2005 w literaturze

Wydarzenia literackie w 2005 roku.

Wydarzenia

Japonia

• W maju, w japońskim magazynie Manga Erotics F miała swoją premierę manga Natsume Ono Ristorante Paradiso.

Polska

• Od 19 do 22 maja w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbyły się jubileuszowe 50. Międzynarodowe Targi Książki. Gościem honorowym targów była Szwajcaria.

Proza beletrystyczna i literatura faktu

Język polski

Pierwsze wydania

• Tomasz Bonek – Przeklęty skarb: Opowieść o klejnotach wartych 100 mln dolarów, które w czasach PRL wyrzucono na śmietnik
• Wojciech Giełżyński – Prywatna historia XX wieku (Rosner i Wspólnicy)
• Jan Himilsbach – Opowiadania zebrane (Wydawnictwo Vis-a-Vis/Etiuda)
• Maria Iwaszkiewicz – Z pamięci (Czytelnik)
• Bogusław Kierc – Szewski poniedziałek (Biuro Literackie)
• Urszula Kozioł – Supliki (Wydawnictwo Literackie)
• Marek Krajewski – Widma w mieście Breslau
• Stanisław Lem – Lata czterdzieste. Dyktanda (Wydawnictwo Literackie)
• Waldemar Łysiak – Ostatnia kohorta
• Dorota Masłowska – Paw królowej (Lampa i Iskra Boża)
• Marek Nowakowski
  • Nekropolis (Świat Książki)
  • Stygmatycy (Prószyński i S-ka)
• Eustachy Rylski – Warunek (Świat Książki)
• Hanna Samson – Wojna żeńsko-męska i przeciwko światu (Czarna Owca)
• Michał Witkowski – Lubiewo – (Ha!art)
• Rafał Ziemkiewicz – Ciało obce (Świat Książki)
• Bartosz Żurawiecki – Trzech panów w łóżku, nie licząc kota (Sic!)

Tłumaczenia

• Cecelia Ahern – P.S. Kocham Cię, przeł. Monika Wiśniewska (Świat Książki)
• Phil Hine – Magia chaosu (Condensed Chaos)
• Bohumil Hrabal – Różowy kawaler (Růžový kavalír)
• Isaac Bashevis Singer
  • Nawrócony (The Penitent)
  • Opowiadania dla dzieci (Stories for Children)
  • Urząd mojego ojca – kolejne opowieści (More Stories from My Father's Court)
• Austin Osman Spare
  • Księga Rozkoszy (The Book of Pleasure)
  • Piekło na ziemi (Earth Inferno)
• Raymond Queneau – Zazi w metrze (Zazie dans le métro), przeł. Maryna Ochab (Państwowy Instytut Wydawniczy)
• Carlos Ruiz Zafón – Cień wiatru (La sombra del viento)

Pozostałe języki

• Cecelia Ahern – Gdybyś mnie teraz zobaczył (If You Could See Me Now)
• Inio Asano – Solanin (ソラニン) – Tom 1
• P.D. James – The Lighthouse (A.A. Knopf)
• Stephenie Meyer – Zmierzch (Twilight)
• Mari Okazaki – Suppli (サプリ) – Tom 2
• Jeanette Winterson – Brzemię: Mit o Heraklesie i Atlasie (Weight. The Myth of Atlas and Heracles)

Poezja

Język polski

Pierwsze wydania

• Jerzy Jarniewicz – Oranżada (Biuro Literackie, Wrocław)
• Andrzej Tadeusz Kijowski – Separacja. SMS-y poetyckie (Warszawa, 1985, ISBN 83-923292-5-2; ISBN 978-83-923292-5-1)
• Ryszard Krynicki – Kamień, szron
• Maciej Melecki – Bermudzkie historie
• Lucyna Skompska – Zakryte odkryte (Nowy Świat, Warszawa)
• Wisława Szymborska – Dwukropek (a5, Kraków)
• Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki – Dzieje rodzin polskich (Sic!, Warszawa)
• Wojciech Wencel – Imago mundi. Poemat (Fronda – AA, Warszawa-Kraków)
• Adam Zagajewski – Anteny (a5)

Pozostałe języki

• Ivan Wernisch – Głowa na stole (Hlava na stole)

Prace naukowe i biografie

Język polski

Pierwsze wydania

• Biłgoraj czyli raj. Rodzina Singerów i świat, którego już nie ma, red. Monika Adamczyk-Garbowska, Bogusław Wróblewski (Wydawnictwo Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin)
• Leszek Engelking – Codzienność i mit. Poetyka, programy i historia Grupy 42 w kontekstach dwudziestowiecznej awangardy i postawangardy (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łodź)
• Jerzy Jarzębski
  • Proza dwudziestolecia
  • Prowincja centrum. Przypisy do Schulza
• Wojciech Kruszewski – Deus desideratus. Sacrum w poetyckim dziele Tadeusza Różewicza (Wydawnictwo KUL, Lublin)
• Anna Sobieska (ur. 1973) – Twórczość Leśmiana w kręgu filozoficznej myśli symbolizmu rosyjskiego (Universitas)
• Andrzej Walicki – Zarys myśli rosyjskiej od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego

Pozostałe języki

Pierwsze wydania

• Volker Dehs – Jules Verne. Eine kritische Biographie, Artemis & Winkler, Düsseldorf, ISBN 3-538-07208-6
• Stanislao Loffreda – Cafarnao. Vol. V. Documentazione fotografica degli scavi

