Wikipedia

Arkansas

stan Stanów Zjednoczonych
Ten artykuł dotyczy stanu w USA. Zobacz też: inne znaczenia.

Arkansas (ⓘwymowa:/ˈɑrkənsɔː/) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, sąsiadujący z Missouri, Oklahomą, Teksasem, Luizjaną, Missisipi i Tennessee. Stolicą oraz największym miastem jest Little Rock.

Arkansas
State of Arkansas
stan
25. stan od 15 czerwca 1836
ilustracja
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Dewiza: Regnat Populus
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Little Rock

Kod ISO 3166-2

US-AR

Gubernator

Sarah Huckabee Sanders

Powierzchnia

137 732 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


3 011 524

• gęstość

21,8 os./km²

Strefa czasowa

UTC-06:00
UTC-05:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Stan położony na zachód od rzeki Missisipi. Większość obszaru stanu jest nizinna (dolina Missisipi), a południowo-zachodnia część wyżynna (wyżyna Ozark). Ponad połowę powierzchni stanu pokrywają lasy. Stan obfituje w zasoby naturalne, w tym brom, gaz ziemny, ropę naftową i kamień krzemowy[1].

Najwcześniejszymi mieszkańcami tych obszarów byli Indianie żyjący wzdłuż rzeki Missisipi. W okresie, gdy tereny te stały się obiektem zainteresowania Europejczyków, żyły tam plemiona: Caddo (Kaddo), Osedżowie i Quapaw.

Konserwatywna tradycja tego stanu wyraża się w: stosowaniu kary śmierci przez wstrzyknięcie trucizny, zakazie małżeństw jednopłciowych w następstwie referendum, a także głosowaniu w 2021 roku za zakazem aborcji, nawet w przypadku gwałtu lub kazirodztwa[2][3][4].

Symbole stanu

edytuj

Historia

edytuj
  • 1541 – na terytorium dzisiejszego Arkansas dotarła hiszpańska ekspedycja kierowana przez Hernando de Soto
  • druga połowa XVII wieku – zaczęli osiedlać się pierwsi osadnicy francuscy, obszar Arkansas jest wówczas częścią francuskiej Luizjany
  • 1762 – pod panowaniem Hiszpanii
  • 1800 – ponownie własnością Francji
  • 1803 – przeszedł na własność Stanów Zjednoczonych po zakupieniu francuskiej Luizjany od rządu francuskiego
  • 15 czerwca 1836 – przyjęcie do Unii
  • 1861 – przyłączenie się do Konfederacji
  • 1865 – ponowne podporządkowanie Unii
  • 1906 – po raz pierwszy odkryto diamenty

Geografia

edytuj
 
Mapa stanu
  • Klimat: podzwrotnikowy kontynentalny, wiosną i latem występują tornada z gwałtownymi ulewami, zimy są łagodne
  • Główne rzeki: Missisipi, Arkansas
  • Najwyższy szczyt: Signal Hill (839 m n.p.m.)
  • Roślinność: lasy z udziałem sosny i dębu białego
  • Liczba parków stanowych: 50
  • Parki narodowe: Hot Springs

 

Miejscowości

edytuj
 
Największe miasta w stanie Arkansas, powyżej 35 000 mieszkańców (2021)[5]

Na terenie stanu Arkansas znajduje się 501 miast (city lub town), w tym jedno o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 38 powyżej 10 000 mieszkańców, a 183 powyżej 1000 mieszkańców (2021 r.)[5].

Lista miast zamieszkanych przez 4000 lub więcej osób (2021 r.)[5]:

Podział administracyjny

edytuj

Arkansas dzieli się na 75 hrabstw (lista). Największym z nich jest hrabstwo Pulaski.

Demografia

edytuj
 
Mapa gęstości zaludnienia

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Arkansas liczy 3 011 524 mieszkańców, co oznacza wzrost o 95 606 (3,3%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[6]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,2% populacji, 23,2% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 17,4% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,9% ludności stanu stanowią kobiety[7].

