Bohdan Podoski

Bohdan Czesław Karol Podoski (ur. 11 października 1894 w Łosicach, zm. 29 czerwca 1986 w Londynie) – polski prawnik, polityk, poseł na Sejm II, III i IV kadencji, działacz państwowy II Rzeczypospolitej.

Bohdan Podoski

Data i miejsce urodzenia	11 października 1894 Łosice, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1986 Londyn, Wielka Brytania
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Odznaczenia

Życiorys

Bohdan Czesław Karol Podoski urodził się 11 października 1894 roku w rodzinie Kazimierza (zm. 1919) i Janiny z Lubowidzkich (zm. 1926).

Ukończył Prywatne Gimnazjum Filologiczne T. Radlińskiego w Siedlcach (matura 1913). Następnie studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej (1913–14), ale studiów nie ukończył. W latach 1919–1924 studiował prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, uzyskując stopień magistra praw.

Już w czasach gimnazjalnych członek tajnych organizacji młodzieżowych i od 1912 r. tajnego harcerstwa. W 1914 r. przebywał w Łukowie. Wtedy uznany za niezdolnego do służby wojskowej. W sierpniu 1915 wraz z rodziną ewakuowany do Rosji. Tam angażował się w działania charytatywne i organizacyjne m.in. w Polskim Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny (sekretarz). W grudniu 1917 wstąpił ochotniczo do III Polskiego Korpusu Wschodniego. Był referentem w punkcie koncentracyjnym w Szepietówce. Od maja 1918 urzędnik w sztabie Legii Rycerskiej I Polskiego Korpusu Wschodniego w Bobrujsku. Był członkiem Komendy Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej w Mińsku, i w końcu komendantem tego Okręgu. W 1919 wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1919–20 – w czasie studiów w Wilnie – był wiceprezesem Rady Młodzieży Akademickiej, współzałożycielem i przewodniczącym Filarecji Wileńskiej, ale też prezesem sądu ogólnoakademickiego.

Od kwietnia 1924 odbywał aplikację sądową w okręgu Sądu Apelacyjnego w Wilnie. Egzamin sędziowski złożył 4 listopada 1925 i niezwłocznie został p.o. sędziego śledczego 1. rewiru powiatu wilejskiego. 6 listopada 1926 został sędzią, a 29 listopada 1926 sędzią śledczym 6. obwodu w Wilnie. W 1927 Sąd Najwyższy powierzył m.in. mu prowadzenie śledztwa w sprawie Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej „Hromady”, zdelegalizowanej 21 marca 1927 r. W 1930 r. został sędzia Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

Był uczestnikiem trzyosobowego zespołu (także Walery Sławek i Stanisław Car), pracującego nad przygotowaniem konstytucji kwietniowej 1935.

W latach 1928–1938 poseł na Sejm RP trzech kolejnych kadencji, jeden z czołowych parlamentarzystów BBWR. Obok Stanisława Cara i Walerego Sławka jeden z trzech współautorów założeń konstytucji kwietniowej. 6 września 1930 został członkiem Państwowej Komisji Wyborczej z ramienia BBWR przed wyborami parlamentarnymi w 1930. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto. Posiadał przydział do 86 pułku piechoty w Mołodecznie. W latach 1935–1938 wicemarszałek Sejmu. Członek Zarządu Głównego Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939 roku.

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Wilna, które pomiędzy październikiem 1939 a czerwcem 1940 znajdowało się pod okupacją litewską. Z kolei po okupacji Litwy przez Armię Czerwoną w 15 czerwca 1940 i aneksji państwa litewskiego przez ZSRR (3 sierpnia 1940) aresztowany 26 września 1940 przez NKWD, więziony na Łukiszkach i w Moskwie, skazany administracyjnie na osiem lat łagru, od lipca 1941 w łagrze nad Peczorą, zwolniony we wrześniu 1941 w wyniku układu Sikorski-Majski. Od połowy listopada 1941 do maja 1942 zastępca delegata polskiego w Karakałpackiej ASRR w Uzbeckiej SRR i kierownik działu opieki społecznej. W maju 1942 wstąpił do Armii Andersa w Jangi-Jul k. Taszkentu. Sędzia sądu 7 Dywizji Piechoty, z którą w sierpniu 1942 został ewakuowany poprzez Pahlevi do Iraku. Od kwietnia 1943 zastępca szefa Wojskowego Biura Dokumentów, od października 1943 do rozwiązania Biura w styczniu 1948 szef Biura. Zdemobilizowany w stopniu kapitana.

Po wojnie na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii, zamieszkał w Londynie. 8 września 1950 został powołany przez Prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego na stanowisko sędziego Sądu Obywatelskiego w Londynie. W latach 1951–1953 członek Rady Narodowej w Londynie. Od 1966 prezes Ligi Niepodległości Polski.

Prochy Bohdana Podoskiego zostały złożone obok żony i syna na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

Rodzina

Żona (poślubiona 28 grudnia 1921) Maria z domu Ciecierska, synowie: Kazimierz Henryk (1923–1995) - profesor Uniwersytetu Gdańskiego, Michał Gabriel (zm. w wieku niemowlęcym),

siostry: Irena Sokolnicka – żona dyplomaty Michała Sokolnickiego, Maria Jankowska, brat Janusz Podoski (1989–1971) – artysta malarz i fotografik.

Wybrane publikacje

• (współautor: Stanisław Car), Główne wytyczne nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Księgarnia Powszechna 1935.
• (współautor: Stanisław Car), Ordynacje wyborcze do sejmu i senatu, wstępem i wyjaśnieniami opatrzyli Stanisław Car, Bohdan Podoski, Warszawa: Księgarnia Powszechna 1935.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1935)
• Krzyż Walecznych dwukrotnie za służbę w POW – 1922
• Medal Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Podoski Bohdan w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, t. II s. 399.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Podoski Bohdan Czesław Karol - biogram w bazie Sejmu RP