Bniec
Bniec (dawniej: Melandrium Rohl., współcześnie: Silene subgenus Behenantha (Otth) Endl. section Melandrium) – w zależności od ujęcia rodzaj lub sekcja roślin z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Takson tradycyjnie przez znaczną część XX wieku wyróżniany w randze rodzaju, współcześnie z powodu zagnieżdżenia w obrębie rodzaju lepnica Silene – włączany do niego w randze sekcji. Rośliny te pierwotnie wyodrębniano na podstawie różnic morfologicznych, co okazało się podziałem sztucznym, nieodzwierciedlającym relacji filogenetycznych. Grupa o wspólnym pochodzeniu tworząca sekcję Melandrium obejmuje 5 gatunków, z czego trzy są endemitami niewielkich obszarów w południowej Europie, a dwa są szeroko rozprzestrzenione w Europie, obecne także w północno-zachodniej Afryce i północno-zachodniej Azji[4]. W Polsce rosną dwa gatunki z sekcji (w tradycyjnym ujęciu do rodzaju Melandrium zaliczano trzy gatunki)[5].
 Lepnica (bniec) biała | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Sekcja |
Melandrium |
| Nazwa systematyczna | |
| Melandrium | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Melandrium pratense (C. G. Rafn) Roehl[3] | |
Systematyka
edytujTakson w randze rodzaju wyodrębniany był na podstawie cech morfologicznych, w tym w szczególności od przedstawicieli rodzaju lepnica Silene wyróżniać go miał brak przegród w dolnej części owoców[6]. Analizy molekularne ujawniły relacje filogenetyczne, z których wynika, że gatunki zaliczane do rodzaju Melandrium zagnieżdżone są w obrębie rodzaju lepnica Silene. Zaliczane tu rośliny jedno- i dwupienne okazały się w dodatku być dość odlegle spokrewnione. W efekcie w randze monofiletycznej sekcji Melandrium łączonych jest współcześnie pięć gatunków dwupiennych[4].
- Wykaz gatunków zaliczanych do sekcji Melandrium[4]
- Silene latifolia Poir. – lepnica biała, bniec biały[7] (Europa, północna Azja, północnozachodnia Afryka)
- Silene dioica (L.) Clairv. – lepnica czerwona, bniec czerwony[7] (Europa, północnozachodnia Afryka)
- Silene diclinis (Lag.) M.Laínz (południowa Hiszpania)
- Silene heuffelii Soó (Półwysep Bałkański)
- Silene marizii Samp. (Portugalia i Hiszpania)
Zaliczany tu w tradycyjnym ujęciu rodzaju jednopienny gatunek – lepnica nocna, czyli bniec dwudzielny Silene noctiflora L.[7] jest odlegle spokrewniony z ww., natomiast tworzy wspólny klad z Silene turkestanica[4].
Morfologia
edytujRośliny zielne (jednoroczne lub byliny). Ulistnienie naprzeciwległe, liście podługowate lub jajowate, całobrzegie, siedzące. W tradycyjnym ujęciu zaliczano tu zarówno rośliny jednopienne, jak i dwupienne. Współcześnie sekcja Melandrium ograniczana jest do gatunków dwupiennych[4]. Kwiaty dość duże z wielożyłkowym kielichem. Owocem jest wielonasienna, pękająca torebka.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-06].
- ↑ a b c d e Anja Rautenberg, Louise Hathawa, Bengt Oxelman, Honor C. Prentice. Geographic and phylogenetic patterns in Silene section Melandrium (Caryophyllaceae) as inferred from chloroplast and nuclear DNA sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 57, s. 978–991, 2010.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 115, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ Maria Pawlus, Silene L., Lepnica, [w:] Adam Jasiewicz (red.), Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, 1992, s. 251, 264-266.
- ↑ a b c Lucjan Rutkowski, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 2007, s. 148-149, ISBN 83-01-14342-8.