Rasy i pochodzenie

edytuj

Według danych z 2019 roku, 76,7% mieszkańców stanowiła ludność biała (72% nie licząc Latynosów), 15,5% to czarni lub Afroamerykanie, 2,8% miało rasę mieszaną, 1,5% to Azjaci, 0,6% to rdzenna ludność Ameryki, 0,4% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 7,7% ludności stanu[8].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia „amerykańskiego” (9,4%), irlandzkiego (8,5%), niemieckiego (8,4%), angielskiego (7,2%) i meksykańskiego (5,6%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia europejskiego (58,8 tys.), szkockiego (48,5 tys.), francuskiego (48 tys.), afrykańskiego subsaharyjskiego (42,5 tys.), włoskiego (42,5 tys.) i szkocko–irlandzkiego (31,7 tys.). Liczbę Polaków oszacowano na 23,2 tys. osób[8].

Język

edytuj

Najpowszechniej używanymi językami są[9]:

Religia

edytuj
 
Kościół baptystów w El Dorado
Osobny artykuł: Protestantyzm w Arkansas.

Dane z 2014 r.[10]:

Gospodarka

edytuj
 
Biuro Walmarta w Bentonville

Znaczący udział w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB) mają: produkcja chemiczna, narzędzia, wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej, górnictwo, rolnictwo, oraz przetwórstwo żywności i napojów[12].

Samoloty były głównym towarem eksportowym z Arkansas w 2019 roku, o wartości 1,24 mld dolarów. Do innych eksportowanych towarów przynoszących największy zysk należą: maszyny, tabor kolejowy, maszyny elektryczne, chemikalia organiczne, zboża, tworzywa sztuczne, celuloza z drewna, mięso, oraz papier i tektura[13].

Bogactwa naturalne

edytuj

W Parku Stanowym Krateru Diamentów znajduje się jedyna czynna kopalnia diamentów w Stanach Zjednoczonych[12]. Większość produkcji gazu ziemnego w stanie pochodzi z Zagłębia Arkoma, w dolinie rzeki Arkansas. Zasoby węgla znajdują się w dolinie, w pobliżu zachodniej granicy stanu, a obejmują również większość wschodniej części stanu. Obszar produkcji ropy naftowej znajduje się na południu Równiny Przybrzeżnej[12].

Stan ma trzy zakłady produkujące biodiesel o łącznej zdolności produkcyjnej 115 milionów galonów rocznie, co jest piątym wynikiem w Stanach Zjednoczonych[12].

Energia

edytuj
 
Bull Shoals Dam to jedna z dwudziestu elektrowni wodnych w stanie.

W 2020 r. gaz ziemny po raz pierwszy wytworzył w Arkansas więcej energii elektrycznej niż węgiel i stanowił prawie jedną trzecią produkcji netto stanu. Węgiel odpowiadał za trzy dziesiąte produkcji netto stanu w 2020 r., w porównaniu z ponad połową produkcji w 2014. Stan ma jedną elektrownię jądrową – z dwoma reaktorami – która zapewnia prawie trzy dziesiąte produkcji. Prawie cała pozostała część produkcji energii elektrycznej w stanie pochodziła z elektrowni wodnych i elektrowni opalanych biomasą[12].

Rolnictwo

edytuj

Drób, soja i ryż to trzy najważniejsze produkty rolne stanu pod względem wpływów z gospodarstw rolnych[12].

Uczelnie

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Sara Clarke, 10 Things to Know About Arkansas [online], US News, 2019 [dostęp 2021-07-06] (ang.).
  2. ↑ Encyclopedia of Arkansas [online], Encyclopedia of Arkansas [dostęp 2021-07-06] (ang.).
  3. ↑ Arkansas Enacts Near-Total Abortion Prohibition [online], Kaiser Health News, 10 marca 2021 [dostęp 2021-07-06] (ang.).
  4. ↑ Kevin Conlon, Greg Botelho, Court halts same-sex marriages in Arkansas [online], CNN [dostęp 2021-07-06].
  5. ↑ a b c City and Town Population Totals: 2020-2021. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-05-01]. (ang.).
  6. ↑ Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020 [online], 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-07-06].
  7. ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Arkansas; United States [online], census.gov [dostęp 2021-07-06] (ang.).
  8. ↑ a b 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2021-07-06].
  9. ↑ Data Center Results [online], apps.mla.org [dostęp 2019-01-18].
  10. ↑ Adults in Arkansas. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2015-11-30].
  11. ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-14].
  12. ↑ a b c d e f Arkansas - State Energy Profile Analysis [online], eia.gov [dostęp 2021-07-07].
  13. ↑ International Business Report - Arkansas Economic [online], ArkansasEDC.com [dostęp 2021-07-07] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkansas&oldid=72760482”