Zmarli

• 7 stycznia – Pierre Daninos, francuski pisarz i dziennikarz (ur. 1913)
• 21 stycznia – Theun de Vries, holenderski pisarz i poeta (ur. 1907)
• 24 stycznia
  • Władysław Panas, teoretyk i historyk literatury (ur. 1947)
  • Władimir Sawczenko, ukraiński pisarz s-f (ur. 1933)
• 29 stycznia – Ephraim Kishon, izraelski pisarz, felietonista i satyryk (ur. 1924)
• 6 lutego – Armin Müller, niemiecki poeta, prozaik i aforysta (ur. 1928)
• 10 lutego
  • Jean Cayrol, francuski poeta i prozaik (ur. 1911)
  • Arthur Miller, amerykański dramaturg (ur. 1915)
• 11 lutego – Jack L. Chalker, amerykański pisarz science fiction (ur. 1944)
• 19 lutego – Henryk Vogler, polski pisarz i krytyk literacki (ur. 1911)
• 20 lutego – Hunter S. Thompson, amerykański dziennikarz i pisarz (ur. 1937)
• 21 lutego – Guillermo Cabrera Infante, kubański pisarz, eseista i tłumacz (ur. 1922)
• 28 lutego – Mario Luzi, włoski poeta (ur. 1914)
• 4 marca – Carlos Sherman, białoruski poeta, pisarz, tłumacz, krytyk literacki (ur. 1934)
• 13 marca – Janusz Berner, polski poeta (ur. 1947)
• 17 marca – Andre Norton, amerykańska pisarka (ur. 1912)
• 30 marca – Robert Creeley, amerykański pisarz (ur. 1926)
• 2 kwietnia – Alois Vogel, austriacki pisarz i poeta (ur. 1922)
• 5 kwietnia – Saul Bellow, amerykański pisarz, noblista (ur. 1915)
• 6 kwietnia – Adolf Momot, polski poeta i prozaik (ur. 1931)
• 7 kwietnia – Max von der Grün, niemiecki pisarz (ur. 1926)
• 13 kwietnia – Julia Darling, angielska pisarka, poetka i dramaturg (ur. 1956)
• 15 kwietnia – Kazimierz Koźniewski, polski prozaik, eseista, reportażysta (ur. 1919)
• 22 kwietnia – Erika Fuchs, niemiecka tłumaczka (ur. 1906)
• 26 kwietnia – Augusto Roa Bastos, paragwajski powieściopisarz, dramaturg, poeta i dziennikarz (ur. 1917)
• 4 maja – József Holdosi, węgierski pisarz narodowości romskiej (ur. 1951)
• 29 maja – Józef Lenart, polski pisarz i dziennikarz (ur. 1931)
• 30 maja – Tomasz Pacyński, polski pisarz (ur. 1958)
• 6 czerwca – Anna Pogonowska, polska poetka (ur. 1922)
• 9 czerwca – Richard Eberhart, amerykański poeta (ur. 1904)
• 29 czerwca – Tymoteusz Karpowicz, polski poeta, prozaik, dramaturg i tłumacz (ur. 1921)
• 30 czerwca – Christopher Fry, angielski poeta i dramaturg (ur. 1907)
• 6 lipca
  • Evan Hunter, amerykański pisarz i scenarzysta (ur. 1925)
  • Claude Simon, francuski pisarz, noblista (ur. 1913)
• 9 lipca – Stanisław Stanuch, polski pisarz, publicysta, reportażysta (ur. 1931)
• 3 sierpnia – Françoise d’Eaubonne, francuska pisarka, eseistka i poetka (ur. 1920)
• 6 sierpnia – Vizma Belševica, łotewska poetka, pisarka, tłumaczka (ur. 1931)
• 26 sierpnia – Wolfgang Bauer, austriacki pisarz (ur. 1941)
• 14 września – Vladimir Volkoff, francuski pisarz (ur. 1932)
• 16 września – Harold Q. Masur, amerykański prawnik i autor powieści kryminalnych (ur. 1909)
• 2 października – August Wilson, amerykański scenarzysta i dramaturg (ur. 1945)
• 10 października – Wayne Booth, amerykański literaturoznawca (ur. 1921)
• 13 października – István Eörsi, węgierski pisarz, tłumacz, filolog (ur. 1931)
• 17 października
  • Ba Jin, chiński pisarz (ur. 1904)
  • Ludmiła Marjańska, polska poetka, prozaiczka i tłumaczka literatury angielskiej (ur. 1923)
• 11 listopada – Klaus Frühauf, niemiecki pisarz s-f (ur. 1933)
• 16 listopada – Helena Wolny, polska poetka (ur. 1924)
• 24 listopada – Harry Thürk, niemiecki pisarz (ur. 1927)
• 1 grudnia
  • Mary Hayley Bell, angielska pisarka i aktorka (ur. 1911)
  • Rudolf Ströbinger, niemiecki pisarz i publicysta (ur. 1931)
• 9 grudnia
  • Helmut Sakowski, niemiecki pisarz i dramaturg (ur. 1924)
  • Robert Sheckley, amerykański pisarz science-fiction (ur. 1928)
• 16 grudnia – Kenneth Bulmer, angielski pisarz fantastyki (ur. 1921)

Nagrody

• Nagroda Nobla – Harold Pinter
• Nagroda Kościelskich – Jacek Dehnel
• Nagroda Nike – Andrzej Stasiuk, Jadąc do Babadag
• Nagroda Goncourtów – François Weyergans, Trois jours chez ma mère
• Nagroda Franza Kafki – Harold Pinter
• Nagroda Cervantesa – Sergio Pitol
• Nagroda Pulitzera w dziedzinie poezji – Ted Kooser, Delights & Shadows
• Nagroda Pulitzera w dziedzinie dramatu – John Patrick Shanley, Doubt: A Parable