Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna Niemiec (niem. Christlich Demokratische Union Deutschlands – CDU) – niemiecka partia polityczna, założona po II wojnie światowej. Partia określa się mianem centroprawicowej, nawiązuje do konserwatyzmu i chrześcijaństwa. CDU nie istnieje w Bawarii, ponieważ w tym kraju związkowym działa partia o podobnym charakterze, CSU. Na szczeblu ogólnokrajowym partie te współdziałają, występując jako CDU/CSU; mimo to każde z ugrupowań zachowuje swoją własną strukturę. Tworzą wspólną frakcję w niemieckim parlamencie i nie prowadzą przeciwko sobie żadnych działań. Połączenie CDU i CSU nazywane jest powszechnie Unią.

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna

Christlich Demokratische Union Deutschlands

Państwo	Niemcy
Skrót	CDU
Lider	Friedrich Merz
Data założenia	1945
Adres siedziby	Klingelhöferstraße 8 D-10785 Berlin
Ideologia polityczna	liberalny konserwatyzm, konserwatyzm społeczny, chrześcijańska demokracja
Poglądy gospodarcze	społeczna gospodarka rynkowa
Liczba członków	405 816 (grudzień 2019)
Członkostwo międzynarodowe	Europejska Partia Ludowa, Międzynarodówka Chadecka
Grupa w Parlamencie Europejskim	Europejska Partia Ludowa
Młodzieżówka	Junge Union
Barwy	czarny      czerwony
Obecni posłowie	152/736
Obecni senatorowie	21/69
Obecni eurodeputowani	23/96
Strona internetowa

Historia

Korzenie CDU sięgają Partii Centrum, założonej w 1870 r., w celu promowania interesów niemieckich katolików. Ugrupowanie to odegrało ważną rolę, uczestnicząc w większości rządów ostatnich lat Cesarstwa Niemieckiego oraz w czasie Republiki Weimarskiej. Została jednak rozwiązana w 1933 roku.

Nie możemy robić magii – ale możemy wykonywać swoją pracę. Wykonaj swoją robotę. Plakat z pierwszych powojennych wyborów w Niemczech w 1949 roku

Plakat antykomunistyczny na wybory w 1953 roku: „Wszystkie drogi marksizmu prowadzą do Moskwy! Dlatego CDU”

CDU została założona po II wojnie światowej przez byłych członków Partii Centrum, jednak jej głównym celem było zjednoczenie nie tylko katolików, ale również protestantów we wspólnym wyznaniowym i konserwatywnym ugrupowaniu. Jej pierwszym liderem, jak również kanclerzem Niemiec był Konrad Adenauer. CDU była partią dominującą na niemieckiej scenie politycznej w latach 1949–1963. W 1963 r. Ludwig Erhard zastąpił Adenauera na stanowisku kanclerza i szefa partii. Później miała miejsce recesja roku 1966. Doprowadziła ona do utraty przez CDU części zwolenników, co zmusiło ją do zawiązania koalicji z socjaldemokratyczną SPD. Kanclerzem został Kurt Georg Kiesinger z CDU. Jednakże w 1969 r. SPD utworzyła z kolei koalicję z FDP, a Unia utraciła swą dominującą pozycję na następne 13 lat. W tym czasie partyjni ideolodzy stworzyli nowe wytyczne ekonomiczne i dotyczące spraw polityki zagranicznej.

W 1982 roku FDP zawiązała koalicję z CDU. Kanclerzem został Helmut Kohl. W drugiej połowie lat 80. XX wieku partia utraciła część poparcia na rzecz nowej, skrajnie prawicowej partii Die Republikaner. CDU odzyskała jednak dawną popularność wraz z rokiem 1989 i upadkiem Muru Berlińskiego.

Polityka partii z lat 80. XX wieku ukierunkowana była na zjednoczenie Niemiec, co ostatecznie udało się zrealizować w 1990 r. W 1990 roku CDU połączyła się ze swoim wschodnioniemieckim odpowiednikiem o tej samej nazwie. Sukcesami partii były również działania na rzecz poprawy stosunków z sąsiadami, głównie z Francją oraz Polską (Kohl spotykał się m.in. z Mitterrandem i Mazowieckim). W 1990 roku miały miejsce wybory w zjednoczonych już Niemczech – Kohl ponownie został kanclerzem, jednak CDU utraciła wiele ze swojej popularności z powodu recesji gospodarczej w byłej NRD i wzrostu podatków na Zachodzie. Jednak Unia odniosła ponowne zwycięstwo w wyborach w 1994 roku.

