Adolf II (książę Kleve)

Adolf II (ur. ok. 1371/3 r., zm. we wrześniu 1448 r.) – hrabia Kleve od 1394 r., od 1417 r. podniesiony do rangi księcia Kleve, i hrabia Mark (jako Adolf IV) w latach 1398–1437, jeden z najważniejszych książąt Rzeszy swoich czasów.

Adolf II (IV)

Adolf II, fragment XVII-wiecznego malowidła nieznanego autora
hrabia Kleve, od 1417 książę Kleve jako Adolf II
Okres	od 1394 do 1448
Poprzednik	Adolf I
Następca	Jan I
hrabia Mark jako Adolf IV
Okres	od 1398 do 1437
Poprzednik	Dytryk
Następca	Gerard
Dane biograficzne
Data urodzenia	ok. 1371/3 r.
Data śmierci	wrzesień 1448
Ojciec	Adolf I
Matka	Małgorzata z Jülich
Żona	1. Agnieszka z Palatynatu, 2. Maria z Burgundii
Dzieci	z 2: Małgorzata, Katarzyna, Jan I, Elżbieta, Agnieszka, Helena, Adolf, Maria, Anna, Engelbert

Portret mężczyzny pędzla Jana van Eyck, być może księcia Adolfa II

Życiorys

Adolf był najstarszym synem hrabiego Kleve i hrabiego Mark Adolfa I (III) oraz Małgorzaty, córki hrabiego Bergu Gerarda. Po śmierci ojca w 1394 r. został hrabią Kleve, podczas gdy hrabstwo Mark odziedziczył jego młodszy brat Dytryk. Po pokonaniu w 1397 r. księcia Bergu Wilhelma I w bitwie pod Kleverhamm i objęciu hrabstwa Mark po rychłej (w 1398 r.) śmierci brata Dytryka stworzył dobre warunki do podniesienia znaczenia swego kraju. Stopniowo poszerzał jego granice, uzyskując fragmenty Geldrii (m.in. Emmerich am Rhein), a także poprzez udzielanie pożyczek pod zastaw. Podczas soboru w Konstancji, 18 kwietnia 1417 r. został podniesiony przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego do rangi księcia. Zagrożenie dla jego władzy stanowiły roszczenia młodszego brata Gerarda, który zawiązał sojusz z arcybiskupem Kolonii Dytrykiem z Moers i domagał się oddania mu hrabstwa Mark. Ostatecznie, po kilkunastu latach sporów, Adolf musiał oddać większość tego terenu bratu. Ponowny spór z arcybiskupem Kolonii rozpoczęty w 1444 r. Adolf z pomocą burgundzką rozstrzygnął na swoją korzyść, włączając do swego księstwa Soest i Xanten, uzyskując niezależność kościelną od arcybiskupstwa, a nawet nominację swego syna Adolfa na nowego arcybiskupa Kolonii (nie objął on jednak tego stanowiska).

Adolf położył ogromne zasługi w unowocześnieniu organizacji swojego kraju. Usprawnił i uprościł dworską biurokrację, prężnie działał w celu unowocześnienia gospodarki. Zorganizował stałą radę u swego boku, złożoną w dużej mierze z urzędników i prawników. Dbał o poziom życia chłopów, nieustannie podróżując po księstwie. Fortyfikował księstwo, a także zorganizował rodzaj milicji krajowej.

Rodzina

Adolf był dwukrotnie żonaty. W 1400 r. poślubił Agnieszkę (1379–1404), córkę palatyna reńskiego i króla Niemiec Ruprechta Wittelsbacha. Małżeństwo to było bezdzietne. 12 lipca 1406 r. Adolf ponownie się ożenił, z Marią, córką księcia Burgundii i późniejszego hrabiego Flandrii Jana bez Trwogi. Z tego małżeństwa pochodziło dziesięcioro dzieci:

• Małgorzata (1415/6–1444), żona księcia Bawarii-Monachium Wilhelma III, a następnie hrabiego Wirtembergii-Stuttgart Ulryka V,
• Katarzyna (1417–1476/9), żona księcia Geldrii Arnolda,
• Jan I (1419–1481), następca ojca jako książę Kleve, późniejszy hrabia Mark, ojciec księcia Jana II,
• Elżbieta (1420–1488), żona hrabiego Schwarzburg-Blanckenburg Henryka XXVI,
• Agnieszka (1422–1448/79), żona Karola, księcia Viany, syna króla Aragonii i Nawarry Jana II,
• Helena (1423–1471), żona księcia Brunszwiku-Wolfenbüttel Henryka Spokojnego,
• Adolf (1425–1492),
• Maria (1426–1487), żona księcia Orleanu Karola Walezjusza, matka króla Francji Ludwika XII,
• Anna (1432–1432),
• Engelbert (1433–1433).

Adolf był też ojcem licznych nieślubnych dzieci.

Bibliografia

• Henny Grüneisen: Adolf I.. W: Neue Deutsche Biographie. T. 1. Berlin: Duncker & Humblot, 1953, s. 81–82. [dostęp 2014-01-03].
• Woldemar Harleß: Adolf II.. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 1. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 100–102. [dostęp 2014-01-03].
• Adolf I. (IV) Herzog v.Cleve Graf v.d.Mark. [w:] WW-Person [on-line]. [dostęp 2014-01-03].
• Manuel Hagemann: Adolf II. (1373-1448), Herzog von Kleve (1394-1448). [w:] Portal Rheinische Geschichte [on-line]. 2010-09-30. [dostęp 2014-01-03].