiera Buzka”<ref>{{Cytuj |autor = Marceli Tureczek |tytuł = Ziemia Lubuska. Społeczny wymiar dialogu o przeszłości i tożsamości |data = 2014 |data dostępu = 2023-04-24 |miejsce = Międzyrzecz–Wschowa–Zielona Góra |url = https://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium//Content/57991/ziemia_lubuska_spoleczny_wymiar.pdf |język = pl}}</ref>. Dodatkowo do 2 czerwca udało się zebrać od 110<ref name=22latatemu /> do 120<ref name=lzg24 /> tysięcy podpisów pod projektem ustawy obywatelskiej Stowarzyszenia, będącym dowodem na masowość poparcia dla powołania województwa (był to pierwszy dokument obywatelski w III RP, któremu udało się przekroczyć wymagany próg 100 tysięcy podpisów)<ref name="22latatemu" />.
Linia 111 ⟶ 120:
{{Osobny artykuł|Podział administracyjny województwa lubuskiego}}
Województwo lubuskie jest podzielone na 12 [[Powiat (Polska)|powiatów]] i 2 [[Miasto na prawach powiatu|miasta na prawach powiatu]]. Na jego terenie funkcjonują 82 [[Gmina (Polska)|gminy]]: 9 [[Gmina miejska|gmin miejskich]] (w tym dwie tożsame z miastami na prawach powiatu),
Największym powiatem województwa jest [[powiat żarski]], którego powierzchnia wynosi 1392,78 km², a najmniejszym [[powiat wschowski]] 624,20 km². Największą gminą województwa jest [[Drezdenko (gmina)|gmina Drezdenko]] 399,91 km², a najmniejszą gmina miejska [[Łęknica]] 16,43 km²<ref name="Ludność2012-12">{{cytuj książkę |tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r. |wydawca=Główny Urząd Statystyczny |miejsce=Warszawa |data=2013-07-26 |issn=1505-5507 |url= https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html}}</ref>.
Wyłączając miasta na prawie powiatu ([[Gorzów Wielkopolski]], [[Zielona Góra]]) według danych z 30 czerwca
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right;"
Linia 123 ⟶ 132:
! Powiat / miasto na prawach powiatu
! Powierzchnia<br />[km²]
! Ludność<br /><small>(30 czerwca
! style="width:8%;" | Gęstość zaludnienia
! style="width:8%;" | Lokata w Polsce według powierzchni
Linia 136 ⟶ 145:
| style="text-align:left;" | [[powiat gorzowski]]
| 1214,23
|
|
| 84
| 169
Linia 149 ⟶ 158:
|align=left| [[Powiat krośnieński (województwo lubuskie)|powiat krośnieński]]
| 1391,25
|
|
| 51
| 219
Linia 162 ⟶ 171:
|align=left| [[powiat międzyrzecki]]
| 1387,61
|
|
| 52
| 205
Linia 175 ⟶ 184:
| style="text-align:left;" | [[powiat nowosolski]]
| 770,73
|
|
| 192
| 109
Linia 188 ⟶ 197:
|align=left| [[powiat słubicki]]
| 999,29
|
|
| 129
| 260
Linia 201 ⟶ 210:
| style="text-align:left;" | [[powiat strzelecko-drezdenecki]]
| 1247,86
|
|
| 75
| 244
Linia 214 ⟶ 223:
|align=left| [[powiat sulęciński]]
| 1177,80
|
|
| 90
| 302
Linia 227 ⟶ 236:
| style="text-align:left;" | [[powiat świebodziński]]
| 936,57
|
|
| 144
| 220
Linia 240 ⟶ 249:
| style="text-align:left;" | [[powiat wschowski]]
| 624,20
|
|
| 244
| 291
Linia 253 ⟶ 262:
| style="text-align:left;" | [[powiat zielonogórski]]
| 1350,19
| 75.