Zasłużony dla partii Kohl był jednak zamieszany w afery finansowe, co znacznie popsuło reputację partii. Był on jej przewodniczącym do czasu porażki w wyborach z 1998 roku, kiedy zastąpił go Wolfgang Schäuble. Ten jednak zrezygnował z przywództwa w 2000 r., na skutek skandalu finansowego w łonie CDU. Jego następczynią została Angela Merkel. W wyborach 1998 roku CDU uzyskała 28,4% głosów (CSU – 6,7%), a w 2002 – 29,5% (CSU – 9.0%). Unia odniosła zwycięstwo w wyborach 2005 roku, jednak nie na tyle wysokie, aby rządzić samodzielnie. Z tego powodu powstała tzw. wielka koalicja, utworzona z SPD. Problemem było to, iż oba ugrupowania domagały się fotela kanclerza. Po trzech tygodniach negocjacji ustalono, iż Merkel zostanie kanclerzem, a SPD otrzyma 8 z 16 stanowisk ministerialnych. Umowa koalicyjna została podpisana 14 listopada. Merkel została wybrana kanclerzem przez większość deputowanych (397 do 217) nowo zebranego Bundestagu 22 listopada 2005.

Program

Zgodnie ze stroną internetową Unii, jest ona ugrupowaniem bazującym na chrześcijaństwie, wprowadzającym w życie zasady chadeckie i dążącym do „zjednoczenia katolików i protestantów, konserwatystów i liberałów, propagatorów chrześcijańskich idei społecznych oraz mężczyzn i kobiety z różnych regionów, klas społecznych i tradycji demokratycznych”. Członkowie CDU wierzą, iż ludzkość odpowiedzialna jest wobec Boga za podtrzymywanie chrześcijańskich ideałów i dbałość o stan środowiska naturalnego. Partia opowiada się również za popieraniem wolności i godności wszystkich osób, włączając w to równość praw kobiet i mężczyzn, w tym także niepełnosprawnych. W kwestiach gospodarczych, partia ma program socjalliberalny, opowiada się za utrzymaniem podatków dochodowych progresywnych, dotacjami ze strony państwa dla kultury, edukacji itd. Chce jednak zmian w systemie rent i zasiłków. CDU opowiada się za wolnością gospodarczą i prorynkową Unią Europejską, popierając integrację europejską.

Tradycyjnie, pośród zwolenników CDU wyróżnić można trzy orientacje ideowe, przez długi czas posiadające mniej więcej podobne wpływy w partii:

• chrześcijańsko-socjalna – popularna pośród katolickiej klasy robotniczej, opowiadająca się za wiarą i sprawiedliwością społeczną postrzeganą przez pryzmat rzymskokatolickiej wizji człowieka,
• umiarkowanie nacjonalistyczno-konserwatywna – rozpowszechniona przede wszystkim na terenach wiejskich i małych miastach, kładąca nacisk na obronę tradycyjnej niemieckiej kultury i wartości
• wolnorynkowo-liberalna – popularna pośród przedsiębiorców, skupiająca się na wolności gospodarczej.

We wszystkich tych orientacjach mocno zarysowany był antymarksizm. W ostatnich latach orientacja liberalna najwyraźniej stała się najsilniejsza. Wśród członków partii obecni są też zwolennicy małżeństw par homoseksualnych. W roku 2017 Angela Merkel wyraziła zgodę posłom na głosowanie w Bundestagu zgodnie z własnym sumieniem w sprawie „Małżeństw dla wszystkich” przez co ustawa weszła w życie. Główni przeciwnicy CDU na niemieckiej scenie politycznej to socjaldemokraci z SPD, postkomuniści z Die Linke. oraz lewicowy Sojusz 90/Zieloni. W roku 2017 do Bundestagu dostał się nowy rosnący w sile przeciwnik – Alternatywa dla Niemiec – partia o profilu eurosceptycznym i antyimigranckim. Liberalna FDP postrzegana jest jako naturalny partner koalicyjny dla Unii (choć w przeszłości bywało inaczej, kiedy to CDU miała wizerunek ugrupowania bardziej konserwatywnego w kwestiach gospodarczych). Partia zawierała jednak koalicje ze swoimi głównymi przeciwnikami: Socjaldemokratyczną Partią Niemiec oraz Zielonymi.

Struktura wewnętrzna

Członkowie

CDU liczy sobie 574 526 członków. Przed 1966 rokiem liczbę członków podawano szacunkowo. Później dane zaczęto podawać na 31 grudnia roku poprzedniego.

Organizacje partyjne w poszczególnych landach

Land	Przewodniczący	L. członków
Badenia-Wirtembergia	Manuel Hagel	60 200
Berlin	Kai Wegner	13 042
Brandenburgia	Jan Redmann	5792
Brema	Heiko Strohmann	2060
Hamburg	Dennis Thering	2060
Hesja	Boris Rhein	35 865
Meklemburgia-Pomorze Przednie	Franz-Robert Liskow	5245
Dolna Saksonia	Sebastian Lechner	59 372
Nadrenia Północna-Westfalia	Hendrik Wüst	122 326
Nadrenia-Palatynat	Christian Baldauf	22 000
Saara	Stephan Toscani	40 854
Saksonia	Michael Kretschmer	10 927
Saksonia-Anhalt	Sven Schulze	6335
Szlezwik-Holsztyn	Daniel Günther	19 770
Turyngia	Mario VoigtMario Voigt	8465

Bastiony partyjne

Tradycyjnymi terenami, w których pozycja CDU jest silna są wiejskie lub katolickie regiony, takie jak Eifel, Münster, Sauerland, Fulda, Szwabia, Emsland, Nordfriesland, Pomorze Przednie, jak również obszary Saksonii, Eichsfeld, Taunus oraz mniejsze miasta, takie jak Baden-Baden, Konstancja i Pforzheim. Małym poparciem partia cieszy się w Bremie, Brandenburgii i Wschodnim Berlinie. Niemniej jednak CDU uzyskała większość absolutną podczas ostatnich wyborów w mieście Hamburg, które było tradycyjnym bastionem socjaldemokratów.

