Ōtomo no Yakamochi
Ōtomo no Yakamochi (jap. 大伴 家持; ok. 718 – 5 października 785) – japoński polityk okresu Nara i literat, zaliczony do Trzydziestu Sześciu Mistrzów Poezji.
 Radca Yakamochi autorstwa Tan’yū Kanō, 1648 | |
| Data urodzenia |
ok. 718 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
japońska |
| Język |
japoński |
| Dziedzina sztuki |
literatura (poezja) |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
Syn dowódcy wojskowego i poety Ōtomo no Tabito, po którego śmierci został przywódcą rodu Ōtomo. Młodość spędził na Kiusiu[1]. Jego ciotką była znacząca poetka, Ōtomo no Sakanoue no Iratsume, której córkę poślubił[2]. Jego patronem był Tachibana no Moroe, który doszedł do władzy po śmierci przywódców rodu Fujiwara w wielkiej epidemii[3]. Ōtomo pełnił m.in. funkcje wiceministra wojny[4] i gubernatora prowincji, m.in. Etchū (746–751) (ob. prefektura Toyama); przez jakiś czas mieszkał też na dworze cesarskim w Narze. Po roku 756 utracił (wraz z całym rodem) wpływy polityczne w wyniku konfliktów dworskich[1]; w 782 skazany na zesłanie, jednak ułaskawiony i mianowany dowódcą wojsk walczących przeciw Ajnom. Już po śmierci został oskarżony o spisek, który doprowadził do śmierci faworyta cesarza (ostatecznie sprawa ta pozostała niewyjaśniona)[5].
Uważany za ostatecznego kompilatora dwudziestotomowej wersji pierwszego zbioru poezji japońskiej „Man’yōshū”; jego prywatna kolekcja poezji stała się podstawą czterech końcowych tomów zbioru[6]. Ōtomo no Yakamochi i jego koledzy-redaktorzy uporządkowali kolekcję, układając wiersze chronologicznie, włączając do niej części innych zbiorów wierszy (obecnie w większości zaginionych), oceniając, czy utwory są warte jedynie „czci” (jako dawne i klasyczne), czy także „naśladowania”. Pierwszych szesnaście tomów zawiera poezje od czasów najdawniejszych do roku 744. Prywatny zbiór Ōtomo no Yakamochi tworzy tzw. „nowy zbiór” wierszy z lat 746–759[7]. W zbiorze znajdują się 479 wiersze Ōtomo, co stanowi największą zachowaną kolekcję pojedynczego poety tego okresu[8].
Pozostawał pod wpływem poezji Kakinomoto no Hitomaro, któremu złożył hołd w przedmowie do swoich wierszy chōka[9], a także dzieł jego ciotki, damy Ōtomo no Sakanoue[2]. Jego poezja miłosna jest niezbyt nowatorska i niezbyt osobista, podobnie jak wiersze odnoszące się do spraw rodowych; w niektórych dziełach można dostrzec słabe wpływy buddyzmu, którym jednak Ōtomo nie był szczególnie zainteresowany[10]. Ōtomo no Yakamochi prowadził aktywną „korespondencję poetycką”, wymieniając wiersze z innymi poetami i dworzanami (m.in. z damami, z którymi miał romanse). Czasem wypowiadał się poetycko na tematy publiczne (np. opisując ceremonie dworskie czy odkrycie złota w Michinoku w północno-wschodniej Japonii. Cytowana w tym ostatnim wierszu pieśń została wykorzystana jako dzieło nawołujące do patriotyzmu i poświęceń w czasie II wojny światowej)[11]. Zbierał i redagował wiersze na temat podróży, w tym żołnierzy wysyłanych na dalekie placówki. Wiele z nich wyraża ból rozłąki odczuwanej przez ludzi oderwanych od rodzin. Stanowią one największy ówczesny zbiór poezji tworzony przez ludzi z prowincji i zachowują pewne cechy dialektów prowincjonalnych, aczkolwiek Ōtomo dokonał wyboru i redakcji w oparciu o reguły estetyki dworskiej. Sam też pisał wiersze z podróży, wiele z nich koncentruje się na odczuwaniu świata naturalnego i jego zmienności[12]. Jego znaczącym osiągnięciem jest uchwycenie i wyrażenie delikatnych emocji, odczuwanych przy obcowaniu z naturą; jest w tym zakresie prekursorem estetyki mono no aware[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kato 2014 ↓, s. 77.
- ↑ a b Kato 2014 ↓, s. 67.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 75.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 82.
- ↑ Ōtomo-no Yakamochi. W: Jolanta Tubielewicz: Kultura Japonii – słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996, s. 247. ISBN 83-02-06378-9.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 50.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 82–83.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 79.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 64.
- ↑ a b Kato 2014 ↓, s. 78.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 79–80.
- ↑ Horton 2016 ↓, s. 81–82.
Bibliografia
edytuj- H. Mack Horton: Man’yōshū. W: Haruo Shirane: The Cambridge History of Japanese Literature. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 2016. ISBN 978-1-107-02903-3. (ang.).
- Shuichi Kato: History of Japanese Literature: The First Thousand Years. Palgrave Macmillan, 2014. ISBN 978-1-349-03084-2. (ang.).