| 56
| 32
Linia 266 ⟶ 275:
| style="text-align:left;" | [[powiat żagański]]
| 1131,78
|
|
| 98
| 122
Linia 279 ⟶ 288:
| style="text-align:left;" | [[powiat żarski]]
| 1392,78
|
|
| 50
| 83
Linia 292 ⟶ 301:
| style="text-align:left;" | '''[[Gorzów Wielkopolski]]''' ([[Miasto na prawach powiatu|m.np.p.]])
| 85,72
|
|
| 30
| 28
Linia 305 ⟶ 314:
| style="text-align:left;" | '''[[Zielona Góra]]''' (m.np.p.)
| 278,79
|
|
| 46
| 32
Linia 316 ⟶ 325:
=== Demografia ===
Według danych z 30 czerwca
{|border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; text-align:right;"
!Opis|| colspan=2|Ogółem|| colspan=2|Kobiety|| colspan=2|Mężczyźni
Linia 322 ⟶ 331:
|jednostka|| osób||%|| osób||%|| osób||%
|-
|populacja||
|-
|powierzchnia|| colspan=6 | '''13 987,93 km²'''
Linia 330 ⟶ 339:
{{Demografia powiatu
|mężczyźni-miasto=
|kobiety-miasto=
|mężczyźni-wieś=
|kobiety-wieś=
|data= 30 czerwca
|rok=
}}
Linia 355 ⟶ 364:
Marszałka WL</ref>
* [[Marcin Jabłoński (polityk)|Marcin Jabłoński]] – od 21 sierpnia 2008 do 29 listopada 2010<ref>Uchwała Nr XXVI/241/2008 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 21 sierpnia 2008 r. ws. wyboru Marszałka WL</ref>
* [[Elżbieta Polak]] – od 29 listopada 2010<ref>Uchwała Nr II/7/10 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 29 listopada 2010 r. ws. wyboru Marszałka WL</ref> do 13 października 2023
* [[Marcin Jabłoński (polityk)|Marcin Jabłoński]] – od 13 października 2023
{| class="wikitable" style="font-size: 90%;"
Linia 387 ⟶ 397:
* [[Andrzej Korski]] – od 2001 do 2004
* [[Janusz Gramza]] – od 2004 do 2006
* [[Marek Ast]] – w 2006
* [[Wojciech Perczak]] – od 2006 do 2007
* [[Helena Hatka]] – od 2007 do 2011
* [[Marcin Jabłoński (polityk)|Marcin Jabłoński]] – od 2011 do 2013
* [[Jerzy Ostrouch]] – od 2013 do 2014
* [[Katarzyna Osos]] –
* [[Władysław Dajczak]] – od 2015 do 2019, od 2020 do 2023
* [[Marek Cebula]]
=== Polityka ===
Linia 429 ⟶ 439:
== Miasta ==
{{Osobny artykuł|Miasta w województwie lubuskim}}
W województwie lubuskim są 44 miasta, w tym 3 miasta prezydenckie, w tym 2 [[Miasto na prawach powiatu|miasta na prawach powiatu
W pierwszej części wymienione są miasta prezydenckie, wśród których pogrubioną czcionką oznaczono stolice [[Powiat (Polska)|powiatów]], a dodatkowo kursywą zapisano nazwy [[Miasto na prawach powiatu|miast na prawach powiatu]], zaś gwiazdką oznaczono miasta wojewódzkie.
W drugiej części wymienione są pozostałe miasta, wśród których pogrubioną czcionką oznaczono nazwy miast [[Powiat (Polska)|powiatowych]].