Stosunki z CSU

Siostrzana partia CSU działa tylko na terenie Bawarii. Razem z nią CDU tworzy wspólną frakcję w Bundestagu. Nazywana jest ona CDU/CSU, lub (nieformalnie) „Unią”. Jej podstawą jest porozumienie międzypartyjne nazywane Fraktionsvertrag. Młodzieżówka jest wspólna dla obu ugrupowań. Jest to Junge Union.

W sprawach wagi państwowej i ogólnopaństwowych wyborów CDU i CSU ściśle ze sobą współpracują i wzajemnie koordynują poczynania, jednak pozostają prawnie i organizacyjnie oddzielnymi partiami. Różnice pomiędzy CDU i bardziej konserwatywną CSU czasem doprowadzają do spięć. Najpoważniejsze miało miejsce w 1976 roku, kiedy to CSU pod przywództwem Franza Josefa Straußa zakończyło sojusz z CDU podczas konferencji partyjnej w Wilbad Kreuth. Decyzja ta została wkrótce potem zmieniona, zaraz po tym jak CDU zagroziła desygnowaniem kandydatów konkurencyjnych względem CSU w Bawarii.

Relacje pomiędzy CDU a CSU są historycznie paralelne do dawnych niemieckich partii chadeckich – katolickiej Partii Centrum i Bawarskiej Partii Ludowej jako jej lokalnego wariantu.

Przewodniczący CDU

• Konrad Adenauer 1950–1966
• Ludwig Erhard 1966–1967
• Kurt Georg Kiesinger 1967–1971
• Rainer Barzel 1971–1973
• Helmut Kohl 1973–1998
• Wolfgang Schäuble 1998–2000
• Angela Merkel 2000–2018
• Annegret Kramp-Karrenbauer 2018–2021
• Armin Laschet 2021–2022
• Friedrich Merz od 2022

Przewodniczący frakcji CDU/CSU w Bundestagu

• Heinrich von Brentano (1949–1955)
• Heinrich Krone (1955–1961)
• Heinrich von Brentano (1961–1964)
• Rainer Barzel (1964–1973)
• Karl Carstens (1973–1976)
• Helmut Kohl (1976–1982)
• Alfred Dregger (1982–1991)
• Wolfgang Schäuble (1991–2000)
• Friedrich Merz (2000–2002)
• Angela Merkel (2002–2005)
• Volker Kauder (2005–2018)
• Ralph Brinkhaus (2018–2022)
• Friedrich Merz (od 2022)

Kanclerze Niemiec z CDU

• Konrad Adenauer (1949–1963)
• Ludwig Erhard (1963–1966)
• Kurt Georg Kiesinger (1966–1969)
• Helmut Kohl (1982–1998)
• Angela Merkel (2005–2021)

Poparcie w wyborach

Wyniki w wyborach parlamentarnych

Wybory	Poparcie	Zmiana punktów procentowych	Mandaty (Bundestag)	Zmiana
1949	25,2%	–	115	–
1953	36,4%	11,2	191	76
1957	39,7%	3,3	215	24
1961	35,8%	3,9	192	23
1965	38,0%	2,2	196	4
1969	36,6%	1,4	193	3
1972	35,2%	1,4	177	16
1976	38%	2,8	190	13
1980	34,2%	3,8	174	16
1983	38,1%	3,9	191	17
1987	34,4%	3,7	174	17
1990	36,7%	2,3	268	94
1994	34,2%	2,5	244	24
1998	28,4%	5,8	198	46
2002	34,4%	1,1	190	8
2005	27,8%	1,7	180	10
2009	27,3%	0,5	194	14
2013	34,1%	6,8	255	61
2017	26,8%	7,3	200	55
2021	24,1%	8,8	197	3

Wyniki w wyborach do Parlamentu Europejskiego

Wybory	Poparcie	Zmiana punktów procentowych	Mandaty	Zmiana	L. miejsc dla Niemiec
1979	39,1%	–	34	–	81
1984	37,5%	1,6	34	–	81
1989	29,54%	7,96	25	9	81
1994	32%	2,46	39	14	99
1999	39,3%	7,3	43	4	99
2004	36,5%	2,8	40	3	99
2009	30,7%	5,9	34	6	99
2014	30,02%	0,68	29	5	96
2019	22,56%	7,46	23	6	96

Zobacz też

• Fundacja Konrada Adenauera

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona partii (niem.)