|
'''Gwizdek Rossby'ego'''{{r|gazeta.pl}} ({{ang.|Rossby Whistle}}) – [[dźwięk]] [[As (dźwięk)|As]], wydobywający się z [[Morze Karaibskie|Morza Karaibskiego]] wskutek rezonansowego oddziaływania [[Fale Rossby'ego|fal Rossby'ego]] na [[dno oceaniczne]]{{r|SD}}.
[[Oceanografia|Oceanografowie]] z [[University of Liverpool]]{{r|hughes2016}} przeanalizowali dane z lat 1958–2013, dotyczące poziomów Morza Karaibskiego, ciśnienia na jego dnie oraz dane z [[mareograf]]ów i satelitarnych pomiarów [[altymetriagrawitacja|wysokości oceanugrawitacji]]. iRezultatem tych badań było odkrycie zjawiska nazwanego Gwizdkiem Rossby'ego, które występuje, gdy fala Rossby'ego (duża fala [[grawitacjaPropagacja (fizyka)|grawitacjipropagująca]] powoli w kierunku zachodnim oceanu) oddziałuje z dnem morskim{{r|SD}}. Efektem tego oddziaływania jest powstawanie bardzo niskiego dźwięku, zbyt niskiego dla ludzkiego ucha, ale niosącego energię na tyle dużą, że zarejestrowały go [[Sonda kosmiczna|sondsondy kosmicznychkosmiczne]] projektu [[Gravity Recovery and Climate Experiment|GRACE]] ({{ang.|Gravity Recovery and Climate Experiment}}) 500 km nad Ziemią{{r|gazeta.pl}}, gdyż przemieszczające się masy wody zaburzają ziemskie [[pole grawitacyjne]]{{r|SD}}.
Rezultatem tych badań było odkrycie zjawiska nazwanego Gwizdkiem Rossby'ego, które występuje, gdy fala Rossby'ego (długa fala [[Propagacja (fizyka)|propagująca]] się powoli w kierunku zachodnim oceanu) oddziałuje z dnem morskim po zachodniej stronie akwenu{{r|SD}} a następnie pojawia się po wschodniej stronie akwenu. Związane z tym zjawiskiem prądy oceaniczne powodują wpływ i wypływ wody z tego morza. Rezonasowy efekt tego transportu jest analogiczny do tworzenia się bardzo niskiego dźwięku w instrumencie muzycznym{{r|jeans1937}}.
Fale Rossby'ego, powodujące to zjawisko, [[Oscylacja|oscylują]] w akwenie z okresem 120 dni, co oznacza, że Gwizdek Rossby'ego "wydaje dźwięk " As (A♭), choć o wiele [[Oktawa (interwał)|oktaw]] niższy od ludzkich [[Granice słyszalności|progów słyszalności]]{{r|SD}}. ▼LaCasce w 2000 roku ten rezonansowy efekt porównał do fal akustycznych w klarnecie ("like acoustic waves in a clarinet"){{r|lacasce2000}}.
▲Fale Rossby'ego, powodujące to zjawisko, [[Oscylacja|oscylują]] w akwenie z okresem 120 dni, co oznacza, że Gwizdek Rossby'ego "wydaje dźwięk" As (A♭), choć o wiele [[Oktawa (interwał)|oktaw]] niższy od ludzkich [[Granice słyszalności|progów słyszalności]]{{r|SD}}.
{{Przypisy|przypisy=
* <ref name=hughes2016>Chris W. Hughes, Joanne Williams, Angela Hibbert, Carmen Boening, James Oram. A Rossby Whistle: A resonant basin mode observed in the Caribbean Sea. Geophysical Research Letters, 2016; DOI: 10.1002/2016GL069573 </ref>
* <ref name="SD">{{Cytuj stronę | url = https://www.sciencedaily.com/releases/2016/06/160621111549.htm | tytuł = Caribbean Sea acts like a whistle and can be 'heard' from space | data = 2016-06-21 | opublikowany = sciencedaily.com | język = en | data dostępu = 2016-06-23}}</ref>
* <ref name="gazeta.pl">{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114885,20286984,tajemniczy-dzwiek-wydobywa-sie-z-dna-oceanu-jest-tak-mocny.html | tytuł = Tajemniczy dźwięk wydobywa się z dna oceanu. Jest tak mocny, że dociera do kosmosu | nazwisko = Stanisławski | imię = Piotr | data = 2016-06-22 | opublikowany = gazeta.pl | data dostępu = 2016-06-23}}</ref>
* <ref name=jeans1937> Jeans, J. (1937), Science and Music, Cambridge Univ. Press, New York.</ref>
* <ref name=lacasce2000> LaCasce, J. H. (2000), Baroclinic Rossby waves in a square basin, J. Phys. Oceanogr., 30, 2161–78, doi:10.1175/1520-0485(2000)030<3161:BRWIAS>2.0.CO;2. str. 3169. </ref>
}}
| 