Miasta prezydenckie:
{{Układ wielokolumnowy|<nowiki/>
* [[Plik:POL Gorzów Wielkopolski COA.svg|20x20px]] '''''[[Gorzów Wielkopolski]]*'''''▼
* [[Plik:POL Nowa Sól COA.svg|20x20px]] '''[[Nowa Sól]]'''▼
* [[Plik:POL Zielona Góra COA.svg|20x20px]] '''''[[Zielona Góra]]*'''''|liczba=5|szerokość=14em}}▼
Miasta pozostałe:
{{Układ wielokolumnowy|<nowiki/>
* [[Plik:POL Babimost COA.svg|20x20px]] [[Babimost]]
* [[Plik:POL gmina Brody COA.svg|20x20px]] [[Brody (powiat żarski)|Brody]]
* [[Plik:POL Bytom Odrzański COA.svg|20x20px]] [[Bytom Odrzański]]
* [[Plik:POL Cybinka COA.svg|20x20px]] [[Cybinka]]
Linia 439 ⟶ 460:
* [[Plik:POL Dobiegniew COA.svg|20x20px]] [[Dobiegniew]]
* [[Plik:POL Drezdenko COA.svg|20x20px]] [[Drezdenko]]
▲* [[Plik:POL Gorzów Wielkopolski COA.svg|20x20px]] '''''[[Gorzów Wielkopolski]]'''''
* [[Plik:POL Gozdnica COA.svg|20x20px]] [[Gozdnica]]
* [[Plik:POL Gubin COA.svg|20x20px]] [[Gubin]]
Linia 453 ⟶ 473:
* [[Plik:POL Małomice COA.svg|20x20px]] [[Małomice]]
* [[Plik:POL Międzyrzecz COA.svg|20x20px]] '''[[Międzyrzecz]]'''
▲* [[Plik:POL Nowa Sól COA.svg|20x20px]] '''[[Nowa Sól]]'''
* [[Plik:POL Nowe Miasteczko COA.svg|20x20px]] [[Nowe Miasteczko]]
* [[Plik:POL Nowogród Bobrzański COA.svg|20x20px]] [[Nowogród Bobrzański]]
Linia 473 ⟶ 492:
* [[Plik:POL Wschowa COA.svg|20x20px]] '''[[Wschowa]]'''
* [[Plik:POL Zbąszynek COA.svg|20x20px]] [[Zbąszynek]]
▲* [[Plik:POL Zielona Góra COA.svg|20x20px]] '''''[[Zielona Góra]]'''''
* [[Plik:POL Żagań COA.svg|20x20px]] '''[[Żagań]]'''
* [[Plik:POL Żary COA.svg|20x20px]] '''[[Żary]]'''|liczba=5|szerokość=14em}}{{Zobacz też|Dane statystyczne o miastach w Polsce}}
Linia 481 ⟶ 499:
[[Plik:Collegium Polonicum - od strony Odry.jpg|thumb|220px|Collegium Polonicum w Słubicach]]
[[Plik:Zielona Góra, Campus A (UZ).jpg|thumb|220px|Uniwersytet Zielonogórski – budynek Wydziału Matematyki, Informatyki I Ekonometrii oraz Wydziału Fizyki i Astronomii]]
* [[Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu|AWF w Poznaniu]] – Ośrodek Dydaktyczno-Socjalny w Chycinie
=== [[Gorzów Wielkopolski]] ===
* [[Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim]]
* [[Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu|AWF w Poznaniu]] – [[Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu|Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim]]
* [[Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie Wielkopolskim]]
* [[Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim]] (przeniesiona z [[Kostrzyn nad Odrą|Kostrzyna nad Odrą]], pierwotnie założona w [[Kamień Mały (województwo lubuskie)|Kamieniu Małym]])
Linia 491 ⟶ 512:
** Katedra Medycyny Nuklearnej – Kliniczny Zakład Medycyny Nuklearnej UZ w Gorzowie Wielkopolskim (na bazie Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego)
* [[Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego]]
** [[Zielonogórsko-Gorzowskie Wyższe Seminarium Duchowne]] w Gościkowie-Paradyżu z siedzibą alumnatu w Gorzowie Wlkp.
** Instytut Studiów Wyższych w Gorzowie Wlkp.
=== [[Gościkowo]] ===
* [[Zielonogórsko-Gorzowskie Wyższe Seminarium Duchowne|Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gościkowie-Paradyżu]] (w ramach Wydziału Teologicznego [[Uniwersytet Szczeciński|Uniwersytetu Szczecińskiego]])▼
=== [[Słubice]] ===
* [[Collegium Polonicum w Słubicach]] – wspólne przedsięwzięcie [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]] oraz [[Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą|Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą]]
=== [[Sulechów]] ===
* [[
=== [[Zielona Góra]] ===
* [[Uniwersytet Zielonogórski]]
* [[Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu]] – [[Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. Edyty Stein w Zielonej Górze]]
=== [[Żary]] ===
* [[Łużycka Szkoła Wyższa im. Jana Benedykta Solfy z siedzibą w Żarach|Łużycka Wyższa Szkoła Humanistyczna]] w [[Żary|Żarach]]
▲=== Pozostałe ===
▲* [[Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gościkowie-Paradyżu]] (w ramach Wydziału Teologicznego [[Uniwersytet Szczeciński|Uniwersytetu Szczecińskiego]])
== Bezpieczeństwo publiczne ==
Linia 522 ⟶ 542:
[[Plik:Oder Fluss.jpg|thumb|210px|Ujście [[Nysa Łużycka|Nysy Łużyckiej]] do [[Odra|Odry]]]]
[[Plik:Bobr Zagan.JPG|thumb|210px|Główna rzeka [[Bory Dolnośląskie|Borów Dolnośląskich]] – [[Bóbr (dopływ Odry)|Bóbr]] w [[Żagań|Żaganiu]]]]
[[Plik:Potok Sucha (Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy w Gminie Szprotawa).jpg|mały|210px|Zespół przyrodniczo-krajobrazowy [[Sucha (dopływ Szprotawy)|''Potok Sucha'']] w [[
=== Parki narodowe ===
Linia 559 ⟶ 579:
[[Plik:Palmkg21.jpg|thumb|210px|[[Palmiarnia Zielonogórska|Palmiarnia w Zielonej Górze]]]]
[[Plik:20170920 1443 c377 nowa-sol kosciol-st-antonio-8m-mk-a-cr.jpg|thumb|210px|[[Kościół św. Antoniego w Nowej Soli|Kościół w Nowej Soli]]]]
[[Plik:
[[Plik:Zagan-palac.jpg|thumb|210px|[[Pałac Lobkowitzów w Żaganiu|Pałac w Żaganiu]]]]
[[Plik:Stadion słubice 2.JPG|thumb|210px|[[Stadion SOSiR w Słubicach|Arkady w stylu Reformstil na koronie stadionu w Słubicach]]]]
Linia 567 ⟶ 587:
[[Plik:Niederlausitz 08-13 img13 Gubin (PL).jpg|thumb|210px|Ruiny gubińskiej fary i ratusz]]
[[Plik:Bytom-Odrzanski-ratusz.jpg|thumb|210px|Rynek w Bytomiu Odrzańskim]]
[[Plik:Goscikowo-Paradyz.jpg|thumb|210px|[[Opactwo
=== Transport drogowy ===
Według danych na dzień 31 grudnia 2015, na terenie województwa lubuskiego było 14 975,7 km [[Droga publiczna|dróg publicznych]], w tym: 906,2 km [[Drogi krajowe w Polsce|dróg krajowych]] (z czego 89,2 km [[Autostrady i drogi ekspresowe w Polsce|autostrad]] i 142,4 km dróg ekspresowych), 1 604,9 km
{| class="wikitable" style="font-size: 90%;"
Linia 580 ⟶ 600:
|-
| {{AS-droga|A|2|30}}
| granica państwa z [[Niemcy|Niemcami]] {{flaga|Niemcy}} – [[Świecko]]/Słubice – [[Rzepin]] – [[Torzym]] – [[Poznań]] – [[Łódź]] – [[Warszawa]] ([[Węzeł drogowy|węzeł]] „[[Konotopa (powiat warszawski zachodni)|Konotopa”]]) – ... – [[Warszawa]] (węzeł „Lubelska”) – [[Biała Podlaska]] – [[Kukuryki]] – granica państwa z [[Białoruś|Białorusią]] {{flaga|Białoruś}}
| 92 km
| Istniejące odcinki: [[Świecko]] – [[Warszawa]] ([[Węzeł drogowy|węzeł]] [[Konotopa (powiat warszawski zachodni)|Konotopa]]); [[Majdan (powiat otwocki)|Majdan]] – [[Kałuszyn]]
|-
| {{AS-droga|S|3|65}}
| [[Świnoujście
| 184 km
|
|-
| {{AS-droga|K|12}}
| granica państwa z [[Niemcy|Niemcami]] {{flaga|Niemcy}} – [[Łęknica]] – [[Żary]] – [[Żagań]] – [[Droga ekspresowa S3 (Polska)|S3]] (węzeł „Głogów Zachód”) – [[Głogów]] – [[Leszno
| 105 km
|
|-
| {{AS-droga|A|18|36}}
| granica państwa z [[Niemcy|Niemcami]] {{flaga|Niemcy}} – [[Olszyna (powiat żarski)|Olszyna]] – [[Iłowa]] – [[Golnice]] – [[Krzyżowa (powiat bolesławiecki)|Krzyżowa]]
| 71 km
|
|-
| {{AS-droga|K|22}}
| granica państwa z [[Niemcy|Niemcami]] {{flaga|Niemcy}} – [[Kostrzyn nad Odrą]] – [[
| 122 km
|
|-
| {{AS-droga|K|24}}
| [[Pniewy]] – [[
| 46 km
|
|-
| {{AS-droga|K|27}}
| granica państwa – [[Przewóz (powiat żarski)|Przewóz]] – [[Żary]] – [[Nowogród Bobrzański]] – [[Zielona Góra]]
| 68 km
| –
|-
| {{AS-droga|K|29}}
| granica państwa – [[Słubice]] – [[Cybinka]] – [[Krosno Odrzańskie]] – [[Połupin]] [[Droga krajowa nr 32 (Polska)|32]]
| 58 km
| –
|-
| {{AS-droga|K|31}}
| [[Szczecin]] – [[Gryfino]] – [[
| 38 km
| –
|-
| {{AS-droga|K|32}}
| granica państwa z [[Niemcy|Niemcami]] {{flaga|Niemcy}} – [[Gubinek]]/Gubin – [[Zielona Góra]] – [[Sulechów]] – [[Kargowa]] – [[Wolsztyn]] – [[Stęszew]]
| 104 km
|
|-
| {{AS-droga|K|92}}
| [[Rzepin]] – [[
| 78 km
| Dawna droga krajowa nr 2
Linia 636 ⟶ 656:
|}
* '''Drogowe i piesze mosty graniczne''':
** [[Kostrzyn nad Odrą]] – [[Küstriner Vorland|Küstrin-Kietz]] – w ciągu [[Droga krajowa nr 22 (Polska)|drogi krajowej nr 22]]
** [[Słubice]] – [[Frankfurt nad Odrą]] – w ciągu [[Droga krajowa nr 29 (Polska)|drogi krajowej nr 29]]
** [[
** [[Gubin]] – [[Gubin (Niemcy)|Guben]] – w ciągu [[Droga wojewódzka nr 138|drogi wojewódzkiej nr 138]]
** [[Gubinek]]/Gubin – [[Gubin (Niemcy)|Guben]] – w ciągu [[Droga krajowa nr 32 (Polska)|drogi krajowej nr 32]]
** [[Zasieki (województwo lubuskie)|Zasieki]] – [[Forst (Lausitz)|Forst]] – w ciągu [[Droga wojewódzka nr 289|drogi wojewódzkiej nr 289]]
** [[Olszyna (powiat żarski)|Olszyna]] – [[Forst (Lausitz)|Forst]] – w ciągu [[Droga krajowa nr 18 (Polska)|drogi krajowej nr 18]]
Linia 695 ⟶ 713:
| 2
| [[Newag]]
|<ref>{{Cytuj | url=https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dwa-trojczlonowe-spalinowe-impulsy-2-sa-juz-w-lubuskiem-99586.html | tytuł=Dwa trójczłonowe spalinowe Impulsy 2 są już w Lubuskiem - Rynek Kolejowy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=rynek-kolejowy.pl | data dostępu=2024-04-26}}</ref>
|-
| [[ZNTK Poznań Regio Tramp|SA105]]
Linia 701 ⟶ 719:
| 101 ÷ 102, 104 ÷ 105
| 4
| [[Poznańskie Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego|ZNTK Poznań]]
|
|-
Linia 708 ⟶ 726:
| 006
| 1
| [[Poznańskie Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego|ZNTK Poznań]]
|
|-
Linia 715 ⟶ 733:
| 003, 006 ÷ 008
| 4
| [[Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz|Pesa]]
|
|-
Linia 736 ⟶ 754:
| 003 ÷ 006, 031 ÷ 032
| 6
| [[Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz|Pesa]]
|<ref>{{Cytuj | url=https://www.nakolei.pl/lubuskie-ma-juz-dwa-linki-z-niemiecka-homologacja/ | tytuł=Lubuskie ma już dwa Linki z niemiecką homologacją - Portal Kolejowy NaKolei.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=nakolei.pl | język=pl | data dostępu=2024-04-26}}</ref>
|-
|}
Linia 752 ⟶ 770:
** [[Cigacice]]
** [[Drezdenko]]
** [[Gorzów Wielkopolski
** [[Kostrzyn nad Odrą]]
** [[Krosno Odrzańskie]]
** [[Nowa Sól]]
** [[Santok]]
** [[Słubice]]
* '''przeprawy promowe'''
** [[Milsko (województwo lubuskie)|Milsko]] przez Odrę w ciągu [[Droga wojewódzka nr 282|drogi wojewódzkiej nr 282]]
Linia 766 ⟶ 781:
** [[Brody (powiat zielonogórski)|Brody]] przez Odrę w ciągu [[Droga wojewódzka nr 280|drogi wojewódzkiej nr 280]]
** [[Połęcko (powiat krośnieński)|Połęcko]] przez Odrę w ciągu [[Droga wojewódzka nr 138|drogi wojewódzkiej nr 138]]
** [[Oksza (wieś)|Oksza]] przez Wartę w ciągu drogi powiatowej
** [[Santok]] przez Wartę – sezonowo
Linia 776 ⟶ 790:
* Leśna baza lotnicza Lasów Państwowych w [[Lipki Wielkie|Lipkach Wielkich]]
* Lotnisko prywatne w [[Trzebicz Nowy|Trzebiczu Nowym]] k. [[Drezdenko|Drezdenka]]
* Lotniska
▲* Lotniska poradzieckie w [[Tomaszowo|Tomaszowie]] k. [[Żagań|Żagania]] i [[Lotnisko Szprotawa-Wiechlice|Wiechlicach]] k. [[Szprotawa|Szprotawy]]
== Sport ==
[[Plik:Bieg11.jpg|mały|210x210px|[[Derby Ziemi Lubuskiej na żużlu|Derby
Najpopularniejszym sportem w województwie jest [[Sport żużlowy|żużel]] reprezentowany przez dwa kluby – [[Stal Gorzów Wielkopolski (żużel)|Stal Gorzów Wielkopolski]] i [[ZKŻ Zielona Góra|Falubaz Zielona Góra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pierwsze żużlowe ściganie na stadionie przy Myśliborskiej |data dostępu = 2016-02-11 |opublikowany = ECHOGORZOWA.PL |url = https://www.echogorzowa.pl/news/36/Zuzel/2016-02-11/pierwsze-zuzlowe-sciganie-na-stadionie-przy-mysliborskiej-13782.html |język = pl}}</ref>, mecze pomiędzy tymi zespołami nazywane są [[Derby Ziemi Lubuskiej na żużlu|Derbami Ziemi Lubuskiej]]<ref>{{Cytuj |autor = Cezary Konarski |tytuł = To były nietypowe derby. W Nowy Rok Stal Gorzów zmierzyła się z Falubazem Zielona Góra |data = 2023-1-1 |data dostępu = 2023-1-1 |opublikowany = Zielona Góra Nasze Miasto |url = https://zielonagora.naszemiasto.pl/to-byly-nietypowe-derby-w-nowy-rok-stal-gorzow-zmierzyla/ar/c2-9152481 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Derby ziemi lubuskiej w ramach sparingów przedsezonowych |data = 2022-01-02 |data dostępu = 2022-01-02 |opublikowany = PGE Ekstraliga |url = https://speedwayekstraliga.pl/derby-ziemi-lubuskiej-w-ramach-sparingow-przedsezonowych/ |język = pl}}</ref>. Popularnym sportem na terenie województwa jest [[piłka nożna]] – reprezentowana przez m.in. [[Stilon Gorzów Wielkopolski (piłka nożna)|Stilon Gorzów Wielkopolski]], [[Lechia Zielona Góra|Lechię Zielona Góra]], [[Warta Gorzów Wielkopolski|Wartę Gorzów Wielkopolski]], [[Dozamet Nowa Sól]], [[Polonia Słubice|Polonię Słubice]], [[Promień Żary]] czy [[Czarni Żagań|Czarnych Żagań]]. Dużą popularnością cieszy się również [[koszykówka]] – w [[Zielona Góra|Zielonej Górze]] męski zespół [[Zastal Zielona Góra|Zastalu]], natomiast w [[Gorzów Wielkopolski|Gorzowie Wielkopolskim]] żeński zespół [[AZS AJP Gorzów Wielkopolski|AZS AJP]] i męski zespół [[Kangoo Basket Gorzów Wielkopolski|Kangoo Basket]]. Koszykarskie zespoły istnieją również w innych miastach. W lubuskim istnieją także kluby [[Piłka siatkowa|siatkarskie]] m.in. [[Olimpia Sulęcin]], [[KS Orzeł Międzyrzecz|Orzeł Międzyrzecz]] czy [[Orion Sulechów]], [[Piłka wodna|piłki wodnej]] – [[GKPW-59 Gorzów Wielkopolski]] i [[Alfa Gorzów Wielkopolski]]<ref>{{Cytuj |tytuł = W czepku urodzeni, czyli gorzowskie waterpolo wraca do krajowej czołówki |data = 2023-01-24 |data dostępu = 2023-01-24 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/w-czepku-urodzeni-czyli-gorzowskie-waterpolo-wraca-do-krajowej-czolowki/ar/c2-17228219 |język = pl}}</ref>, [[Tenis stołowy|tenisa stołowego]] – ZKS Drzonków-Zielona Góra i [[GKS Gorzovia Gorzów Wielkopolski|Gorzovia Gorzów Wielkopolski]]. Poza tym istnieją kluby: [[Piłka ręczna|piłki ręcznej]], [[Kajakarstwo|kajakarskie]], [[Wioślarstwo|wioślarskie]], [[Pływanie (sport)|pływackie]], [[Lekkoatletyka|lekkoatletyczne]], [[Sztuki walki|sztuk walki]], [[Gimnastyka akrobatyczna|akrobatyki sportowej]], [[tenis]]a, [[Futbol amerykański|futbolu amerykańskiego]], [[Rugby (sport)|rugby]], [[unihokej]]a, [[Kolarstwo|kolarskie]], [[Łucznictwo|łucznicze]], [[Strzelectwo|strzeleckie]], [[Szachy|szachowe]], [[Jeździectwo|jeździeckie]], [[golf]]owe, [[speedrower]]owe, [[Miniżużel|miniżużla]] i [[Aeroklub Ziemi Lubuskiej|aeroklub]].
Linia 800 ⟶ 813:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{wikinews|Portal:Lubuskie|najnowszych wiadomości z województwa lubuskiego}}
|